өбтім
, сүйіктім
(Ә. Сәрсенбаев).
Жұмақ жер ғажап екен
көктемде, Жұмбақ жел сүйеді екен беттен
өбе
(Қ. Салықов).
Ендеше тез
өбем
деп асықпайын, Ерке өскен еркін жанды шошытпайын
(С. Мұханов).
Қарбалас
қырда көп еді, Ел егін егіп жатқанда, Суық жел жерді
өбеді
Қайтадан, ақ таң
атқанда
(Ғ. Сейілжанов).
П
Пайтақ // байтақ
– 1) мемлекет дәрежесіндегі саяси-әкімшілік өкімет
басқару орындары орналасқан басты қала; 2) ұшы-қиыры жоқ, кең.
Байтақ
сөзі бұл күндегі әдеби тілде «ұшы-қиыры жоқ, кең» деген сын есімдік мағынада
қолданылады.
Байтақ
бұрын қазақ тілінде зат есім мағынасында қолданылып,
«белгілі жұрт, халық тұтастығы» («этникалық-территориялық бірлік»), яғни
«ел, жұрт» деген ұғымды білдірген. Он алтыншы ғасыр басында-ай
Пайтағын
билеп Балыхтың
(Нұртуған).
Мұнысы Әміршінің дұрыс емес, Есітсе ертең
халық бұл шешімін, Қалайша
пайтағынан
ұшырмайды?!
(Нұртуған).
Бағында
сайрар бұлбұл, көлде бақа, Мінбесе, кірмес күші, хан
пайтағын
(Ерімбет).
Жайсында жай жүргенде адам қатар, Патшаның күші болады
пайтағында
(Ерімбет).
Пақыр
− кедей, жарлы: қорғанышсыз, мүсәпір.
Араб тілінде
фақирун
–
кедей, тарыққан адам, жарлы
дегені білдіреді
(АРС., М., 1958, 775).
«Сіз,− деп
айтты,− мақұл-ды, Жемейді деді ақыңды, Қариялардан сұрасам: Аяйды,−
дейді,− пақырды»
(Нұртуған).
Ғалидың кім шақ келер қаһарына,
Пақыр
да
қуанышты сапарына. Дүлдүлді қайтарды ол елді көріп, Жаяулап жетті енді
шаһарына
(Ерімбет).
Уа, байларым, егілме, Малды берген көгіне, Өкінбе өткен
күніңе... Бір тиынды өсіріп, Жалдадың малай тегінге. Қарамадың
Достарыңызбен бөлісу: |
