пақырдың Мұқтаж болған кеміне
(Нұртуған). Қалмақтан алған көп олжа... Бөліп берді
еліне,
Пақыр, кедей, кеміне
(Қобыланды батыр). Екеуін сүйреп шықты екі
жігіт, Қылады екі
пақыр неден үміт. Жесірді қолға түскен аясынба, Қорқады
«Кетеміз,− деп,− нарға мініп»
(«Айман – Шолпан»). І Пара − алым, ауыз бастырық; өз мүддесі үшін біреуге жасырын түрде берілетін ақша, қымбат зат, алым. Пара сөзі көбінесе алу, беру, жеу
етістіктерімен тіркесіп келеді. Тек қазақ тілінде ғана емес, қырғыз, өзбек,
ұйғыр, қарақалпақ, тәжік тілінде де
пара (пора) сөзі орысша «взятка»
мағынасында қолданылады. Түрік тілінде
пара: 1) ақшаның белгілі бір мөлшері (бір пиастрдың 40 бөлігі), жалпы ақша; 2) бір дана; 3) бөлік, бөлім деген
мағыналарда қолданылады. Парсы тілінде
пара –
ақша; монета пиастрдың қырықтан бір бөлігі (ТурРС.,М., 1945, 479). Адамның әр түрі бар бірі –
пара, Параны пайда демейді ақылы дана. «Молланың ақылын тұт қылма ісін»,
Демеймін: «Айтқанымды тұт, маған қара!»
(Ерімбет).
213
ІІ Пара – 1) бөлік, белгілі бір заттың мөлшері, бөлігі, саласы; 2) бір бөлік, бір топ, біраз, бірталай. Пара сөзі
парсы тіліндегі
парэ сөзінен ауысқан.
Парсы тілінде
құранның әрбір бөлігін «пара» деп атайды. Ал, Ерімбет пен
Нұртуған ақындар бұл аталымды бірде
«кез келген заттың бөлігі» ретінде өлең
тіліне енгізіп, поэтикалық метафора жасаса, енді бірде
«алым, ауыз бастырық» мағынасында қолданылуы да кездеседі. Дәл осы мағынада қырғыз тілінде, –
