7 сыныпта жердің атмосферасын оқыған кезде оқушылар оның әртүрлі газдардың қоспасынан тұратындығын, сонымен қатар ауада су буы бар екенін, . тіпті шөлдің үстінде ауа мүлдем құрғақ болмайтынын еске түсіреді.
Физика 8-сынып: сұйықтардың молекулалық құрылысы және қасиеттері, ылғалдылық.
Сабақбарысы
Жоспарланған сабақ кезеңі
Сабақтағы жоспарланған іс-шаралар
Ресурстар
0-2 мин
(Т) Ұйымдастыру кезеңі
(W) «Ой шақыру» Жұмбақта қандай құбылыс туралы айтылады?
Көкке шықса бұлт, Жерге түссе шаңыт.
Қара таудың басында Киік кетіп барады. Қол-аяғы баурына Тиіп кетіп барады.
Оқушылардың жауабы: Тұман.
Мұғалім:Тұман деген не?
(Тұман судың кішігірім тамшыларының жиынтығы), тұман көбінесе жазық жерлерде, жазықта, ауа-райында өте ылғалды жерлерде пайда болады.
- Бұл су, ылғал қайда болады? (ауада)
- Бүгін біздің өтететін тақырыбымыз не туралы деп ойлайсыз?
(Бүгін біз ауаның ылғалдылығы туралы әңгімелейтін боламыз.)
(W)Мақсатпен таныстыру. Мұғалім оқушылармен бірге тақтаға сабақ жоспарын және бағалау критерилерін жазады.Сабақтың тақырыбын және мақсатын тұжырымдау
2-6мин
(W )Миға шабуыл
Мұғалім: Өздеріңіз білетіндей, ауа әртүрлі газдар мен белгілі бір су буларының қоспасынан тұрады. Тіпті шөлдің үстінде ауа ешқашан толық құрғақ болмайды. Ауа губка сияқты ылғалды жинақтай алады. Сіз өзіңіздің өміріңізде губка ылғал сіңіргенін көрген болуыңыз керек. Экспериментті жасайық, бірақ асықпай, сұйықтықтар мен шыны құрылғылармен жұмыс істеу кезінде нұсқауларды мұқият тыңдап, сақтық шараларын орындаңыз. 1. Губканы (сорғышты) алыңыз және оны қысыңыз. Не болды? (ештеңе)
2. Пипеткамен судың бірнеше тамшысын губкаға тамызып, қайтадан сығыңыз. Не болды? (ештеңе жоқ).
3. Губканы (сорғышты) суға салыңыз да, сәл күтіп, қайтадан сығыңыз. Сіз не көресіз? (Сығу кезінде сорғыштан су ағады немесе тамшылайды). Неліктен су тамшыланды? (суды көп сіңіреді)
4. Губканы (сорғышты) контейнерге қайтадан салып, оны сықпай, оны судан алмай екінші бетін қайта айналдырып суға салыңыз.Сіз қазір губканы көтерсеңіз не болады деп ойлайсыз? (Оқушылардың жауаптарын тыңдау).
5. Тексеріңіз. Сорғышты көтеріп, ыдыстың түбіне қарап тұрамыз. Неге губкаға қысым түсірмей ақ ,губкадан су тамшылай бастады? Бұл тәжірибені түсіндіруге тырысыңыз (Оқушылардың жауаптарын тыңдаңыз).
Екеуі де суды сақтау мағынасында ауаны губкамен салыстыруға болады. Құрғақ губка құрғақ ауаға ұқсайды. Бірнеше тамшы губканы ылғалдандыру үшін жеткіліксіз болды. Ол суды көбірек сіңірген сайын. Губка судың көп мөлшерін сақтай алмағандықтан, судың өзі тамшылай бастайды. Яғни ол қаныққан болатын. Ауадағы су буы, әдетте қанықпаған. Егер ауадағы су буы қаныққан болса, онда жер бетінде ешқашан кебу процесі жүрмеген болар еді. Шындығында да, ауадағы су буы неғұрлым қанықпаған болса, ауа соғырлым құрғақ болады.
Қандай буқаныққан бу деп аталады? (Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болатын бу)
- «бу мен сұйықтық арасындағы динамикалық тепе-теңдік» деген не? (уақыт бірлігінде сұйықтықтан ұшып шыққан молекулалардың саны,сол уақыт ішінде оған қайта оралған молекулалардың санына тең болатын сәт)
