Емтихан сұРАҚтары «5В060900-«География»
жүктеу/скачать 5,83 Mb.
|
| продуценттер (өндірушілер); бейорганикалық заттардан органикалық заттар құраушылар (балдыр, ашық/жабық тұқымды өсімдіктер)
консументтер (тұтынушылар); дайын органикалық затпен қоректенетіндер. редуценттер (ыдыратушылар). Гетеротрофты организм. Оларға бактериялар, саңырауқұлақтар, ұсақ организмдер жатады. Қауымдастық дегеніміз әртүрлі биоценоздардың - фитоценоздардың, зооценоздардың, микробоценоздардың, микоценоздардың өзара байланыстарының жиынтығы. Кез келген биоценоз өлі табиғатпен бірлестікте ғана тіршілік етеді. Сондықтан биоценоз кұрам бөліктерінің қолайлы тіршілік ортасы — биотоптардан, яғни тірі организмдердің жиынтығы тіршілік ететін ортадан тұрады. Орта мен бірлестік затпен жөне энергиямен өзара алмасады: тірі организмдер ортадан өздеріне қажетті затты, энергияны алып, оларды қайтадан коршаған ортаға қайтарады. Соның нәтижесіяде биоценоз бен биотоп бірлесіп биогеоценозды құрайды Алғаш рет бұл терминді гылымга 1940 жылы биоценология ғылымының негізін салушы, көрнекті орыс академигі В.Н.Сукачев енгізді. биогеоценоз— Ол мынадай құрамбөліктерден түрады: продуценттер, яғни В.Н.Сукачев 1880—1967 түзушілер (жасыл осімдіктер), консументтер немесе түтынушылар (өсімдік)текті жөне жануар текті корекпен коректенетіндер), редуценттер, яғни ыдыратушылар (микроорганизмдер) және өлі табиғаттың қүрамбөліктері. Міне, осы құрамбеліктер арасында үздіксіз қарым-қатынастар, зат және энергия алмасулар жүріп жатады. Биоценозды зерттейтін ғылым саласы биоценология деп атала-ды. Биогеоценоз — биоценоз бен биотоп жиынтығы ғана емес, табиғаттағы біртұтас және өзінің даму заңдылығы бар күрделі жүйе. Биогеоценоз құрылымы: 1 — өсімдіктер; 2 —жануарлар; 3 — микроорганизмдер; 4 — атмосфера; 5 — топырак Сондыктан табиғаттағы бірлестіктер — кез келген популяциялар мен биотоптардан түратын кіптігірім жануар інінен бастап, мүхиттардың биотасын камтитын бірегей табиғи кеңістіктер. Ең үлкен табиғи жүйеге биосфера немесе экосфера жатады. Ол жер шарының барлық тірі организмдері мен оның тіршілік ететін физикалық ортасын қамтиды. Ғылымда "экожүйе" термині биогеоценоз үғымының балама-сы ретінде жиі колданылады. Оны 1935 жылы агылшын ботанигі А.Тенсли енгізді. Шын мәнінде екі үғым да бірдей мағынаны білдіріп, бірін-бірі толыктыра түседі.
жүктеу/скачать 5,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|