Ди-трикарбон қышқылының циклі кислот (Кребс циклі)

Гликолиз процесінің соңғы өнімі - пирожүзім қышқылы аэробтык жағдайда мигохондрияларга ауысып, толығынан СО, мен Н ,0 дейін ыдырайды. Агылшын биохимигі Г.Кребстің үйгаруынша/бүл тотыгу процесі, біріншіден, ди- жөне трикарбон қышқылдары цайда болу арқылы жүзеге асады. Сбндыктан оны ди- жөне трикарбонды қьпйқылдар, немесе нэпрқёсінде көмдрсулар, майлар жөне белоқтардың тотыгуы аяктшіатың. Кребс йуиклі деп атайды. ТТирожүзім қышЯылы молекуласынын толык тотығуынан судың^_екі_ жөне көмірқьшіқыл газының үш молекуласы пайда болады;

Пирожүзім қышқылының біртшдёп тотығу продесінде алуан түрлі аралық төрт немесе, алты көміртекті органикалық қышқылдар пайда болады. Түрліше реакциялар нәтижесіңде бөлінген энергия көптеген АТФ молекулаларының синтезделуіне пайдаланылады. Пирожүзім қышқылының тотығу жоддарын екі сатыға бөлуге болады: 1) оның карбоксилсізденіп тотығу нәтижесінде ацетил КоА-ның пайда болуы; 2) ацетил КоА қалдығының трикарбоңды қышқыддар циклінде тотығуы. Пирожүзім қышқылының тотыға карбоксилсізденуі пируватдегидрогеназалық кешенмен (комплекс) катализденеді.

Сонымен Кребс циклінің бір айналымында пирожүзім қышкылының тотығуынан С 02~нің үш молекуласы бөлініп, үш молекула су еніп қатысады және сутегінің бес жүп атомы бөлініп шығады

Организмдегі жалпы зат алмасу процесінде Кребс циклінің маңызы өте үлкен. ил көмірсулармен қатар оелоктардың, май тек ret. жөне көптеген басқа қосындылардың тотығуының ең соңғы сатысы болып есептеледі. Цикл реакцияларыньщ барысында тотығатын заттардағы энергияның негізгі мөлшері бөлініп, босқа кетпестен, қайтадан өзгеріп, өте мол энергиялы АТФ молекуласындагы фосфаттык байланыстарда сакталады