2- мысал: Көлемі 48 мл көміртегі (ІІ) оксиді СО мен көміртегі (ІV) оксиді СО2 қоспасын оттегінің артығымен алынған мөлшерінде жаққанда қоспаның көлемі 6 мл-ге азайған. Бастапқы газ қоспасындағы көміртегі (ІІ) оксиді СО-ң массалық үлесін есепте. Барлық газдардың көлемі қалыпты жағдайда келтірілген.
Берілгені: V (СО+СО2) = 48 мл.
Δ V = 6 мл.
Т/к: W (СО) -?
Шешуі: 2 СО+О2 = 2 СО2 V (О2) = Δ V V(О2) =6 мл. V (СО) = 2 V(О2) =2*6 мл=12мл = 0,012 л
۷ (СО) = V (СО) / Vm = 0,0 12 л /22,4 л/моль = 5,36 *10-4 моль.
m (CO)= υ (CO) * M (CO); m (CO)=5,36 *10-4 * 28г = 0,015 г.
V (СО2) = V қоспа - V (СО) ; V (СО2) = (48-12) мл = 36 мл=0,036 л
υ (CO2)= V(СО2)/ Vm ; υ (CO2) = 0,036 л/22,4 л/моль = 1,608 *10-3 моль;
m (CO2) = υ*M = 1,608*10-3 *44 г = 0,071г
W (СО) = m (СО) / m (СО) + m (СО2) ; W (СО) =0,015/0,015 + 71 = 0,174 н/е 17,4%
Жауабы: W (СО) = 17,4%.
3 – мысал: Бір валентті екі металдың нитраттарын кептіргенде бөлінген газдың көлемі 8,96л болды. Қалған қатты қалдықты сумен өңдегенде біраз бөлігі ериді, ал ерімей қалған затқа концентрлі азот қышқылымен әсер еткенде коңыр түсті, көлемі 4,48л газ бөлінді. Нитраттың біреуінің массасы 34г, екінші нитраттың массасы 20,2г. Химиялық реакция теңдеулерін жазып, қандай металдардың нитраттары екенін анықта.
Есепті шығаруға басшылыққа алатын мәлімет – қоңыр газ. Ол азот (IV) оксиді NO2. Ол концентрлі азот қышқылы активтігі төмен металдармен әрекеттескенде түзіледі.
(1)
Бөлінген NO2-нің көлемі бойынша металдың зат мөлшерін табуға болады.
Яғни, қоспадағы бір нитраттың зат мөлшерін білдік. Мольдік массасын анықтауға болады.
х1+14+48=170
х1=108 Ar(Me1)=108
M2(MeNO3)=101 г/моль Яғни
х2+14+48=101
х1=39 Ar(Me2)=39
Ar = 108 бұл активтілігі төмен күміс
Ar = 39 бұл активті калий
Концентрлі HNO3 – пен реакцияға түсетін күміс
Ag+2HNO3=AgNO3+NO2+H2O
Қыздырғанда тұрақсыз күміс нитратының ыдырауынан түзілді
2AgNO3 =2Ag+2NO2+O2 Екінші нитрат сілтілік металдың нитраты болуы керек, себебі ыдырау өнімі суда еритін өнім, ол – нитрит
2MeNO3=2MeNО2+O2 ↑ (3)
(№2 №3) реакция кезінде газдар бөлінеді
ол газдың зат мөлшерін тапсақ, ν(газ) =
№2 реакциядан ν(NO2)=ν(AgNO3)=0,2моль
ν(O2)= моль
бұдан n3(O2)=0,4-0,3=0,1моль
n3(MeNO3)=2·n3(O2)=2·0,1=0,2моль
яғни бұл KNO3 деген сөз.