Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы тоқсандық журнал 2001 ж шыға бастаған 2016

частью,  так  как  с  помощью  языка  создаются  реальные,  объективно  существующие 
произведения  материальной и  духовной  культуры.  Язык  и  культура  взаимосвязаны:  1)  в 
коммуникативных  процессах;  2)  в  онтогенезе  (формирование  языковых  способностей 
человека); 3) в филогенезе (формирование родового, общественного человека). 
Таким образом, в языке в большинстве своем закрепляются и фразеологизируются те 
аспекты,  которые  ассоциируются  с  культурно-национальными  эталонами,  стереотипами, 
мифологемами. Они как раз и формируют значение фразеологических единиц типа как в 
зеркале в значении  «очень хорошо видно» (в  основе ее значения лежит  мифологема  -то, 
что забыто человеком, но сохранено в сокровенных глубинах слова и сознания). При этом 
фразеологические  единицы  сами  становятся  культурными  стереотипами.  Уяснение 
национально-культурной  специфики  фразеологизмов  тесно  смыкается  с  проблемами 
осознания  человеком  мира  («живого»  и  в  исторической  памяти)  и  отражением  этого 
осознания в языке.  
Итак,  фразеологизмы прямо  (в  денотате)  или опосредованно  (через  соотнесенность 
ассоциативно-образного основания с эталонами, символами, стереотипами национальной 
культуры)  несут  в  себе  культурную  информацию  о  мире,  социуме.  Поэтому 
фразеологические единицы - своего рода «кладезь премудрости» народа, сохраняющий и 
воспроизводящий его менталитет, его культуру от поколения к поколению. 
  
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 
 
1
 
Гумбольдт В. Язык и философия культуры. - М.: Прогресс, 1985. - 452 с. 
2
 
Маслова В.А. Современные направления в лингвистике. - М.: Наука, 2008. - 272 с. 
3
 
Верещагин  Е.М.,  Костомаров  В.Г.  Язык  и  культура.  Лингвострановедение  в 
преподавании  русского  языка  как  иностранного:  Метод.  руководство  /  Е.М. 
Верещагин, В.Г. Костомаров. - М.1990. - 264 с. 
4
 
Балакаев М.Б., Кенесбаев С.К., Копыленко М.М. Русско-казахский фразеологический 
словарь. – Алма-Ата: Наука, 1985. - 228 с. 
5
 
Большой  фразеологический  словарь  русского  языка.  Значение.  Употребление. 
Культурологический комментарий / отв. ред. д-р филол. наук В.Н. Телия. - М.: АСТ - 
ПРЕСС КНИГА, 2006. - 784 с. 
 
 
 
ТҮЙІН 
 
Мақалада  фразеологизмдердің  қазақ  және  орыс  тілдеріндегі  мәдени  ерекшеліктері 
талданған. 
 
RESUME 
 
The author of the article discusses the cultural identity of phraseology of the Russian and Kazakh 
languages. 

 
214 
АВТОРЛАР ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ 
 
СВЕДЕНИЯ ОБ АВТОРАХ 
 
 
Абикенов М.Т. 
Шәкәрім  атындағы  Семей  мемлекеттік  университеті  қазақ  тілі 
теориясы  және  әдістемесі  кафедрасының  доценті,  филология 
ғылымдарының кандидаты 
Абуев К.К. 
 
профессор  кафедры  Отечественной  истории  и  АНК  Кокшетауского 
государственного  университета  им.  Ш.  Уалиханова,  доктор 
исторических наук 
А
А
қ
қ
а
а
ж
ж
а
а
н
н
о
о
в
в
а
а
 
 
А
А
.
.
А
А
.
.
 
 
 
С
С
.
.
С
С
е
е
й
й
ф
ф
у
у
л
л
л
л
и
и
н
н
 
 
а
а
т
т
ы
ы
н
н
д
д
а
а
ғ
ғ
ы
ы
 
 
Қ
Қ
а
а
з
з
а
а
қ
қ
 
 
а
а
г
г
р
р
о
о
т
т
е
е
х
х
н
н
и
и
к
к
а
а
л
л
ы
ы
қ
қ
 
 
у
у
н
н
и
и
в
в
е
е
р
р
с
с
и
и
т
т
е
е
т
т
і
і
 
 
қ
қ
а
а
з
з
а
а
қ
қ
 
 
ж
ж
ә
ә
н
н
е
е
 
 
о
о
р
р
ы
ы
с
с
 
 
т
т
і
і
л
л
д
д
е
е
р
р
і
і
 
 
к
к
а
а
ф
ф
е
е
д
д
р
р
а
а
с
с
ы
ы
н
н
ы
ы
ң
ң
 
 
о
о
қ
қ
ы
ы
т
т
у
у
ш
ш
ы
ы
с
с
ы
ы
,
,
 
 
п
п
е
е
д
д
а
а
г
г
о
о
г
г
и
и
к
к
а
а
 
 
ғ
ғ
ы
ы
л
л
ы
ы
м
м
д
д
а
а
р
р
ы
ы
н
н
ы
ы
ң
ң
 
 
м
м
а
а
г
г
и
и
с
с
т
т
р
р
і
і
 
 
Аккулев А.Ш. 
доцент  кафедры  государственно-правовых  дисциплин  Евразийского 
гуманитарного института, кандидат юридических наук 
Алиева Ж. 
Шымкент  қаласы  Техникалық  лицейінің  қазақ  тілі  және  әдебиеті 
пәндерінің мұғалімі 
Алметов Н.Ш. 
профессор кафедры педагогики и музыкального образования  Южно-
Казахстанского  государственного  университета  им.  М.Ауэзова, 
доктор педагогических наук 
Алпыспаева Г.А. 
доцент  кафедры  истории  Казахстана  КазАТУ  им.  С.  Сейфуллина, 
доктор исторических наук  
Атаханова Л.М. 
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті 
педагогикалық ғылымдар кафедрасының магистранты  
Әбдуәлиұлы Б. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  тілі  білімі  кафедрасының 
профессоры, филология ғылымдарының докторы 
Байманова Л.С. 
заведующая 
кафедрой 
иностранных 
языков 
Кокшетауского 
государственного  университета  им.  Ш.  Уалиханова,  кандидат 
филологических наук, доцент 
Бейсенбекова Г.Б. 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті мектепке 
дейінгі  және  психологиялық-педагогикалық  даярлық  кафедрасының 
доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты 
Возняк О.А. 
доцент  кафедры  уголовного,  уголовно-исполнительного  права  и 
криминологии КАЗ ГЮУ, кандидат юридических наук 
Ескеева М.Қ. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  түркология  кафедрасының 
профессоры, филология ғылымдарының докторы 
Жолмакова-Джарбулова 
Д.М. 
М.В.  Ломоносов  атындағы  Мәскеу  мемлекеттік  университеті 
Қазақстан филиалының филология кафедрасының аға оқытушысы 
Жорабекова А.Н. 
старший  преподаватель  кафедры  иностранных  языков  КазАТУ  им. 
С.Сейфуллина, PhD 
Жумабекова Ш.Д. 
магистрант 
кафедры 
иностранных 
языков 
Кокшетауского 
государственного университета им. Ш. Уалиханова 
Жұмабекова Б.Қ. 
С.Торайғыров  атындағы  Павлодар  мемлекеттік  университеті  шет 
тілдер кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты 
Жұматаева Е.Ө. 
 
С.Торайғыров  атындағы  Павлодар  мемлекеттік  университеті 
педагогика  және  психология  кафедрасының  профессоры,  педагогика 
ғылымдарының докторы, академик 
Загатова С.Б. 
 
профессор 
кафедры 
иностранных 
языков 
Евразийского 
гуманитарного института, кандидат филологических наук  
Имангаликова И.Б. 
 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  дене  шынықтыру  және  спорт  
кафедрасының аға оқытушысы  
Каженова Г.Т. 
заведующая кафедрой Отечественной истории и АНК Кокшетауского 
государственного  университета  им.  Ш.  Уалиханова,  кандидат 
исторических наук 

 
215 
 
Калимжанова Р.Л. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  әлеуметтік  педагогика  және  өзін-
өзі тану кафедрасының PhD докторанты  
Калменова Ж.Х. 
 
«Тұран-Астана»  университеті  педагогика  және  психологиясы 
кафедрасының магистранты 
Каримова А.Е. 
заведующая  кафедрой  истории  Казахстана  и  зарубежных  стран 
Павлодарского 
государственного 
педагогического 
института, 
кандидат исторических наук, доцент 
Карманова Ж.А. 
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті мектепке 
дейінгі  және  психологиялық-педагогикалық  даярлық  кафедрасының 
профессоры, педагогика ғылымдарының докторы 
Кубеева З.И. 
старший  преподаватель  кафедры  русской  филологии  ЕНУ                  
им. Л.Н.Гумилева 
Кунанбаева Ш.Б. 
докторант 
PhD 
кафедры 
Евразийских 
исследований 
ЕНУ                             
им. Л.Н.Гумилева 
Қанатова Т.Қ. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  әдебиеті  кафедрасының 
магистранты 
Қонақбаева У.Ж. 
Оңтүстік  Қазақстан  мемлекеттік  педагогикалық  институты  кәсіптік 
оқыту және бейнелеу өнері кафедрасының аға оқытушысы, PhD  
Құрман Н.Ж.  
М.В.  Ломоносов  атындағы  Мәскеу  мемлекеттік  университеті 
Қазақстан  филиалының  филология  кафедрасының  профессоры, 
педагогика ғылымдарының докторы 
Құсайынова Ж.А. 
С.Сейфуллин  атындағы  Қазақ  агротехникалық  университеті  тәрбие 
ісі  жөніндегі  проректоры,  филология  ғылымдарының  докторы, 
доцент 
Нағымжанова Қ.М. 
«Тұран-Астана» 
университеті 
педагогика 
және 
психология 
кафедрасының профессоры, педагогика ғылымдарының докторы 
Мажинбеков С.А. 
М.  Әуезов  атындағы  ОҚМУ-дың  халықаралық  қатынастар  және 
саясаттану  кафедрасының  доценті,  философия  ғылымдарының 
кандидаты 
Насыритдинова Ә.Н. 
С.Сейфуллин  атындағы  Қазақ  агротехникалық  университеті  қазақ 
және  орыс  тілдері  кафедрасының  аға  оқытушысы,  филология 
ғылымдарының кандидаты 
Нәби Л. 
Ш.Уәлиханов  атындағы  Көкшетау  мемлекеттік  университеті 
әлеуметтік  және  жас  ерекшелік  педагогика  кафедрасының  доценті, 
педагогика ғылымдарының кандидаты 
Омарова Д.К. 
Ш.Уәлиханов  атындағы  Көкшетау  мемлекеттік  университеті 
әлеуметтік  және  жас  ерекшелік  педагогика  кафедрасының 
магистранты  
Оразалина Г.С.  
Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті мектепке 
дейінгі  және  психологиялық-педагогикалық  даярлық  кафедрасының 
магистранты 
Оразбек М.С. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  әдебиеті  кафедрасының 
профессоры, филология ғылымдарының докторы 
Оразова А. 
Сырдария  университеті  педагогика  кафедрасының  аға  оқытушысы, 
педагогика ғылымдарының кандидаты  
Орынгалиева Ш.О. 
 
Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университеті педагогика және 
психология 
кафедрасының 
аға 
оқытушысы, 
педагогика 
ғылымдарының магистрі 
Рабаданова Р.С. 
К.Г.Разумовский  атындағы  Мәскеу  мемлекеттік  технология  және 
басқару  университеті  педагогика  және  психология  кафедрасының 
доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты 
Сагидолда Г. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  тілі  білімі  кафедрасының 
профессоры, филология ғылымдарының докторы 

 
216 
 
Садықбеков Қ.А. 
Сүлейман 
Демирель 
атындағы 
университеттің 
түркітану 
кафедрасының  меңгерушісі,  филология  ғылымдарының  кандидаты, 
СДУ қауымдастырылған профессоры 
Саипов А. 
М.  Әуезов  атындағы  Оңтүстік  Қазақстан  мемлекеттік  университеті 
кәсіпке  баулудың  теориясы  және  әдістемесі  кафедрасының 
профессоры, педагогика ғылымдарының докторы 
Саймбетова Ж.Т. 
С.Сейфуллин  атындағы  Қазақ  агротехникалық  университеті  кәсіптік 
білім беру кафедрасының PhD докторанты 
Сампиев И.М. 
заведующий  кафедрой  социологии  и  политологии  Ингушского 
государственного  университета,  Республика  Ингушетия,  доктор 
политических наук, профессор 
Сарбасова Қ.А. 
С.Сейфуллин  атындағы  Қазақ  агротехникалық  университеті  кәсіптік 
білім  беру  кафедрасының  профессоры,  педагогика  ғылымдарының 
докторы 
Сарыбекова С.М. 
докторант  PhD  кафедры  уголовно-правовых  дисциплин  ЕНУ                              
им. Л.Н. Гумилева  
Саяхимова Ш.Н. 
старший  преподаватель  кафедры  истории  Казахстана  КазАТУ                     
им. С. Сейфуллина, кандидат исторических наук 
Сметова А.Т. 
Университет им. Джавахарлала Неру, Индия, PhD докторант 
Тлебалдина Н.Қ. 
Қазақ  инновациялық  гуманитарлық-заң  университеті  филология 
кафедрасының 
аға 
оқытушысы, 
педагогика 
ғылымдарының 
кандидаты 
Торыбаева Ж.З. 
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті 
педагогикалық  ғылымдар  кафедрасының  профессоры,  педагогика 
ғылымдарының докторы 
Туксаитова Р.О. 
профессор  кафедры  казахского  и  русского  языков  КазАТУ                        
им. С. Сейфуллина, доктор филологических наук  
Тусупбекова М. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  шетел  тілдері  кафедрасының 
доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты  
Төртқараева Г.Б. 
Ш.Уәлиханов  атындағы  Көкшетау  мемлекеттік  университеті 
әлеуметтік  және  жас  ерекшелік  педагогика  кафедрасының  доценті, 
педагогика ғылымдарының кандидаты 
Түсіпбекова Ш.М. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  дизаин  және  инженерлі  графика 
кафедрасының аға оқытушысы 
Тұрысбек Р. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  әдебиеті  кафедрасының 
профессоры, филология ғылымдарының докторы 
Ilyassova A.U. 
Master of pedagogical science, docent of the Eurasian Humanities Institute 
Zhussupova R.F. 
Candidate  of  pedagogical  science,  associated  professor  of  the                  
L.N. Gumilyov ENU