Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы тоқсандық журнал 2001 ж шыға бастаған 2020
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
| 33-48].
Жалпы әлеуметтік және кәсіби сипаттамалардың жүйелі жиынтығы ретінде болашақ педагогтердің психологиялық құзыреттілігінің мәнін әлеуметтік және кәсіби рөлдерді игеруі мен орындауын оңтайландыруға, ерікті функцияларды жүзеге асыру қабілетін қамтамасыз етуге ықпал факторлардың әсер етуі тиіс деп айтуға болады. Бұл, өз кезегінде, құзыреттілік көзқарасты болашақ педагогтердің контекстік ақпаратты меңгеруіне және оны қолданудың шығармашылық тәсілдерін, оларды әлеуметтік және кәсіби жағдайлардың алуан түрлілігін бағдарлауда әрекет ету іскерлігін дамыту болып табылады. Білім беру әдістері мен тәсілдерінің бірізділігін тиімді құрылымдау маңызды екені көрінеді. Оларды қолдану үдемелі дамуға ықпал етуі тиіс құзыреттіліктің психологиялық сипаттамалары (интеллектуалды-когнитивті және іс-әрекет-танушылық) және болашақ 115 педагогтың өзін-өзі дамыту мен кәсіби жетілдіруінің ішкі мотивациялық негізін қалыптастыруымен тығыз байланысты. Осыған орай, құзыреттілікті қалыптастыру үшін мнемиялық іс-әрекет тәсілдері, білім берудің әдістері мен тәсілдері, эмоционалдық әсер ету тәсілдері, түсіндіру және пікірталас әдістері және т.б.тиімді деп санауға болады. Жеке тұлғалық сипаттамалар мен сапалардың, олардың ішінде ойлау, есте сақтау, іс әрекет, құндылықтар және т.б. даму заңдылықтары құзіреттілікті қалыптастыруда іске асырылатын сабақтарды ұйымдастыру мен қолданудың бірізділігіне негізделеді. Олардың қатарына: ақпарат блогын есте сақтауды тікелей орнату (дәріс), деректерді топтастыру және жіктеу (семинар); ақпараттың аксиологиялық мазмұнын түсіндіру, талқыланатын құндылықтардың, әлеуметтік/кәсіби рөлдер мен функциялардың әлеуметтік маңыздылығына сендіру (дәріс-әңгімелесу); ақпаратқа жеке-жеке қарым-қатынасты талқылау, әлеуметтік/кәсіби өзара іс-қимыл, әлеуметтік/кәсіби өзара іс-қимыл, студенттердің өмірлік тәжірибелерін, әдебиеттерді, мерзімді басылымдарды (өзіндік дағдысын) шешу; жағдайды талдау мен бағалауға, тиісті ақпаратты іздеу мен өңдеуге байланысты ситуациялық-проблемалық міндеттерді шешу, ақпаратты жинақтау және тұжырымдар (семинар) тұжырымдау; жасалған қорытындыларды бейнелейтін өмірлік тәжірибелерден ұқсастықтарды іздеуге арналған тапсырмаларды орындау (семинар, өзіндік жұмысы); диспут, дискуссия (семинар) нысанында құрастырылған жеке стратегияларды әзірлеу және іске асыру; әлеуметтік өзара іс-қимыл/кәсіби қызмет жағдайларын имитациялауға байланысты рөлдік немесе іскерлік ойындарды ұйымдастыру (семинар); мінез-құлық пен қызметті бақылауға және түзетуге байланысты білімді пәнішілік және пәнаралық жүйелендіруге, конструктивті мінез-құлықтың құндылық- уәждемелік негізін қалыптастыруға ықпал ететін жобалардың презентациялары мен нақты практикалық қызмет (қоғамдық, кәсіби) жағдайында игерілген білімді және қалыптасқан іскерлікті қолдану, іске асыру жатады 12, 32-36. Құзыреттілікті қалыптастыру тұлғаның тиісті іс-әрекетке даярлығын көрсетеді. Бұл түсінікте «даярлық» іс-әрекетке қарым-қатынас, сондай-ақ оның тиімді орындалуына жағдай жасау деп қарастырылады. Мұндай жағдай практикалық дайындық процесінде дамитын теориялық дайындық, шеберлік және іс-әрекет тәжірибесі шеңберінде қалыптасатын қажетті білімнің жиынтығымен анықталады. Жоғарыда айтылғандай, құзыреттіліктің белгілі бір құрылымдық-мазмұндық сипаттамалары нақты оқу пәндерін оқыту мен оқытуды ұйымдастыру кезінде білім контекстінде пәнаралық интеграцияны қамтамасыз ету маңызды болып табылады. Болашақ педагогтердің білім беру процесі жағдайында қандай да бір жеке қасиеттерін қалыптастырған кезде педагогикалық әсерлердің табыстылығы, қолданылатын әдістердің тиімділігін анықтау үшін нәтижелілік критерийлері қажет. Тұлғаның құзыреттілігінің мәні мен құрылымы білім алушылардың педагогикалық үдерісте келесі критериалды жақтарын қамтамасыз етуге негіз болады: 1. Когнитивті-зияткерлік критерийлер-жүйеленген контекстік әлеуметтік-кәсіби білім, оларды түсіндіру және міндеттерді шешу кезінде шығармашылықты қолдана білу. 2. Мотивациялық-еріктік критерийлері – жүзеге асырылатын қызметке және оның нәтижелеріне саналы түрде жауапкершілікпен қарау. 3. Іс-әрекет жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|