Мутациялық өзгергіштік. Мутациялар деп генетикалық материалдың мөлшерінің артуына немесе кемуіне, сондай-ақ нуклеотидтер санының немесе орналасу ретінің өзгеруіне себеп болатын тұқым қуалайтын өзгерістерді айтады. Мутациялық әрекет барлық ағзаларға тән сан алуан әрекеттердің күшімен кездейсоқ және ұдайы жүріп жататын ең бастапқы эволюциялық қозғаушы күш болып табылады. Мутациялар кейде мардымсыз болса, кейде едәуір дәрежеде байқалып ағзаның түрлі белгілері мен қасиеттерін қамтиды. Мысалы, ультракүлгін сәулелердің әсерінен жеміс шыбыны дрозофиланың қанаттары, қылшықтары, көздері мен денесінің түсі, өсімталдығы — түрліше дәрежеде өзгереді. Мутациялар пайдалы да, зиявды да болуы мүмкін. Зиянды мутациялық өзгерістер ағзаның тіршілік еткен ортасына бейімділігін төмендетсе, пайдалы өзгерістер сұрыптауға қажетті материал болып табылады. Ағза үшін зиянды өзгерістері бар даралар сұрыпталудың нәтижесінде біртіңдеп популяциядан шығарылады, сөйтіп ондай рецессивті гендер жойылады.
