Ф 04 -01 Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі
жүктеу/скачать 151,82 Kb.
|
Жүсіпбек Аймауытовтың “Ақбілек” романы[1] (1) (1) (копия) (копия)
- Бұл бет үшін навигация:
- КІРІСПЕ
МАЗМҰНЫКУРСТЫҚ ЖҰМЫС 1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ 2 Қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасы 2 КІРІСПЕ 4 1XX ғасыр басындағы қазақ әдебиеті 6 1.1 Ақбілек романы туралы 6 1.2Ж.Аймауытовтың әдеби мұрасы «Ақбілек» романындағы көркемдік жүйе 7 2 Жүсіпбек Аймауытовтың әдеби мұрасы 12 12 2.1 «Ақбілек» романы — бір ғана қазақ қызының күрделі тағдыры 12 2.2 «Ақбілек» романының жазылу хақында 16 ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР тізімі 23 КІРІСПЕХХ ғасырдың басында қазақ әдебиетінде әйелдер теңдігі тақырыбы жаңа деңгейге көтерілді. Қазақстандағы қыздардың тағдыры еліміздің аз қамтылған қауымдастықтарының, ақындар мен жазушылардың назарында. Тақырып бойынша зерттеу деңгейі: Қайрат, қазақ қыздарының жеңісі, Жүсіпбек Аймауытовтың кейіпкері Ақбілек, Күнікей. "Ақбілек" романының негізгі идеясы Жүсіпбекке "Картқожа" (тіпті ертерек) жазу барысында келген сияқты. Ақыр соңында, роман зорлық - зомбылықты, елді тонауды, оңтүстік шекараға барар жолда АҚ Армия тарапынан қыздарды қорлауды және азаматтық соғыстың соңында Қызыл Армиядан жеңілуді сипаттайды", - деп қорытындылады академик Серік Кирабаев, зерттеуші Жүсіпбек Аймауытова. Жасаушының таланты "Ақбілек" романында айқын көрінеді. Адамдар Ақбілек бастан өткерген аураны бастан өткерген қиын күндер мен азаматтық соғыстың салдарын сипаттау үшін пайдаланады. Қазақтардың ішіндегі ең өкініштісі-олардың қыздары. "Жас қыз, оның отбасы, оның сүйіспеншілігі және ауыл маңы жүздеген жылдар бойы адамдардың дәстүрін қалыптастырған осы оқиғаның қайғылы жағдайына қалай шыдай алады? Олар бұған өкініп, оң жақта отыруға бейімделіп, пәк қыздарды қорлау ең ауыр қылмыс деп ойлай ма?", "Бұл суреттердің әрқайсысы жағдайдың әсеріне қарсы тұра ала ма?" Және сұрақ туралы ойлау арқылы жауап табуға тырысады. Жазушыларда қоғамдағы қақтығыстар ғана емес, сонымен қатар адамгершілік, мейірімділік және жанашырлық сияқты адами қасиеттер бар және олар қарама-қайшылықтар, жеккөрушілік және ішкі рөлдер қақтығысын көтереді. Ақбілек» романындағы еліміздің шығыс өңіріндегі әлемге аян Алтай өңіріндегі ауыл көріністері, Ертіс-Күршім сипаты, Марқакөлдің мөлдір суы мен оның айналасындағы аң-құс, жануарлар әлемі, алуан түсті адам портреттері, этнографиялық этюдтер, яғни қазақ тұрмысы мен заман көріністерінен, адамдар арасындағы қатынастарды шебер бейнелеген. Бұл романда қазақ қызының тағдыры туралы әңгімеленеді. "Ақбілек" – бұл уақыттың бет-бейнесін және сол кезеңнің шындығын бейнелейтін шығарма. Романның бүкіл тарихы Ақбілектің айналасында өрбиді. Жазушы қазақ қызының қайшылықты тағдырын насихаттамай, қазақ қызын үлкен психологиялық образ деңгейіне көтерді. Ақбілек ауыр сезімді бастан өткерді. Осыған байланысты жазушының кейіпкердің бейнесін жасау, қыздың бейнесін шынайы жеткізу және әртүрлі кейіпкерлердің сенімді орындалуы үшін көркемдік құралдардың мүмкіндіктерін барынша пайдаланатынына кепілдік беруге болады. "Жазушының палитрасы өте бай. Бір рет ол автордың атынан сөйлейді, бір рет кейіпкерге өз сөзін (офицер, Бакболат, Мұқаш) жеткізеді. Міне, бір күні автор кейіпкердің жан дүниесіне еніп, оларға өздерін қалай сезінгендерін, не салып жатқанын және не ойлағанын айтты. Жазушының жаны, психологиялық құбылыстары, қуаныш, көңілсіздік, мақсаттар мен армандар оның назарын бір минутқа қалдырмайды. Неғұрлым көркем және түсінікті фразалар сізді ән айтып, ән айтып жатқандай әсер қалдырады. Мен Ақбілекте қазақ ауызша әдебиеті, көркемдік тәрбиесі мен Шығыс және батыс әдебиетінің, тарих пен поэзияның ең озық үлгілері тоғысатын орынды көрдім деп айтар едім", - дейді жазушы Саин Мұратбеков. жүктеу/скачать 151,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|