Құрылтайшыларарасындағы шарт Мысалы, сіз бірлескен бизнес ашпақ болып шештіңіз. Алдымен бұл жағдайда серіктестіктің қандай модельдері бар екенін көрейік.
Қоса негіз қалаушы (co-founder). Екі серіктес бизнесті нөлден бастайды. Әдетте, тең дірежеде. Дедлок (deadlock) жағдайында, олар келісе алмайтын жағдайда шешуші дауыс қандай серіктесте болатынын анықтау маңызды.
Қосылған. Компания жұмыс істеген уақыттан кейін негізін қалаушы (негізін қалаушылар) жаңа адамды алуды шешеді. Әдетте, ол аз үлес алады, өйткені жұмыс істеп тұрған бизнеске келді.
Әріптеске дейін өскен қызметкер. Компанияда тез өсіп келе жатқан бағынышты адам бар, және ол компаниядан асып кетпеу үшін кәсіпкер оған үлесті ұсыну туралы шешім қабылдайды. Әдетте, опцион ұсынады.
Инвестор. Ондағы үлестің орнына стартапқа ақша салатын сыртқы адам. Тәуелсіздікті жоғалтпау үшін оған бақылау бермеу маңызды.
Ментор.Қажетті құзіреттілігі бар, кеңесші ретінде стартапқа қатысатын тәжірибелі тәлімгер.
Серіктестер арасында үлестерді басқаша бөлуге болады.
Дельта үлесі. Серіктес оның іс-әрекетінің арқасында жасалған өсімнің пайызына ие болады. Мұндай коллаборация барлық тәуекелдерді сақтандыру үшін жақсы: серіктес бизнес өскен жағдайда ғана табыс таба алады
Компания/жоба пайдасының үлесі. Бұл жағдайда серіктес пайда пайызынан табыс табады, әзірге компанияда жұмыс істейді. Жұмыстан шыққаннан кейін оның табысы да кетеді. Ең кең тараған және қарапайым модель. Ол компаниядағы пайдаға тікелей әсер ететін адамдар үшін қолайлы: сатушы, сату бөлімінің басшысы, коммерциялық директор.
Компаниядан үлесі. Серіктес толық құқылы тең құрылтайшыға айналады және дивидендтерді бөлуге қатысады. Егер кәсіпкер кетіп қалғысы келсе, оның үлесін сатып алуға тура келеді.
Опцион. Белгілі бір көрсеткіштерге жеткенде, серіктес бонус табады: белгілі бір пайыз немесе белгіленген сома.
Үлестерді бөлу шарттары да әр түрлі болуы мүмкін.
Тең құқылық. 50/50, 33/33 немесе 25/25/25/25 моделі. Серіктестер пайданы "әділдік бойынша" бөлетін ең кең таралған үлгі. Бұл модельде маңызды осалдықтар салынған және бас әріптестің жоқтығынан шешілмейтін жағдайлар (дедлоктар) жиі туындайды.
