Фармацевтикалық технология ғылым ретінде,міндеттері
ФИЗИКАЛЫҚ (ФИЗИКАЛЫҚ-ХИМИЯЛЫҚ) СӘЙКЕССІЗДІКТЕР
жүктеу/скачать 126,57 Kb.
|
| ФИЗИКАЛЫҚ (ФИЗИКАЛЫҚ-ХИМИЯЛЫҚ) СӘЙКЕССІЗДІКТЕР
Физикалық (физикалық-химиялық) сәйкессіздіктер-бұл орын алатын сәйкессіздіктер препаратқа кіретін дәрілік заттардың тек физикалық жай-күйінің өзгеруі. Физикалық үйлесімсіздіктердің себептері: жарықтың әсері; жоғары немесе төмен температуралардың әсері; дәрілік заттардың ерімейтіндігі немесе олардың ерігіштігі жағдайларының нашарлауы; ингредиенттердің араласпауы; коллоидтық жүйелер мен ЖИА коагуляциясы; күрделі ұнтақтардың ылғалдануы және балқуы; дәрілік заттардың адсорбциясы; эмульсиялардың стратификациясы; ингредиенттердің құбылмалылығы болуы мүмкін. Мұндай жазбалардағы физикалық құбылыстармен қатар химиялық реакциялар да жиі кездеседі: электролиттердің әсерінен коллоидты ерітінділердің коагуляциясы және бір уақытта ақуыз қышқылдарымен металл тұздарының пайда болуы; қышқыл және сілтілі заттар арасындағы бейтараптандыру реакциясы нәтижесінде ұнтақ қоспаларының ылғалдануы және т.б. сондықтан бұл сәйкессіздіктер физика-химиялық деп аталады. Қазіргі уақытта зерттеушілердің назарын дәрілік заттардың қосалқы заттармен өзара әрекеттесуіне байланысты физика-химиялық сәйкессіздіктер қызықтырады. Мысалы, тетрациклиндермен таблеткалау кезінде кальций фосфатының салыстырмалы түрде аз мөлшері іс жүзінде сіңірілмейтін кешендерді құрайды. Фенобарбитал полиэтиленоксидті көмекші зат (желімдеу, сырғу) ретінде пайдаланатын дәрілік формаларда аздап ериді және сіңеді. Организмде фенобарбитал левомицетин мен поливинилпирролидонның қатысуымен ерімейтін кешендер түзеді. Стеарин қышқылы мен магний стеараты салицил қышқылының еру жылдамдығын баяулатады, ал Лаурин қышқылы бұл процесті тездетеді. Гхм5т және ГПЯ5Т негізінде дайындалған СУППОЗИТОРИЙЛЕРДЕН (Т-2 эмульгаторы 5% қосылған гидрогенделген мақта және пальмаядролық май) шығарылған кезде жануарлар қанындағы норсульфазолдың, сульфадимезиннің концентрациясы майда дайындалған какаоға қарағанда жоғары. Крахмал пастасын поливинилпирролидонға ауыстыру гормондардың дәрілік формадан шығарылуын 10 есе арттырады. Кейде өзгерістер сыртқы көріністерсіз жүреді (мысалы, белсенді заттардың адсорбциясы жағдайында) және емдік әсердің төмендеуімен ғана анықталады. Еріген күйде зат ең тиімді екендігі белгілі. Сондықтан сұйық дәрілік формаларда физика-химиялық сәйкессіздіктер жиі кездеседі. Егер ерімейтін дәрілік зат тағайындалса, ерігіштік шегі асып кетсе немесе еріткіш дұрыс таңдалмаса, ингредиенттердің ерімейтіндігі немесе бұзылу жағдайларының нашарлауы байқалады. Ерігіштік шегінен асып кету жағдайлары тамшыларды дайындауда жиі кездеседі, өйткені олар салыстырмалы түрде жоғары концентрацияланған ерітінділер болып табылады. Дәрілік заттардың сұйық ортада ерімейтіндігі мынадай жағдайларда үйлесімсіздік ретінде қарастырылады: тұнбада улы немесе күшті әсер ететін заттар бар; өрескел дисперсті жүзінді немесе тұнба құтының қабырғалары мен түбіне жабысады және препаратты дәл мөлшерлеу мүмкін емес. Егер тұнба оңай қалпына келтірілсе және мөлшерленсе, улы емес болса, онда фармацевтикалық суспензия дайындалып, науқасқа жіберіледі. Rp.: Sol. Acidi borici 2 % 50 ml Spiritus camphorati 10 ml Misce. Da. Signa. Терінің зақымдалған жерлерін майлаңыз Екі сұйықтықты араластырғаннан кейін шамамен 10% алкоголь пайда болады, онда камфора өте нашар ериді және тұнбаға түседі. Дәрігердің келісімімен камфора спиртін бөлек босату керек. Rp.: Chinini hydrochloridi 3,0 Ammonii chloridi 10,0 Aquae purificatae 150 ml Misce. Da. Signa. Күніне 3 рет 1 ас қасықтан Хинин ерітіндісіне аммоний гидрохлоридінің қосылуынан хинин гидрохлоридінің ерігіштігі едәуір төмендейді және ол тұнбаға түседі. Дәрігердің келісімімен аммоний хлориді бөлек босатылуы керек. Rp.: Ichthyoli 10,0 Acidi salicylici 2,0 Spiritus aethylici 40 ml Misce. Da. Signa. Терінің зақымдалған аймағын майлаңыз Дәрі-дәрмекті дайындағаннан кейін біраз уақыттан кейін, осы рецепт бойынша, бөтелкенің қабырғаларына жабысатын тұнба шығады. Бұл ихтиолдың алкогольде нашар ерігендігіне байланысты. Егер ихтиол толығымен еритін алкоголь мен эфирдің тең мөлшерін дәрігердің келісімі бойынша еріткіш ретінде қабылдаса, тұнбаның пайда болуын болдырмауға болады. Ингредиенттердің араласпауы консистенциясы, агрегаттық күйі, гидрофобты заттардың үйлесімі кезінде гетерогенді заттардың үйлесуі жағдайында сәйкессіздіктің себебі болуы мүмкін. Ол сұйық дәрілік формаларда, майларда, таблеткалар мен суппозиторийлерде аз кездеседі. Ең жиі олар су ерітінділерін гидрофобты сұйықтықтармен біріктірген кезде пайда болады. Кейбір сұйық орталардың өзара араласуы туралы мәліметтер төменде келтірілген. жүктеу/скачать 126,57 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|