Ортаның рН шамасына байланысты ферменттер белсенділігі бірден өзгереді. Әр түрлі ферменттер үшін рН көрсеткіші шамасы әр түрлі болады;
Ферменттер ақуыз сияқты электр заряды бар заттар, сондықтан олардың кеңістіктік құрылымы рН шамасына тәуелді.
Фермент реакцияларының кинетикасы
рН фермент реакциялары жылдамдығына тәуелдiлiгi
Фермент
Оптимум рН
Пепсин
1,5
Трипсин
7,7
Катал аза
7,6
Аргиназа
9,7
Фумараза
7,8
Рибонуклеаза
7,8
кейбiр ферменттер үшiн рН тиiмдi мәндер
Бәсекелес емес қайтымды тежеу
E + S ↔ ES → E + P; E + I ↔ EI; ES + I → ESI.
Ингибиторлар мен активаторлар
- Фермент активтілігін арттыратын қосылыстар активаторлар деп аталады.
- Фермент әрекетін баяулататын, тіпті тежейтін заттар ингибиторлар (тежегіштер) деп аталады.
- Ферменттер әсерінің бәсекелес және бәсекелес емес тежеуіші ажыратылып бөлінеді.
Ферменттерді бөлу және тазалау
Ферменттің нативті қасиеті сақталатын тәсіл-
глицеринмен экстракциялау;
Фермент құрамдас заттарды -100С жоғары емес
температурада тұндырып жылдам сусыздандыру тәсілі,
яғни ацетонды ұнтақ тәсілі,
- Адсорбциялау соңынан элюциялау, яғни адсорбенттен
бөлу (А.Я.Данилевский)
- Ионалмастырушы хроматография,
Электрофорез оның ішінде изоэлектр-фокусирлеу,
Хроматография әдістер қолданылуда.
Ферменттердің тазалық дәрежесі- оның меншікті белсенділігімен бағланады, онда ферменттің белсенділігін 1 мг ақуызға шаққандағы есеппен алады.
Ферменттердің тазалық дәрежесі- оның меншікті белсенділігімен бағланады, онда ферменттің белсенділігін 1 мг ақуызға шаққандағы есеппен алады.
Ферменттік белсенділік- белгілі бір фермент бөлшегінің көмегімен нақты бір уақыт аралығында алынған субстрат шамасы.
Проферменттер мен изоферменттер
Профермент (лат. pro – алдыңғы фермент) – ферменттердің белсенді емес түрі. Безді эпителийде бірқатар протеолиттік ферменттер активті емес күйде - проферменттер (зимогендер) түрінде синтезделеді. Осының арқасында проферменттер түзілген жасушалар мен тканьдер өздерін өздері бүлдіріп бұзбайды.
Проферменттердің белсенді түрге (ферментке) айналуын физиологиялық және биохимиялық жағдайлар реттейді.
Проферментті белсендіру үдерісі: пептидтік байланысты үзу арқылы профермент молекуласынан бір немесе бірнеше пептид бөлініп ажырайды, нәтижесінде ферменттің сәйкес конформациясы қалыптасады және оның белсенді бөлігі ашылады.
Изоферменттер (грек. isos – тең, бірдей) – бір фермент әр түрі, олардың полипептидтік құрылысында бір-бірінен өзгешелігі болады. Олар бір түрге жататын ағзаларда немесе жеке жасушада кездеседі, олардың катализдік белсенділігі әр түрлі.
Изоферменттер (грек. isos – тең, бірдей) – бір фермент әр түрі, олардың полипептидтік құрылысында бір-бірінен өзгешелігі болады. Олар бір түрге жататын ағзаларда немесе жеке жасушада кездеседі, олардың катализдік белсенділігі әр түрлі.
Адам ағзасының әр түрлі ұлпасында лактатдегидрогеназаның 5 изотүрі табылды (ЛДГ1, ЛДГ2, ЛДГ3, ЛДГ4, ЛДГ5)
Жануарлар, өсімдіктер және микроағзалардың жеке бастарының шыққан тегін анықтау үшін белгілі бір изоферменттің бар немесе жоқ болуы генетикалық белгі болып табылады.
Мультиферменттік жүйе
Бұл әр түрлі ферменттерден құралған комплекс.
Әрбір жеке мультиферменттік жүйе 2 ферменттен 20 ферментке дейінгі топтан құралады.
Мультиферменттік жүйеде бірінші фермент катализдеген реакция өнімі екінші фермент катализдейтін келесі реакция үшін субстрат болады, т.с.с.
