Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
Тәуелсіз Қазақстанның 1993 жылғы Конституциясы
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
- Бұл бет үшін навигация:
- 143.1995 ж. Қазақстан Республикасының Конституциясы және қос палаталы парламентке сайлау.
| 142. Тәуелсіз Қазақстанның 1993 жылғы Конституциясы.
Тәуелсіз Қаз.ң алғашқы Конституциясы Қаз.ң Жоғары Кеңесінің IX сессиясында 1993ж 28 қаңтардағы XII шақырылымында қабылданды. Осыдан кейін Қаз.ң сыртқы ел/мен қатынасы күшейді. Құрылымы преамбуладан, 4 бөлім, 21 тарау ж/е 131 баптан тұрады. Конституция мемл.к тәуелсіздік алған күнінен бастап көптеген құқықтық норма/ды қамтыды: халық тәуелсіздігі, мемл.ң тәуелсіздігі, билікті бөлу қағидат/ы, қазақ тілін мемл.к тіл ретінде мойындау, Президентті мемл. басшысы ретінде мойындау, сот орган/ы —Жоғ, Конституциялық ж/е Жоғары Арбитраждық сот ж/е басқа/. 1993ж Конституцияның негізіне парламенттік респ. моделі жатады. Құқықтық жүйедегі барлық заң/ осы Конституцияға сәйкес қабылданбаса, бұл сәйкессіздік қоғамның дамуына кедергі келтіреді. Алғашқы Конституция болғандықтан оны талқылау кезіндегі халықтың ынта-жігері ерекше болды. Солай болса-дағы құжатта кеткен кемшілік/ қолдана бастағаннан-ақ көзге түсті. Онда ескі қоғамның ереже/і орын алып, олар кеңестік дем.қ қағид/ға негізделгендіктен, біздің жаңа қоғамымыздың өмір талабына жауап бере алмады. Алғашқы Конституцияда адамның құқық/ы, бостандық/ы, оларды жүзеге асыру қағида/ы, атқару билігін жүзеге асыру нысан/ы, басқару саласындағы дем.қ институт.ң қызметі жете көрсетілмеген болып шықты. 1990ж 25 қазанда қабылданған ҚР.ң Егемендігі туралы декларацияда айтылған биліктің 3саласы: басқару, сот билігі, заң шығару билік/ң атқаратын рөл/і бұл Конституцияда нақтыланбай қалды. Осылайша, 1993ж Конституция өмір талабына сай келмегендіктен, Елбасы Н.Назарбаев жаңа Конституция қабылдау керектігі жөнінде ұсыныс жасады. 143.1995 ж. Қазақстан Республикасының Конституциясы және қос палаталы парламентке сайлау. 1995ж 30 тамызда респ-қ референдумда қабылданған ҚР-ның Консти-а сәйкес ҚР-ның қос палаталы Парл-і заң шығару қызметін жүзеге асыратын Респ-ң ең жоғары өкілді органы болып табылады. ҚР Парл-ң ұйымдастырылуы мен қызметі, оның депутат/ның құқықтық жағдайы Конституциямен, «ҚР-ның Парл-і және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Конст-қ заңмен және басқа да заңнамалық акті/мен айқындалады. Парл-ң өкілеттігі бірінші сессиясы ашылған сәттен басталып, жаңа сайланған Парл-ң 1ші сессиясы жұмысқа кіріскен кезден аяқталады. Парл-ң өкілеттік мерзімі кезекті сайланымдағы Мәжіліс депут/ының өкілеттік мерзімімен айқындалады. Парл-ң өкілеттігі ҚР-ның Конст-а көзделген жағдайларда және тәртіппен ғана мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін. Парл-т тұрақты негізде жұмыс істейтін екі Палатадан: Сенаттан және Мәжілістен тұрады. Сенат әр облыстан, респ-қ маңызы бар қаладан және ҚР-ның астанасынан 2 адамнан, тиісінше облыстық, респ-қ маңызы бар қаланың және респ-а астанасының барлық өкілді орган/ы депутат/ның бірлескен отырысында сайланатын депутат/дан құралады. Сенатта қоғамның ұлттық-мәдени және өзге де елеулі мүдде/інің білдірілуін қамтамасыз ету қажеттілігі ескеріліп, оның 15 депутатын Респ-а През.і тағайындайды. Сайланған Сенат депутат/ның жартысы әрбір үш жыл сайын қайта сайланып отырады. Сенат депутат/ның өкілеттік мерзімі – 6 жыл. Палатаны мем-к тілді еркін меңгерген өз депутат/ың арасынан жасырын дауыс беру арқылы Палата депутат/ы жалпы санының көпшілік дауысымен сайланған Төраға басқарады. Сенат Төрағасының қызметіне кандидатураны ҚР-ның Президенті ұсынады. Мәжіліс 107 депутаттан тұрады. Мәжілістің 98 депутаты саяси партия/дан партиялық тізім/ бойынша жалпыға бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы сайланады. Мәжілістің 9 депутатын Қаз-н халқы Ассамблеясы сайлайды. Мәжіліс депутат/ның кезекті сайлауы Парл.тің жұмыс істеп тұрған сайланымы өкілеттігінің мерзімі аяқталардан кемінде екі ай бұрын өткізіледі. Мәжіліс депутат/ның өкілеттік мерзімі – 5 жыл. Палатаны мем-к тілді еркін меңгерген өз депутат/ның арасынан Палата депутат/ы жалпы санының көпшілік даусымен жасырын дауыс беру арқылы Мәжіліс сайлаған Төраға басқарады. Мәжіліс Төрағасының қызметіне кандидатура/ды Палатаның депутат/ы ұсынады. жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|