Ғылым тарихы және философиясы пәні бойынша магистранттарға арналған ДӘрістер
жүктеу/скачать 1,12 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғылыми заң
| Модель /үлгі/ - тәжірибелік үлгі әлде оригинал ретінде ұсынылған зерттелетін объектің бағдарлама-таңбалық аналогі /ұқсас түрі/. Бір объект /макет, құрылыс, таңбалық жүйе т.б./ тек оның және басқа заттың /оригинал, үлгі/ арасында осы бекітілген абстракция аралығында теңдік қатысы болса ғана модель /үлгі/ ролін атқара алады. Осы мағынада модель /үлгі/ зерттtлетін объектің /оригиналдың/ изоморфолық әлде гомоморфолық бейнесі.
Бақылау – танымның қойылған мақсаты бойынша адамның сезім түйсік органдары арқылы фактуалды бағдарламаны алу. Ғылыми бақылау нақты қойылған мақсатымен, жүйелілігімен, әр-түрлі приборлар мен операционалды құралдарды қолданумен ерекшелінеді. Сол тұрғыда нақтылық пен дәлелділікке сәйкес, объективтілікке және нәтижелерді жаңғырта алатың осы бақылау әдісі үстемді роль алады. Ғылыми заң – ғылыми білімнің ұйымдастыру түрі, яғни, зерттелетін пәндік аймақтың қасиеті мен ара қатынасы туралы жалпы тұжырам тудыру. Ғылыми заңның логикалық түрі келесі: А x Bx, оның ішінде, - жалпылау кванторы («барлығы»), x – нақты өзгергіш, оның мағынасы анықсыз-шекті әлде шексіз класс болып табылады, - импликация белгісі, А, B – кейбір қасиеттері мен қатынасын анықтайтын атаулар. Нақты өзгергішке қарай ғылыми заңдар екіге бөлінеді: эмпириялық заңдар / «Барлық заттарды қыздырғанда олар кеңейтіледі»/ және теориялық /F=ma/. А және B класстарының арасындағы қатынас бойынша статикалық /А классы B классына толық кіреді/ және динамикалық /жартылай кіреді/ заңдар мүмкін. А және B мағынасы бойынша физикалық, химиялық, биологиялық, әлеуметтік т.б. заңдар мүмкін. Жалпылау – нақтыдан жалпыға ойлау арқылы білім өсіру /көбейту/ әдісі. Жалпылау дегеніміз бір анықтаманың шеңберінде көп түрлі заттар мен құбылыстарды бір-біріне теңдеу арқылы жалпы принциптерді шығаруға негізделген ғылыми танымның маңызды бір тәсілі. Құрал – жасамды әлде табиғи материалды құрылу түрінде зерттелетін объект туралы бағдарламаны алуға арналған танымдық құрал. Бағдарламаны алу ерекшелігіне қарай олар сандық пен сапалыққа бөлінеді; қызмет сипатына қарай – күшейту-құралдар, анализаторлар, өзгертушілер және тіркеушілерге бөлінеді. жүктеу/скачать 1,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|