Ғылыми жоба Тақырыбы: «Эзоп шығармашылығы.» Орындаған
жүктеу/скачать 30,69 Kb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғылыми жоба Тақырыбы: «Эзоп шығармашылығы.» Орындаған
- МАЗМҰНЫ: Кіріспе 1.Өмірі мен шығармашылығы. 2. Эзоп мысалдары мен Крылов мысалдарын салыстыру. 3. Эзоп және Абай.
|
ҚР ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті «Филология» факультеті «Қазақ тілі мен әдебиеті» кафедрасы Ғылыми жоба Тақырыбы: «Эзоп шығармашылығы.» Орындаған: Қасынхан Дария Тобы: 1701-20 Қабылдаған: Кажиакбарова Р. Шымкент – 2023 МАЗМҰНЫ: Кіріспе 1.Өмірі мен шығармашылығы. 2. Эзоп мысалдары мен Крылов мысалдарын салыстыру. 3. Эзоп және Абай. 4. Эзоптың афоризмдері және тапқырлығы. Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер Мысал жанрының негізін салған, өз заманының көрінісіндегі адамдарды аллегориялық тәсілмен айқын көрсеткен ғасырлық мұраның авторы – Эзоп . Арада ғасырлық уақыт өтседе әдеби мұрасы өз маңыздылығын жойған емес. Эпикалық жанрдың мысал түрін қалыптастырушы Эзоп болса, жалғастырушылар да аз болған жоқ. Мысалы, орыс әдебиетінен И.А.Крыловты айтсақ, қазақ әдебиетінде мысал үлгісіндегі ең алғашқы шығармалар Дулат Бабатайұлынан кездестірсек, Ыбырай мен Абай бастаған ағартушылық бағыттың классиктерінен де кездестіреміз. 1.Өмірі мен шығармашылығы. Атақты фабулист, аңызға айналған тұлға, ұлы данышпан. Мұның бәрі біздің дәуірімізге дейінгі 6 ғасырда Ежелгі Грецияда өмір сүрген Эзоп туралы. Ежелгі грек тарихшысы Геродоттың айтуынша, ол туғаннан құл бола отырып, өзінің көптеген ертегілерінде адам жамандықтары туралы айту үшін әдемі емес, бірақ әдемі жан, Өткір тіл және аллегория әдісімен үлкен даналыққа ие болған. Эзоп-прозада жазылған грек ертегілерінің көпшілігіне жататын грек фабулисті. Оның өмірі туралы нақты ақпарат жоқ. Тарихшылар Эзоп туралы алғашқы жазбаны Геродоттан тапты. Эзоп 7 данышпанның қатарына кірді. "Эзоп романының" кеш римдік нұсқасы жасалды, ол фабулистті Фригиядан келген құл ретінде таныстырды. Авторы-Ксанфтың қызметшісі Самоса. Ол азат етілгеннен кейін Эзоп Самос кеңесшісі болды, кейінірек ол өзінің байлығымен танымал патша Лидия Крезде қызмет етті. Ол Вавилонға да барды, Дельфиде қайтыс болды, онда ол Аполлонның діни қызметкерлерімен жанжалдасып, жартастан лақтырылды. Эзоп классикалық жануарлар ертегісін жасаушы ретінде танылды. Эзопқа жатқызылған ертегілер ежелгі ауызша халықтық дәстүрмен байланысты, оның іздерін біз архаикалық грек ақындары – Гесиод пен Архилохтан табамыз. Олардың сюжеттері ғасырлар бойы көптеген өзгерістерге ұшырады. Олар бұрын иондық диалектіде құрылды, кейінірек аттикалық фокусты алды. Біздің эрамызға дейінгі 5 ғасырдың ортасына қарай олар Эзоптың ертегілері деп атала бастады. Эзоптың ертегілерінің алғашқы баспагері болды Деметриус Фалерский. Эзоптың ертегілері грек мектебінде алғашқы оқылымды құрады, бұл олардың кейінгі жинақтарға енуіне әкелді. Осылайша олар біздің уақытқа жетті. Біздің эрамызға дейінгі 5 ғасырда Эзоптың ертегілерін әдеби өңдеу басталды, оларға метрика берілді. Алғашқы әрекеттерді, егер ежелгі адамдар сенсе, Сократ жасады. Әрі қарай, Каллимах оларға қолын қойды. Ежелгі Грециядағы Эзоп ертегілерінің дамуының соңғы кезеңі Бабрийдің жұмысы болды. Византияда монах Максим Планудок өзінің басылымын құрастырды, ол барлық кештер үшін негіз болды.[1] Эзоп ертегілерінің айрықша белгілері-қысқалық, қарапайымдылық, риторикалық әшекейлердің толық болмауы. Мазмұннан туындайтын мораль әрдайым дерлік көрсетілген. Ертегілердің сюжеттері өмірден алынған, олар адамдардың ақыл-ойының көрінісі болды. Олардың этикасы ежелгі қоғамдардағы идеяларды көрсетті. Оқытудың формасы ерекше әзілмен боялған. Жануарлар мен адамдардың өмірінде белгілі бір құбылыстардың болуын түсіндіретін ертегілер ерекше топты құрайды. Эзоптың ертегілерінде махаббат, құрбандық, берілгендік орны болған жоқ; оның шығармаларында күш Заңнан басым болады, ал әлемде қулық пен алдау жеңеді. Эзоптың ертегілері әлемдік әдебиетке үлкен әсер етті және көптеген еліктегіштерге ие болды. Иамбиялық өлеңдердегі латын тіліне оларды б.з. д. 1 ғасырдың және Б. З. 1 ғасырдың басында аударған. Е. Федр, шамамен б. з. 400 ж. Эзоптың ертегілер жинағын Авиан шығарды. Ресейде таңдалған ертегілердің аудармасы – Алексеева ("арзан кітапхана", басылым. Суворина, Санкт-Петербург, 1888). Міне, Эзоптың кейбір ертегілері: Түлкі мен жүзім. "Аш Түлкі жүзімнен ілулі тұрған жүзім шоғырын байқады және оны алғысы келді, бірақ оны ала алмады. Ол кетіп: "ол әлі піспеген", - дейді. (Күштің жетіспеушілігінен басқа ештеңе істей алмайды, бірақ бұл жағдайды кінәлайды). Екі кастрюль. "Өзен өз ағысында екі кастрюльді – сазды және мыс ыдысты алып жүрді. "Менен аулақ болыңыз, жақын жүзбеңіз", - деп сұрайды мыс балшықтан жасалған ыдыс. "Сіз маған аздап тиісесіз, сіз мені бөліктерге бөлесіз, ал мен сізге қол тигізбеймін". Айта кету керек, Эзоп кезінде ертегі негізінен ауызша түрде болған. Бірақ эзопиялық сөздің күші мен даналығы соншалық, бірнеше ғасырлар бойы ауыздан-ауызға прозадағы ағартушылық әңгімелер жеткізілді. Содан кейін олар жазылды. Осылайша "Эзоп ертегілерінің" алғашқы кітабы пайда болды. Бастапқыда олар мектептегі риторикалық жаттығулар ретінде пайдаланылды, содан кейін көптеген адамдар оқитын танымал әдебиетке айналды. 400-ден астам ертегілерді Эзоп ойлап тапқан. Фабулистің қарапайым және қысқа әңгімелерінде адамдар, құстар, аңдар, жәндіктер, кейде тіпті құдайлар өмір сүреді. Эзоптың сөзі, ақыл-ойы мен даналығы бүкіл әлемді құра алды, осылайша адамзат өзіне сырттан қарап, өзінің жаман қылықтарын көре алды: өзімшілдік, ақымақтық, айлакерлік, ашкөздік, қызғаныш. Оның әрбір ертегісі-өмірлік эпизод. Біздің алдымызда емен тамырының астындағы шошқа бар, ол оған тамақ береді; қазына іздеп Жүзімдікті қазып жатқан шаруаның ұлдары. Эзопиялық ертегілерді оқи отырып, сіз дана шындықтарды түсінесіз: жамандық жасамаңыз, өйткені сіз өзіңізге шұңқыр қазып жатырсыз, нағыз қазына – бұл жұмыс істеу қабілеті және т.б. Эзоп адамның құмарлықтарының жойқындығын көрсетті, олардың ішіндегі ең қауіптісі-ашкөздік ("әйел мен тауық", "шыбындар", "түйе мен Зевс", "ет кесегі бар Ит"). Одан кейін өтірік ("Түлкі мен қолтырауын", "алдамшы"), екіжүзділік ("адам мен сатира", "ит пен қоян"), ақымақтық ("Түлкі мен қарға"), жеңілдік ("Түлкі мен иттер"), зұлымдық ("жылқы, бұқа, ит және адам"), алғыссыздық ("бағбан және ит"), әңгімелесу ("Арыстан мен бақа") және т.б. Сондай-ақ, фабулист күштілермен ("Қарға мен қарға", "Зевс пен Тасбақа", "Зевс пен Аполлон") бәсекелесудің орнына сізде бар нәрсені бағалау керек деп аллегориялық түрде айтты. Эзоптың ертегілерінің тағы бір тақырыбы-өз қателіктерінен қалай үйренуге болатындығын көрсету және шыдамдылық пен еңбекке үміттену ("Арыстан, есек және Түлкі", "есек пен қасқыр", "маймыл мен балықшылар"). Эзопты ертегінің негізін қалаушы деп бекер айтпаған. Ол аңдар, өсімдіктер, заттар арқылы аллегориялық түрде адамдарға қатысты бір немесе басқа моральдық проблеманы көрсете бастады және ағартушылық қорытынды жасай бастады (мораль). Оның сюжеттері соншалықты қызықты және дана болды, содан кейін оларды әртүрлі ұлттардың шығармашылық адамдары қолдана бастады: Федр, Лафонтейн, и.А. Крылов, г. С. Сковорода, л. и. Глебов. 2.Эзоп мысалдары мен И.А.Крылов мысалдарын салыстыру. Иван Крылов Эзоптың ізбасары болды, Крыловтың көптеген сюжеттері ежелгі грек жазушысынан алынған,бірақ Эзоп сияқты,Крылов адамдардың,қоғамның жамандықтарын мазақ етіп,оның кейіпкерлеріне-жануарларға,адами қасиеттерге ие болды, әр ертегі ерекше мағынаға ие және адамгершілікті қамтиды.Бірақ Крылов ертегілердің әдеби жанрына енгізілген Эзоптың ежелгі ертегілерінен айырмашылықтардың арқасында ертегілерді жазуда жаңа стиль ашқан әйгілі фабулистке айналды. Крылов ертегілері мен Эзоп ертегілерінің негізгі айырмашылықтары. - Көркем сөйлеу формасы: эзопта прозалық және крыловта поэтикалық; -Кейіпкерлердің сипаттамалары: Эзопта кейіпкерлердің жеке сипаттамалары жоқ,крыловта бай,терең,бейнелі сипаттамалар жоқ; - Жазу тілі: құрғақ,қысқа "Эзоп тілі", түрлі-түсті,шырынды, барлық әдеби жолдарды қолдана отырып-Крылов тілі; -Ертегінің сюжеті: қысқаша,тек Эзоптағы фактілер,бай сюжет,нәзік сипатталған,интонациялар, Крыловтағы кейіпкерлердің кейіпкерлері келтірілген. -Ертегінің адамгершілігі: Эзопта ертегінің дайын адамгершілігі,Крыловта ертегінің адамгершілігі көрсетілген,бірақ автор шындықты табуды ұсынады,ертегілерде ілімдер мен кеңестер бар. -Авторлық қатынас: Эзопта автордың өз кейіпкерлеріне деген көзқарасы жоқ, Крылов кейіпкерлерге деген көзқарасын олардың сипаттамасы,сөйлеуі,жарқын эпитеттері және қанатты метафоралары арқылы жеткізеді. Эзоптың көптеген сюжеттері Крыловты қарызға алып, орыс оқырманы үшін қайта қарады.Ең танымал - "Қарға мен түлкі","Инелік пен құмырсқа","Арыстан мен тышқан", "қасқыр мен Қозы". 3.Эзоп және Абай. Эзоптың бізге жеткен мысалдарының біршамасы қазақ тіліне де әр жылдары аударылып жатты. Солардың алғашқы аудармашысы Абай екенін анықтап отырмыз. Абай Эзоп мысалдарының сюжетін толық білген. Ол мысал жанрына қалам тартуда, аудармашы ретінде шебер меңгерді.Эзоптың «Дуб и Тростник» мысалы мазмұнына, түйініне көз жүгіртсек, Абайдың «Емен мен шілік» аудармасы ойға оралады. Абай аудармасында: Басы көкке, сирағы жерге енсе де, Ақырып долданғанда алып ұрды. Майысқаннан шіліктің несі кетті, Батыр, мақтан күйлеме, сен де, о ғұрлы, деп оқырманына ой сілтейді. Абай аудармасы мен Эзоп мысалының үндес екендігі белгілі болды.[9] Ә.Жиреншиннің әзірлеуімен сөз соңы, түсініктерімен басылған 1961 жылғы ақынның бір томдық шығармалар жинағында: «...шығарманың тексті 1909 жылғы жинақ және Мүрсейіт қолжазбалары (1905, 1907, 1910) бойынша берілді. И.Крыловтың «Дуб и Трость» деген мысалының аудармасы...», деп түсініктеме берілген. И.Крыловтан аударылған мысал екендігі ақынның кейінгі басылған жинақтарында да аталып көрсетіліп, қайталанып, басылып келеді. 1988 жылы Мәскеуде «Детская литература» баспасынан шыққан И.Крыловтың мысалдар жинағында берілген «Дуб и Трость» мысалы Эзоп мысалымен жете үндес. Абай Эзопқа Крылов арқылы келген. Крылов мысалдарын аудару арқылы Эзоп мысалдарының қазақ арасынан кеңінен тарауына зор үлесін қосқан. И.Крылов мысалының мазмұнымен Абай аудармасы сәйкес келетініне көз жеткіземіз.Абай аудармаларының аударылу тарихы туралы біз жанрлық жағынан, хронологиялық тұрғыдан осы уақытқа дейінгі абайтану зерттеулерінен білеміз. М.Әуезов, Қ.Мұхамедханов, Ә.Жиреншин, М.Мырзахметов, Ғ.Есім, Т.Жұртбай зерттеулері мен ғылыми еңбектері әрдайым өзекті. Өз оқырманына ой салатын Крылов өзінің мысалында: «пример такой на свете не один» дейді. Абай: «Ісіндің, кебіндің, Сонда да не пайда? ...Таласпа, жаным-ай, Қолыңнан келмеске. Боларсың бақадай, Көп түссең егеске» деп келетін мысалда. Біз Эзоп мысалдарынан бастау алатын ойларды Абай аудармаларымен салыстыра отырып зерттеуде көз жеткізгеніміз: Абай мысалдардағы әрбір ойды қазақтың дүниетанымына сай, еркін баяндайды. Әйтсе де, форма мен идеясы мысал жанры қалыптарына толық сай келеді. Бұл жерде әрі сюжет, әрі мотив бар. 4. Эзоптың афоризмдері және тапқырлығы. 1.Біліктімен айтысқан соқыр, сенімді надан аянышты. 2. Дөрекi күштен гөрi мейiрiм арқылы көп нәрсеге қол жеткiзесiң 3. Адам үшін ең алтын қазына — еңбек ете білу. 4. Егер адам бір-біріне мүлдем қарама-қайшы екі істі бірден қолға алса, оның бірі сөзсіз сәтсіздікке ұшырайды. 5. Еңбек ете бiлудiң өзi – байлық. 6. Бай болғаннан гөрі, ақылды болыңдар. Байлықтан айрылсаң да, ақыл өзіңде қалады. 7. Бақытсыздықта нағыз дос табылар. Екі аяқтыда өзіне жанашыр жан жоқ, ішкі сырын бөлісер досы да жоқ, тек қорлықпен күнін өткізген басыбайлы құл Эзоп өмірде басына түскен қиындықтарда өзінің ақылдылығы, тапқырлығымен жол тауып отырған. [1] Мәселен, Ксанфтың құлдары інжір жемісін түк қалдырмай жеп қойды деген өтірікке сенген қожайыны ашуға мініп, Эзопты дүрелемекші болғанда, Эзоп пәленің қайдан келгенін бірден түсініп, қожайынның жанында тұрған шөмішті алып, ыстық су әкеліңдер дегендей ишара жасайды. Әкелінген ыстық суды түгел ішіп алады да, саусағын кеңірдегіне тығып жіберіп, бар ішкен суын лақылдатып құсып тастайды. Ішінен судан басқа ештеңе шықпайды. Эзоптың ишарасы бойынша қожайыны інжірді жеп, Эзопты кінәлаған екі құлға да су ішкізеді. Ыстық суды толтырып ішкеннен кейін олардың жүректері айнып, іштерінде онсыз да божып аши бастаған інжірді құсып тастайды. Сөйтіп, жазықсыз байғұсқа жала жауып, қазған орларына өздері түскен құлдарын қожайыны естен кетпестей етіп дүрелейді. [2] Эзоптың тапқырлығы оның мына бір әрекетінен анық байқалады. Эзопты жаңадан сатып алған қожайыны оны ештеңеге жарамсыз, жүк те көтере алмайды деп ойлағанда, Эзоп өзіне жүк беруін сұрап, жалына бастайды. Сонда құлдар өзара ақылдасып, өзі қалаған жүкті арқалап алуына рұқсат береді. Сонда Эзоп айналасындағы толған сандық, нығарлана зат салынған қанар қаптар, тең, бума, құмыралардың арасынан ішіне нан салынған дәу себетті таңдап алады. Алғашында құлдардың бәрі ең ауыр себетті таңдап алған Эзопты ақымақ жан деп қарайды. Алғашында Эзоп қатты қиналады, тау көтерген алыптай шайқалақтап, әзер жүреді; өрге қарай жүру керек болғанда себетін тісімен, тырнағымен тартып, сүйреп, мықшыңдап зорға шығарады. Бірақ жол бойында құлдар тынығып, тамақтанған сайын Эзоптың жүгі жеңілдеп, ақыр соңында бос себетпен қалады. Сонда жанындағы өзі секілді құлдар Эзоптың түрге жарымағанымен, ақылға жүйрік екенін мойындайды. [3] Әуелгіде тілі жоқ, мылқау болып жаралған Эзопқа өзінің адалдығы, қарапайымдылығы тіпті мейірімділігінің арқасында құдайлардың құдіретімен тіл бітеді. Бір күні Эзоп атыз басында ешкімге көңіл бөлмей, ынты-шынтысымен беріліп жұмыс істеп жатқанда қасына барар жолынан адасып кеткен әйел-құдай Исида келіп жол сұрайды. Сонда тілі жоқ Эзоп оны жеңінен жетелеп, ағаштың саясына әкеледі де, дорбасынан нан, зәйтүн алып тамақтандырып, су ішкізеді. Сосын жолаушыға жолды көрсетіп, бағытын сілтейді де, өзі жұмысын жалғастыра береді. Оның ерекше қайырымдылығына риза болып, мейірімі түскен Исиданың қалауы бойынша Эзопқа тіл бітеді. Эзоп мысалдарының қаһармандары көбіне жан-жануарлар мен заттар болып келеді. Эзоп мысалдарының өзгешелігі – қысқалығында, қарапайымдылығында. Эзоп мысалдарының сюжеті өмірден алынған. Өзі көріп куәсі болып жүрген адам баласының бойындағы, мінезіндегі түрлі кемшіліктерін Эзоп тура айта алмай, өз қаһармандары – қасқыр, түлкі, қоян, тышқан т.б. сөзі, іс-әрекеті арқылы жеткізеді. Алғашында Эзоп мысалдарының түпкі мәнісін түсінбегендер уақыт өте келе Эзоптан аяқтарын тарта бастады. Эзоп мысалдарының мәнін кеш түсінген билеушілер оның шығармаларының астарына үңіліп, оның тегеурінді күшін сезінеді. Сондықтан, Эзоптан құтылудың жолын ойластырып, оны «құдайдан безген, дін бұзар» деп танып, биік жартастан лақтырып жібереді. Бір деректерде, өз қызметімен, адалдығымен Крез патшаға жаққан Эзопты патша көптеген сый-сияпаттар беріп, дельфылық абыздарға қызмет етуге жібереді делінеді. Мұнда келген соң Эзоп абыздардың екіжүзділігін, аярлығын көріп, шыдамай, олардың арсыз, қанағатсыздығын өткір де ащы тілімен түйреп, күлкі, әжуа етеді. Бұл дельфылықтардың ашуын тудырып, одан құтылу үшін храмнан ұрланған алтын тостағанды жасырын түрде Эзоптың дорбасына салып қояды. Сөйтіп өздері дабыл қағады. Барлық сыйынушыларды тексергенде тостаған Эзоптан табылады да, оны алаң ортасында таспен ұрып өлтіреді. Көптеген жылдар өткеннен кейін Эзоптың жазықсыз екені белгілі болып, дельфылықтар Иадмон немерелеріне көп мөлшерде құн төлеуге мәжбүр болған. [4] «Эзоп» атты комедияның авторы комедиограф Алексид (б.з.б. ІVғ. соңы) өз қаһарманы Эзопты Соломонмен кездестіреді. Сөйтіп Эзопты «Жеті дана және Крез патша туралы» аңыздар циклына кірістіреді. Алексидтің замандасы Лисипп та бұл нұсқаны қабылдап, Эзопты жеті дананың ақылдысы ретінде көрсетеді. Сонымен Эзоптың Ксанфтың құлы болуы, оның 7 данамен қатынасы және дельфылық абыздардың жауыздығынан қаза табуы – мұның барлығы Эзоп жайлы аңыз бөлшектері ретінде сақталып қалады. Бұл жөнінде Эзоп мысалдарын қазақ тіліне аударған Өтебай Тұрманжанов: «Эзоп – грек халқының өте ерте заманында өмір сүрген, ертегіге, ел аңызына айналып кеткен ұлы мысалшыл жазушысы» деп жазады. [5] Кейінірек, Эзоптың өз дәуіріндегі танымал адам болғандығы, оның шығармаларының мектептерде де оқылғандығы Аристофан комедиясындағы бір кейіпкердің: «Сен Эзопты да жаттамаған ақымақ әрі жалқаусың» деген сөздерінен айқын аңғарылады. Қазақ әдебиетінде аударма тарихын тереңнен тарта зерделеген ғалым С.Талжанов «Аударманың арнаулы тарихынан» деп аталатын мақаласында Эзоп жөнінде қызықты мәліметтер келтіреді: «Мысалдар сөз болғанда, біздің ойымызға ең әуелі Эзоп пен Лұқман Хакім түседі. Бұларды грек елінде «Эзоп мысалдары» деп атаса, араб шығысында «Лұқман Хакім мысалдары» деп атайды. Эзоп біздің жыл санауымыздан алты жүз жыл бұрын болыпты, ал Лұқман Хакім атынан айтылып жүрген араб әңгімелерінде ислам дінінің көзқарастары әсіреленеді. Эзоп пен араб дінінің арасы өте алшақ. Ендеше «бұл қалай?» деген сұрақ туады. Бұл сұраққа Рүстем Мырза Әлиев былай жауап береді: «Лұқман дүниеде мың жыл өмір сүрген адам, ол Бауырдың ұлы, ал Бауыр Иовтың баласы екен. Дәуіт пайғамбардың заманына дейін атақты данышпан болып келген. Лұқманның мысалдары да, өзі де Эзопқа ұқсайды. Екеуінің тағдыры да бірдей. Мысалы, Лұқман да, Эзоп та Мысырда (Египетте) құлдықта жүрген. Бұған қосымша Лұқманның баласы Аннам, Эзоптың баласы Аннус. Оның үстіне «есіктен кірмей тұрып қалай шығуыңды ойла (көзде)» дейтін араб мақалы Лұқман Хакім атынан айтылады. Мұны грек елінде Эзопқа айтқызады. Осы ұқсастыққа қарап, Шығыстың біраз ғалымы: «Лұқман Хакім мұсылман дінін өз ойына үйлестіріп, жасап шығарған ежелгі Эзоп болса керек» деседі» дейді. [6] Сонымен бүгінгі ғылыми тұжырым бойынша қысқаша түйіндейтін болсақ, Эзоп – б.з.б. 620-560 жылдары өмір сүрген, грек халқының перзенті. Аты аңызға айналған мысалшы. Ол Самостан шыққан Иадмонның басыбайлы құлы болған. Бостандық алған соң Лидия патшасы Крездің сарайында қызмет етеді. Бір мәліметтерде оны ақсақ құл десе, бірде бүкір құл дейді. Қалай болғанда да, ақиқат – біреу, Эзоптың шыққан тегі – құл болған. Әрі ол кемтар жан болған. Мұны М.Л.Гаспаровтың «Эзоптың өмірбаяны» атты ғұмырнамалық дүниесінде келтірілген: «Эзоп өте ұсқынсыз, қор жаратылған кемтар жан болды. Барып тұрған сұрықсыздың өзі, қарыны шартиған, басы қазандай, таңқы танау, үсті кір-қожалақ, терісі қара, кемтар, тілі мүкіс, қолдары қысқа, арқасы бүкір, еріндері салпайған» деген жолдар арқылы бекітуге болады. М.Л.Гаспаровтың Эзоп жөніндегі ғұмырнамалық еңбегін Т.Сәукетаев қазақ тіліне көркем тілмен аударып, әсерлі хикая түрінде «Жұлдыз» журналының бірнеше нөмірлерінде «Көне дәуірдің кемеңгерлері» айдары бойынша жариялап отырған. [7] Қазақ оқырмандарына Эзоп жөнінде бірден-бір толыққанды мағлұмат берген еңбектің бірі – осы. Эзоп мысалдарын ағылшын тілінен қазақ тіліне қарасөзбен аударған С.Ақатаев. Оның «Эзоп. Мысалдары» деген еңбегі «Жалын» баспасынан 1976 жылы жарық көрген. [8] жүктеу/скачать 30,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2