Ғылыми журнал 1996 жылдың қарашасынан бастап екі айда бір рет шығады
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010
жүктеу/скачать 5,72 Mb. Pdf көрінісі
|
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010 Куандыкова А.К., Куандыков Е.К. К вопросу о совершенствовании санитарно-гигиенического...
бактериологическим показателям (r = 0,62); между заболеваемостью ОКИ среди совокупного населения и с неудовлетворительным техническим состоянием пищевых объектов (r = 0,69). Не менее интересным остается тот факт, что условно-патогенные бактерии обладают большим удельным весом в структуре этиологии ОКИ. Проведенный анализ внутригодовой динамики заболеваемости ОКИ, вызванных условно-патогенными бактериями, характеризовался выраженным летне-осенними сезонными подъемами. Сегодня, вопросы профилактики ОКИ, как и любой другой инфекционной патологии, в первую очередь связаны с совершенствованием санитарно-эпидемиологической службы, предусмотренные программой «Здоровый Казахстан 2011-2015». Целью программы является обеспечение санитарно - эпидемиологического благополучия населения в соответствии с международными стандартами. Для достижения цели государством предусмотрены следующие меры:
приведение стандартов в соответствие с современными международными требованиями (санитарные правила, гигиенические нормативы, технические регламенты);
утверждение, мониторинг, внедрение, оценка эффективности);
совершенствование алгоритмов проведения противоэпидемических и профилактических мероприятий и алгоритмов расследования случаев (вспышек) инфекционных заболеваний и отравлений на основе международных стандартов.
ЛИТЕРАТУРА 1.
Зуева Л.П., Яфаев Р.Х. Эпидемиология. - Санкт-Петербург: Фолиант, 2005. –с.104. 2.
Каральник Б.В., Раюшкин Б.В., Козлова А.С. О статистической оценке качественной неравноценности процессов в эпидемиологии// Журнал Микробиологии. 1969. -№11. -с. 90-94. 3.
флоте / под ред. Ю.Н. Носова-М., 1986-стр. 18-22. 4.
Селидовкин Д.А., Леонтьева Л.Г., Романовский Г.В. Автоматизированная система оперативно- текущего анализа инфекционной заболеваемости// Сов. Здравоохр. 1980. -№4. -с. 34-37.
238
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010 М.А.ИCКЕНДИРОВ кандидат медицинских наук Е.М.ИСКЕНДИРОВ преподаватель МКТУ им. А.Ясави
преподаватель МКТУ им. А.Ясави А.М.КУЛМАГАНБЕТОВА преподаватель МКТУ им. А.Ясави
Вредные химические вещества фосфорного производства, превышающие нормы допустимых концентраций, могут оказывать существенное влияние как на организм в целом, так и на состояние твердых тканей зубов, тканей пародонта, слизистую оболочку полости рта рабочих (1,2,3,4). Целью настоящего исследования явилась изучить клинические особенности течения болезней пародонта у рабочих основных цехов фосфорного производства. Материалы и методы исследования. Обследованы 100 рабочих основных цехов фосфорного производства. Из числа обследованных (100) у 34 был выявлен катаральный гингивит, у остальных (66) – генерализованный пародонтит различной (І-ІІ) степени тяжести. Рабочие были в возрасте от 23 до 55 лет. Стаж работы в основных цехах колебался от 5 до 15 лет. Среди них превалировали аппаратчики, сливщики, шлаковщики. При осмотре полости рта учитывалось состояние твердых тканей зубов, пародонта, слизистой оболочки. Для оценки функционального состояния пародонта были использованы следующие методики исследования: проба на гликоген – по Шиллеру-Писаревой, оценка гигиенического состояния полости
рта – по Федорову-Володкиной (1964),
комплексный периодонтальный индекс – по методике Леуса (1988), языковая проба по методике Giza и Weclawowiz (1959), активность лизоцима – по методу
239
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010 Иcкендиров М.А., Искендиров Е.М., Досумбекова З.Н., Кулмаганбетова А.М. Клинические особенности...
В.Г.Дорофейчука (1968), измерение величины парциального давления кислорода в десне – по методу С.И.Вольвач и соавторов (1982). Результаты исследования. Обследование рабочих показало, что большинство из них жаловались на чувство одеревенения в зубах, кровоточивость и жжение, зуд в деснах, нарушение саливации. Особенностью проявления патологического влияния окружающей производственной среды был тот факт, что у рабочих к концу рабочего дня на зубах определялся мягкий легкоснимающийся налет желтого цвета. Появлялись признаки катарального гингивита: кровоточивость, припухание десен, запах изо рта, которые проходили до следующей смены. У стажированных рабочих преимущественно наблюдался хронический гингивит. Отмечалась периодически возникающая кровоточивость преимущественно при чистке зубов, откусывании твердой пищи. Гингивит был более выражен на нижней челюсти. Частыми симптомами его являлись боль (у 50%) и неприятный запах изо рта (у 42%). Другие жалобы: наличие отложений на зубах, затрудненное разжевывание пищи, зуб в деснах, припухлость десен, чувствительность шеек зубов. При катаральном гингивите наблюдались интенсивное покраснение и синюшность краевого пародонта. Десневые сосочки были отечными, теряли конусовидную форму. Прикосновение к ним вызывало кровотечение. За счет отечности и гипертрофии десневых сосочков резко увеличились глубина десневого желебка у большинства больных (67%). На резцах и молярах нижней челюсти имелись твердые над- и поддесневые отложения. Гигиенический индекс составил 1,9±0,18.
показатели гингивит пародонтит М ±
М ± m ГИ КПИ
СКП Языковая проба Лизоцим слюны РО 2 десны 1,9
0,9 29,0
24,0 20,5
49,1 0,18
0,14 2,0
0,9 2,7
1,40 2,8
3,2 19,0
35,0 15,0
28,0 0,18
0,15 1,50
0,50 2,80
1,70
У всех больных проба Писарева-Шиллера была положительной. Стойкость капилляров пародонта составляла 29,0±2,0, т.е. в 2,5 раза ниже нормы. Показатели языковой пробы свидетельствовали (24,0±0,9 с) о снижении уровня насыщенности тканей аскорбиновой кислотой. Гингивит сопровождался снижением активности лизоцима слюны (20,5±2,7). Напряжение кислорода в слизистой десны составляло 49,1±1,4 мм.рт.ст. Основными жалобами у больных пародонтитом были боли в десне, 240
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010 Иcкендиров М.А., Искендиров Е.М., Досумбекова З.Н., Кулмаганбетова А.М. Клинические особенности...
кровоточивость, затруднение разжевывания твердой пищи запах изо рта, подвижность зубов, гнойное отделяемое из пародонтальных карманов. Больные также жаловались на отсутствие аппетита, раздражительность, головную боль, слабость, быструю утомляемость. При осмотре у них определялся симптоматический гингивит (катаральный или
гипертрофический), десневой край отставал от шеек зубов, был гиперемирован, отечен, разрыхлен, десневые сосочки цианотичны, деформированы (гипертрофированы или атрофированы), болезненны. Выявлялись пародонтальные карманы различной глубины. Превалировали карманы глубиной более 5 мм. При надавливании на десну из них выделялось серозное, чаще гнойное содержимое. Зачастую у десневого края были видны грануляции. На зубах определялось большое количество над- и поддесневого зубного камня. Гигиенический индекс составил 2,8±0,18. Наблюдалась подвижность зубов различной степени выраженности (у 32% - І степени, у 68% - ІІ степени). КПИ составил – 3,2±0,15 и указывал на выраженность патологического процесса при пародонтите. Проба Писарева-Шиллера у всех больных пародонтитом была резко положительной. Стойкость капилляров пародонта к нагрузке была снижена почти в 3 раза (19,0±1,5). Пародонтит сопровождался снижением показателей насыщенности организма аскорбиновой кислотой (35,0±0,5). Снижение активности лизоцима слюны у этих больных носило более выраженный характер. Напряжение кислорода было существенно сниженным. Клиническая картина пародонтита развивалась быстро и приобретала генерализованную форму, результатом чего являлось выпадение большого количества зубов в молодом возрасте. Несмотря на периодически повторяющиеся курсы лечения, отмечались частые рецидивы и осложнения в виде абсцедирования. Таким образом, клинические исследования рабочих основных цехов фосфорного производства показали широкую распространенность заболеваний пародонта, которые отмечались прогрессирующим течением, быстрым переходом легкой степени в более тяжелую, результатом чего явилось выпадения большого количества зубов в молодом возрасте.
ЛИТЕРАТУРА 1.
Мезгильбаева Д.М. Пародонтопатии у рабочих
суперфосфатного завода:
Автореф.дисс.канд.мед.наук. 1972. -с.21. 2.
Рузуддинов С.Р., Рыс-Улы М.Р. Профилактика и лечение стоматологических заболеваний. – Алма-Ата, 1983. -с.32-35. 3.
1.
действия вредных факторов в гигиене // Здравоохранение Казахстана. 1994, №4, с.26-28.
241
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №4-5, 2010 Ш.М.СЕЙДИНОВ медицина ғылымдарының докторы, профессор А.Ясауи атындағы ХҚТУ
А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің дәрігер-резиденті
заживления, быстрого и оптимального рубцевания и профилактики гнойных осложнений послеоперационных ран передней брюшной стенки в абдоминальной хирургии. При воздействии серотонина, озонотерапии и особенно при их сочетании заметно снижаются дистрофические и репаративные процессы, что статистически значимо свидетельствует об ускорении перехода раневого процесса в стадию рубцевания с формированием очень тонкого косметического рубца. The aim of the article is to work out the method of stimulation of postoperative wound healing after emergency abdominal surgery. The serotonin and NO-therapy use in the treatment of surgical wounds furthers its healing by decreasing and inflammatory processes, fibroblast proliferation and collagen production.
Хирургияда операциядан кейінгі жараның жазылу стимуляциясы мен іріңді асқынуының профилактикасы әрқашан да өзекті мәселе болып келеді. Сондықтан да іріңді асқынуды летальді жағдайына және материалдық шығынына қарап, өте көп көңіл бөлетін асқыну десе де қате болмайды. Қазіргі таңдағы статистикаға сүйенсек, іріңдеумен асқынған операциядан кейінгі жараның көрсеткіші 2%-17% аралығында болып келеді [1,2]. Жаралардың жазылуында молекула жасушалық теория ғылымының қазіргі жетістіктері операциядан кейінгі кезеңдегі жара процесінің бұзылуымен күресуде жаңа мүмкіндіктерге жол ашады [3,4]. Соңғы жылдары жараның жазылуын жылдамдату мен олардың іріңдеуінің алдын алу мәселесімен айналысушы зерттеушілердің назары серотонин сияқты биологиялық белсенді заттарға аударылып келеді. Серотониннің белгілі антиоксидантты белсенділік қасиеті бар, ол зақымдалған тіндердегі қышқылдану стресін төмендетуші және қабынуды азайтушы, оның ішінде микроциркуяцияның бұзылуын реттеуші биогенді амин ретінде, ағзалардың бірқатар маңызды физиологиялық қызметтерін, жүйке серпінін беру, асқазан ішек жолдарын, гемостаз және қантамырларының жұмысын реттеуді жүзеге асыруға қатысады [5,6]. Соңғы жылдары клиникалық тәжірибеге отандық медицинаның жаңа бағыты – озонды пайдалануға негізделген озонды терапия көмегімен жараны емдеу кеңінен енгізіліп келеді және де ол жара процесінің, әсіресе, ұзаққа созылған жара кезінде (іріңді, трофикалық және диабеттік жаралар және т.б.) қуатты жылдамдатушы болып табылады. 242
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010 Сейдинов Ш.М., Ерденова Г.М. Абдоминальді операциядан кейінгі толық қабатты тігілген...
қуысының алдыңғы қабырғасының операциядан кейінгі жараның жазылуын тездету және тыртықтану процесін ертерек қалыптастыруға және серотонин әсерінің тиімділігіне сараптама жүргізу.
1.
Сараптама кезінде жаралардың іріңдеуінің алдын алу мен жазылуын серотонинмен қосарлана жүзеге асырылған озонотерапияның әсеріне бақылау жүргізу. 2.
Науқастардың іш қуысының алдыңғы қабырғасындағы іріңді инфекциямен асқынған операциядан кейінгі жараның серотонин мен озонотерапиямен емдеу тәсілін клиникалық тәжірибеге ендіру. Озонды терапияның гипоксияға қарсы әсері оттегінің тасымалдануын жақсарту арқылы жүзеге асырылады, бұл эритроциттердің өзгеруге бейімділігінің артуына байланысты болып келеді және оттегінің утилизация процесіне жағымды ықпал ету есебінен жүзеге асырылады. Пероксидтер жасуша іші кеңістігіне енеді және эритроциттер метаболизміне ықпал етеді. Озонды терапияның антигипокситті әсерінің негізіне қышқылдану стресі мен антиоксидантты жүйені адекватты жұмылдыру жатады, ол ағзадағы метаболикалық және нейроэндокринді қайта құруды анықтайды, бұл қышқылдану-қалпына келтіру процесінің гомеостатикалық тепе-теңдігін қалпына келтіруге бағытталған. Серотонин физиологиялық процестерге көпжақты әсер етеді. Жараны емдеу үшін серотонинді қолдану мүмкіндігі биогенді аминнің тамырды қозғаушы әсеріне ықпал етуіне негізделеді. Жүйелі деңгейде адренэргиялық әсерге күш бере отырып, серотонин қорғану-бейімделу механизмдерінің жұмылдырылуын қамтамасыз етуші жалпы бейімделуші ауру белгісінің әсер етуін жүзеге асыруға қатысады. Сондай-ақ серотониннің нейрореттеуші әрекетін жоққа шығаруға болмайды. Сонымен бірге, серотонин микроциркуляторлық арнаның тамырларына әсер етеді. Бұл топтың әсер етуінің басым бөлігі серотонин мен азот оксидінің өзара әрекеті кезінде пайда болады және тамырдың тонусы мен өткізгіштігінің өзгеруінен көрінеді. Алайда, бұл өзара әрекеттің күрделі сипаты, оның мөлшерлену нәтижелерінің тәуелді болуы, анатомиялық орналасуымен басқа да жағдайлар серотонин препараттарын жараны емдеу үшін қолдану режимін дайындау мен нақтырақ зерттеу жүргізу қажеттігін атап көрсетеді. Тәжірибенің мақсатына биологиялық белсенді заттардың (серотонин) ем жүргізілмеген зерттелуші және бақылау топтарындағы егеуқұйрықтарда толық қабатты сызықты жаралардың жазылуына әсерін салыстырмалы зерттеу болды. Клиникалық бақылаулардың, тензиометриялық және патоморфологиялық зерттеулердің нәтижелері негізінде емнің әсерлі тәсілдерін таңдау бойынша скрининг жүргізу жұмыстары негізделген . Эксперимент ретінде толық қабатты тігілген сызықтық жаралар пайдалынылды. Операциядан кейінгі кезеңде жараларды өңдеу тәсілдеріне қарай барлық жануарлар 12-ден бақылау және тәжірибе топтарына бөлінді. (Кесте 1).
243
А.Я с а у и у н и в е р с и т е т і н і њ х а б а р ш ы с ы, №6, 2010 Сейдинов Ш.М., Ерденова Г.М. Абдоминальді операциядан кейінгі толық қабатты тігілген...
сызықтық жаралар моделінде) Топ
Жараларды өңдеу тәсілдері мен құралдары
Жануарлар саны
I топ (бақылау) Емсіз
10 II тәжірибе Серотонин ерітіндісін бұлшық етке енгізу
12 III тәжірибе Жараны
жергілікті озонотерапиямен өңдеу және
серотонинді тамыр ішіне енгізу
12 Барлығы
34 Клиникалық бақылауда анықталғандай жаралардың және тыртықтардың жазылуы бірдей жүрмеді. Мысалы, «емсіз» бақылау сериясында жараның жіңішке сызықтық тыртық пайда болып, біріншілік тартылып жазылуы 7- тәулікте тек қана 60% жағдайда байқалды. Қалған жануарларда жаралар инфекциямен асқынып, грануляциялық ұлпаның түзілуімен екіншілік тартылып жазылды. Сызықтық жаралардың оң мәнді жазылуы серотонинмен бірге озонотерпияны қолданған 2 топтағы жануарларда байқалды. Бұларда жаралар асқынусыз 100% жазылды (кесте 2).
Көрсеткіштер Қалыпты тері I топ (бақылау) емсіз
2-тәжірибе серотонин 3-тәжірибе озонотерапия+с еротонин Максималді төзімді (σ) н/мм 2
1,23 ±0,02 0,079±
0,008 0,10±0,005 0,16 ± 0,006 Деформациялану қабілеті (ε), %,М±m 68,9 ± 1,3591 38,3± 1,3294
50,600± 1,3334
66,60± 0,38 Асқынусыз жазылу, %
61%
82,3% 100%
Сонымен қатар, біріншілік тартылып жазылатын жаралардың толыққанды «косметикалық» тыртық пайда болып қалыптасу мерзімі әртүрлі болды. Мысалы, толыққанды тыртық 5-ші тәулікте қалыптасып, ал тәжірибе аяқталуға жақын (7- ші тәулік) ол зерттелуші топта қоршаған теріден қиын ажыратылды, бақылау тобында болса бұл кезеңде тыртық беті толығымен жұқа қабыршақпен қапталған болды және эпителизациялануы толық аяқталмады. Осылайша, клиникалық бақылаулар нәтижелері бойынша сызықтық жараларды нәтижелі емдеу үшін озонтерапияны серотонинмен бірге қолданған әсерлі екені айқын байқалды. Сызықтық жараларды озонмен өңдеу асқынулардың алдын алу үшін профилактикалық әсер етеді және жазылуды ықпалдандырады, ал серотонин жаралардың жазылуын күшейтеді.
|