А.Я с а у и   у н и в е р с и т е т і н і њ   х а б а р ш ы с ы,  №1, 2010

    

                                                                                                                                           

436 

   

 

 

 

Sabiilik, dinlerin ilk tipidir ve Hz.Adem ile birlikte ortaya çıkmıştır. Sabiiliğin Kutsal Kitabı 

Ginza'da;  Adem  için  bir  evlilik  düzenlendiği,  onun  eğitildiği  ve  kendisine  bir  kadın 

bahşedildiği ve ailesinin çoğaltıldığı yeralmaktadır. 

Sabiilik’te  bir  din  kurucusu,  bir  peygamber  sözkonusu  edilmemektedir.  Sabiîler'e 

göre Sabiilik «Işık Elçisi»nce ilk insana öğretilmiş ve ondan sonra nesilden nesile aktarılarak 

günümüze kadar ulaşmıştır. Ancak Hz. Yahya, Sabiilikte önemli bir şahsiyet olarak kabul 

edilmekte;  «doğruluğun  peygamberi»  ve  «ilâhî  elçi»  olarak  tanımlanmaktadır.  Sabiîler; 

Yahyayı, ilâhî mesajı kendilerine getiren bir «elçi», bazı ibadetleri uygulayan ve öğreten bir 

rehber, bir öğretmen ve «kötü güçleri» yenebilmek gayesiyle «ışık yolu'nu izleyenlere kutsal 

metinleri tebliğ eden bir tebliğci olarak kabul etmektedir. 

Sabiîler'in en önemli kutsal kitapları Ginza'dır. Ginza; Ginza Rabba (Büyük Hazine) 

veya Sidra Rabba (Büyük Kitap) gibi adlarla adlandırılmaktadır. Ginza, Sağ Ginza (Ginza 

Ymına) ve Sol Ginza (Ginza Smala) gibi iki ana kısma ayrılmaktadır. Sağ Ginza; Ginza'nın 

büyük bir kısmını oluşturmakta; mitolojik ve kozmolojik konuları içermektedir. Sol Ginza 

ise; ruh, ruhun kurtuluşu ve «öbür dünya’’ ile ilgili konulan ihtiva etmektedir. Bu kısma, 

«Ruhlar  Kitabı»  da  denilmekedir.  İlahiler  şeklinde  olan  bu  kısım,  ölüler  için  düzenlenen 

törenlerde okunmaktadır [6]. 

Sabiilerin diğer önemli bir kitabı da «Yahyanın Öğretileri’’dir (Draşia d Yahya). Bu 

kitap,  37  kısımdan  oluşmaktadır.  Bu  kitapda  genel  olarak,  çeşitli  konulardaki  mitooljik 

tasavvurlar  ele  alınmaktadır.  Sabiîler'in  temel  kutsal  kitaplarından  biri  de  Qolasta'dır. 

«Koleksiyon» ve «övgü» anlamına gelen Qolasta; günlük bir ibadet kitabı özelliğindedir; 

çeşitli dualar ve İlahiler, (boy abdesti) vaftiz ve ölülerle ilgili törenler hakkındadır.         

Sabiîler, geniş bir dinî literatüre sahiptir. Bu literatürün dili, Sabiîleri'in dili sayılan 

Mandence'dir. Günlük konuşmaları Arapça olan Sabiîler, Mandence'yi sadece ibadet dili 

olarak  kullanmaktadırlar.  İbadetlerde  kullanılan  Mandence'nin  manâsını  bilen  ve  anlayan 

çok azdır. Rahiplerden sadece bazısı ibadetlerde kullanılan Mandence'yi anlayabilmektedir. 

Sabiiler,  deri  üzerine  yazmak  yasak  olduğundan,  kutsal  metinlerini  genellikle  papirüsten 

veya metalden levhalara yazmışlardır. Kutsal metinleri yazma işi rahiplere tahsis edilmiştir. 

Yazmada kullanılan mürekkep özel olarak hazırlanmakta ve kullanmadan önce kutsanmak-

tadır. Sıradan Sabiilere kutsal metinlerin  okuyup yazılması öğretilmemektedir.  

Sabiîlik'te,  bütün  varlıkları  vareden  bir  «Yüce  Varlık»  inancı  vardır.  Bu  «Yüce 

Varlık», Sabiîlik öğretisinin temelini oluşturmaktadır. Bu temel öğreti,  «hayat» inancıdır. 

Sabiî  literatüründe  «Hayat»ın  ne  olduğunu  net  olarak  ortaya  koymanın  zor  olduğu 

belirtilmektedir.  Buna  sebep,  bu  konuyla  ilgili  ifadelerin  şifreler  şeklinde  olması 

gösterilmektedir.  'Sabiiliğin  kutsal  kitabı  Ginza'da,  «Hayat'ın  ne  olduğu  şu  şekilde 

belirtilmektedir:  «Bütün  işlerin  ötesinde  olan  kudretli,  bilinmez  Yüce  Hayat'ın  gücü  ve 

ismiyle». Bu cümlede, aynı zamanda Yüce Varlığın niteliği, herşeyin ötesinde ve bilinemez 

olduğu açıklanmaktadır. «Hayat» inancı Sabiiliğin özünü oluşturmaktadır. Bundan dolayı, 

yukarıdaki  cümlede  görüldüğü  gibi,  Sabiiliğin  kutsal  metinleri,  «Yüce  Hayat  ismiyle» 

ifadesiyle başlamakta ve metin içerisinde de bu. ifadeye çok şık rastlanmaktadır. Hatta dua 

mahiyetinde  olan  kutsal  metinler,  «Hayat  en  üstündür,,  en  Yücedir’’  sözleriyle  son 

bulmaktadır.  

 

           

А.Я с а у и   у н и в е р с и т е т і н і њ   х а б а р ш ы с ы,  №1, 2010 

 

Asalıoğlu A. Kutsal kitablarda sabiilik anlayışı

 

 

 

    

                                                                                                                                           

437 

   

 

 

 

Sabii  dualizmindeki  ikinci  güç,  «Karanlık  Kralı  «dır.  Bu  güce,  ‘’malka  dhşuka» 

denilmektedir.  Bu  «güç»,  Işık  Kralı'na  karşı  bîr  savaş  içindedir.  Şeytanlar,  devler,  kötü 

ruhlar,  vampirler,  canavarlar,  erkek  ve  dişi  bütün  kötü  varlıklar;  «Karanlık  Kralı»nın 

oluşturduğu dünyanın varlıklarıdır ve dünya üzerinde yerlerini almaktadırlar. 

Işık Kralı'na dahil olan «güçler»le, «Karanlık Kralı'na dahil olan güçler arasında bir 

mücadele vardır. Bu güçler, birbirini yok etmemekte, birbirine ihtiyaç duymakta; «dünyanın 

sonundaki genel hesapta» bu güçlerin hesabı görülmekte ve Işık Kralı, bütün güçleri yok 

etmekte; herşey  yeniden ve temiz bir oluşuma kavuşmaktadır. 

Sabiîlik'te, dünyanın yaratılışı ile ilgili inanış önemli bir yer tutmakladır.. Bu inanışa 

göre iki âlem vardır. Bu âlemden biri, «Karanlık Alem’dir. Karanlık Alem, tamamiyle, kara 

sularla  kaplı,  kötülük  ve  karanlığın  potansiyel  bir  güç  olarak  varolduğu  bir  âlemdir.  Bu 

âlemdeki güçler, «Karanlık Alem’’in dışında bulunan, hayat ve verimlilik ilkelerine sahip 

olan  «Işık  Alemi'ne  karşı  ilgi  duymakta  ve  «Işık  İlkeleri»ni  ele  geçirebilmenin  yollarını 

aramaktadır.  Bu  güçlerin  isteklerini  bilen  Yüce  Varlık  (Işık  Kralı),  onların  planlarını 

öğrenmek için, Işık Elçisi'ni (Manda d Hiia veya Hibil) Karanlık Alemine göndermektedir. 

Işık Alemi'nde varolan varlıklarda hayat ve verimlilik ilkeleri sebebiyle devamlı bir 

hareketlilik ve canlılık bulunmaktadır. Bu âlemdeki varlıklar, yeraltı âleminin karanlık ve 

kötülüğünden uzak, yüce Işık Kralı'nın etrafında, iyilik, güzellik ve nur içerisinde varlıklarını 

sürdürmektedir. Işık Alemi'nin varlıkları, kendi âlemleri dışında olan Karanlık Alemi'ni ve 

oradaki  varlıkları  merak  etmişlerdir.  Onların  bu  arzusu,  Karanlık  Alemi  için  bir  dönüm 

noktası  olmuştur,  Işık  varlıklarının  «Karanlık»  ile  ilk  temasları  maddî  âlem,  yeryüzü  ve 

insanın  yaratılış  sürecini  başlatmaktadır.  Bu  süreç,  «İkinci  Hayat»,  «Üçüncü  Hayat»  ve 

«Dördüncü  Hayat»  şeklinde  üç  safhaya  ayrılmaktadır.  Bu  safhanın  sonuncusu  olan 

«Dördüncü Hayat», Ptahil diye isimlendirilmektedir. Ptahil, dünyanın yaratıcısıdır. Ancak 

sadece kara sudan yaratmayı başaramamış; Işık Alemi'nden aldığı hayat nurunu kullanarak 

kara  suyu  katılaştırmayı,  yani  onun  bir  kısmına  hayat  vermeyi  başarmıştır.  Bu  safhanın 

başlangıcı  olan  ve    «Yüce  Tanrı'«  ile  birleştiren  «İlk  Hayat»  (Birinci  Hayat)  ise  hiçbir 

kötülüğün ulaşamadığı, saf, temiz ve yüce «Işık Alemi»dir. , 

Sabiiliğin  kutsal  kitabı  Ginza'da  «Ptahil  dünyayı  yarattıktan  sonra  Adem'i  kendi 

suretinde,  Havva'yı  ise  Adem'in  suretinde  yarattı»  şeklinde  ifade  bulunmaktadır.  Yine 

Ginza'da  Havva'nın  Adem'e  eş  olarak  verilmesi,  evlenmeleri,  çocuklar  ve  onlardan 

insanlığın çoğalması anlatılmaktadır [7]. 

Sabiilerde  insan;  ceset  (pagria),  ruh  (nişımta)  ve  nefes  veya  candan  (ruha) 

oluşmaktadır. Can veya nefes, ruh ile hayat kazanan bedenin her türlü arzu ve ihtiraslarını 

ifade etmekte, bayağı niteliklere sahip olmaktadır. Sabiiler ruhun, bedenden ve yeryüzünden 

ayrıldıktan sonra, Abatur'un terazisi'nde tartıldığına, günahlarından arındıktan sonra can ile 

birleştiğine ve beraberce «Işık Alemindeki makamına gideceğine inanmaktadır. Sabiilerin 

inancına göre ruhun yeryüzüne indirilmesi ve bir bedene sokulması, yeryüzüne hakim olan 

karanlığa ve kötülüğe son vermek içindir. Tanrı'nın takdiri olarak algılanan bu durum kutsal 

kitap  Ginza'da  yer  almıştır.  Sabiîlik'te  inanılan  ve  güvenilen  bilgi  Tanrı'nın  (Işık  Varlığı) 

bilgisidir.  Bu  bilgi  de  ancak  Tanrı'nın  bildirdiği  kadar  bilinen  bilgidir.  Bu  bilgi,  Sabiî 

metinlerinde, «kurtarıcı gerçek» (kuşta) olarak adlandırılmaktadır. 

 

           

А.Я с а у и   у н и в е р с и т е т і н і њ   х а б а р ш ы с ы,  №1, 2010 

 

Asalıoğlu A. Kutsal kitablarda sabiilik anlayışı

 

 

 

    

                                                                                                                                           

438 

   

 

 

 

Sabiîlerin  inancına  göre  ruh,  maddî  âleme  yalnız  gelmekte  ve  şaşkın  vaziyette 

durmaktdaır. Bu durumda o kötü ve karanlık güçler tarafından kuşatılmakta, kendi benliğini 

unutup yanlışlar yapmaktadır. Yanlışa ve yaratılışa aykırı hale düşmemek için Tanrı, ona 

yardım etmek ve doğru yolda yürümesini ve «Işık Alemi»ne yükselmesini sağlamak İçin 

«Işık  elçisi»ni  görevlendirmektedir.  Işık  Elçisi  (İlahi  Elçi)  sahip  olduğu  «kutsal  bilgi» 

sayesinde kötü güçler karşısında başarı sağlamaktadır. Onun kötü güçlere karşı savaşırken 

kullanacağı  maddî  silahları  da  vardır.  Bu  silahlar  arasında;  zeytin  ve  menekşe  dalından 

yapılarak  başa  giyilen  küçük  bir  taç  da  bulunmaktadır.  Kötü  güçlere  karşı  silah  olarak 

kullanılan bu şeyler, Sabiîlerin günlük ibadetlerinde de kullanılmaktadır. 

Sabiîlik'te gerçek anlamda bir «peygamberlik inancı» bulunup bulunmadığı tartışılan 

bir  konudur.  Bu,  «peygamberlik»e  bakıştan  ve  yüklenilen  nitelikten  kaynaklanmaktadır. 

Buna rağmen Sabiiler, Hz. Yahya»yı kendi peygamberleri olarak açıklamaktadırlar. Ancak 

Hz.  Yahya'yı  dinlerini  getiren  ve  Sabiiliği  tebliğ  eden  bir  peygamber  olarak 

görmemektedirler. Çünkü onlar, Sabiiliğin «Işık Tanrısı» tarafından insanlara bildirildiğini 

ve  dinlerin  ilk  örneği  olduğunu  kabul  etmektedirler.  Onlar,  peygamberi,  Sabii  inanç  ve 

ibadetlerini  yerine  getirme  konusunun  büyük  önderi  olarak  kabul  etmektedirler.  Bu 

önderlerin,  Işık  Kralı  tarafından  Sabiiliğin  örnek  temsicileri  olmak  ve  Sabiiliği  ruhlara 

öğretmek  için  gönderildiğine,  mucizevi  bir  surette  doğduklarına  ve  yetiştirildiklerine 

inanılmaktadır. 

Sabiiliğin dini edebiyatında peygamber «ınbiha» terimi ile gösterilmekte ve onunla 

da Hz. Yahya kastedilmektedir. Ancak Yahya'nın yeni bir öğreti getirdiğini ve bu uğurda 

mücadele ettiğini kabul etmemektedirler. Hz. ibrahim, Hz. Musa, Hz. İsa ve Hz. Muham-

med Sabiîlerce olumsuz olarak değerlendirilen şahsiyetlerdir. Bunlarla ilgili menfi kanaatlar 

vardır  ve  onları,  ‘’kötülük  peygamberi»,  «yalancı»,  «katliam  çocuğu»  gibi  sıfatlarla 

anmaktadırlar. 

Sabitlikte  ölüm;  bir  yok  oluş  değil,  yeni  bir  hayatın  başlangıcı;  ruhun  beden 

hapishanesinden kurtulup «Işık Alemi»ne yükselmesi yolunun ilk adımıdır. Ruh bedenden 

ayrılınca  beden,  cansız  bir  hale  gelmektedir.  Bedenden  ayrılan  ruh  ise;  dünyada  «ilahi 

mesaj»â  uygun  yaşamış,  kötü  şeylerden  yüz  çevirmişsede,  «yükseliş  yolculuğu'’na 

başlamaktadır.  Dünyada  hayır  isteklerinin  eseri  bir  durum  yaşamış  olan  ruh,  «kapkara 

elbiseler giymiş» olarak bedeni terketmektedlr. 

Sabiîlikte;  dünya  hayatının  sonunda  «Kıyamet  Hayatı’’nın  başlayacağı  kabul 

edilmektedir. Kıyametten önce hava zehirlenecek ve bu zehirlenmeyle bütün canlılar yok 

olacaklardır.  Bunları  yeryüzü  ve  gezegenler  takip  edecektir.  Kıyametten  sonra  genel  bir 

hesap dönemi başlayacaktır. Bu hesap, genelde, günahkar ve kötü ruhlar için olacaktır. İyi 

ruhlar, daha önce, «Abatur terazisinde yapılan hesabı başarıyla verdikleri için, gidecekleri 

yere,  «Işık  Alemi»ne  ulaşmış  ve  orada  yerleşmişlerdir.  Kıyamet  sırasında  yeryüzünde 

bulunan  iyi  ruhlar  da,  öncekiler  gibi,  hızla  Abatur  terazisinden  geçip  Işık  Alemine 

yükseleceklerdir. Kıyametle, beraber yeryüzünden kurtarılan günahkar ruhlar ile daha önce 

dünyadan  ayrılarak.  işkence  gören  ruhlar,  hesap  verdikten  sonra,  cehennem  olarak 

nitelendirilecek  «Suf  Denizi’’ne  atılacak  ve  orada  cezalarını  çekeceklerdir.  Bu  denizde 

günahları  oranında  kalan  ruhlar,  günahlarından  arınmış  olarak,  buradan  çıkacak  ve Işık  

           

А.Я с а у и   у н и в е р с и т е т і н і њ   х а б а р ш ы с ы,  №1, 2010 

 

Asalıoğlu A. Kutsal kitablarda sabiilik anlayışı

 

 

 

    

                                                                                                                                           

439 

   

 

 

 

Elçisi Hibil Ziva tarafından «vaftiz» (takdis) edileceklerdir. Temizlenen ruhlar, sırayla «Işık 

Alemi’’ne alınacaklardır [8]. 

Sabiîlikte insanı kurtuluşa götürecek yol, «İlâhî Bilgiyi elde etmektir. Bu bilgiyi elde 

etmek  için  gayret  göstermek  gerekmektedir.  «İlâhî  Bilgi’’yi  elde  edebilmesi  için  ruhun, 

öncelikle kendisine uygun bir ortam hazırlaması lazımdır. Uygun ortam da, bazı ibadetlerin 

yerine getirilmesiyle, dini emir ve yasaklara uyulmasıyla oluşmaktadır. Kişinin kurtuluşu 

için ibadetler ilk basamaktır. Sabiilerin inancına göre ibadetsiz,, «ilâhî Bilgiye ulaşmak ve 

bayağı âlemden kurtulmak imkansızdır. Bu ibadetler de Vaftiz (abdest), Ayin ve Yemekler, 

Oruç, Dua (namaz), Kurban gibi uygulamalardır.  

Sabiilikte vaftiz, yapılış şekline ve zamanına göre üç çeşittir. Bu vaftizler masbuta, 

rişama ve tamaşa olarak isimlendirilmektedir. «Tam vaftiz» olarak adlandırılan masbuta, en 

önemli vaftizdir ve her Sabii’nin, bu vaftizi, en az haftada bir gün yapması gerekmektedir. 

Haftanın  bu  günü  de  Pazar'dır.  Pazar  günü  dışında  evlilikte,  doğumda,  dinî  gün  ve 

bayramlarda,  ölüye  dokunmada,  ciddi  hastalıkta  ve  yolculaktan  dönüşte  masbuta  (tam 

vaftiz)  vaftizi  yapılmaktadır.  Yalan  söylemek,;  kavga  etmek  ve  küfretmek  gibi  günah 

sayılan  fiillerden  sonra  da  bu  vaftizin  yapılması  gerekmektedir.  Tam  vaftiz  rahip 

gözetiminde), yapılmaktadır. Kadın ve erkeklerden oluşan cemaatte rahip, önce erkekleri, 

sonra  da  kadınları  vaftiz  etmektedir.  Vaftiz  sırasında  hem  vaftizi  yaptıran  hem  de  vaftiz 

olanlar  beyaz  tören  elbisesi  giymek  zorundadır.  Bu  elbiseye  «rasta»  adı  verilmektedir. 

Kadınlar,  erkeklerden  farklıı  olarak,  «rasta'ları  (beyaz  elbiseler)  üzerine  siyah  çarşaf 

giymektedir [9]. 

Sabiîlikte  vaftiz,  «Hayat  Suları’’na  girip  çıkmaktan  ibarettir.  Su  ve  suya  girmek 

Sabiîlikte,  inancın  ve  ibadetin  temelidir.  Bundan  dolayı  Sabiî,  tarih  boyunca  hep  ırmak 

kenarlarında yaşamaya gayret etmişlerdir.  

Sabiîlikte  vaftiz,  iki  görev  ifa  etmektedir.  Bunlardan  birisi,  manevi,  kirden  ve 

pislikten,  yani  günahlardan  temizlenmektir.  Diğeri,  Yüce  varlığın  (Işık  Kralı)  dünyadaki 

temsilcisi olan «Hayat Suyu» İla kanı Yüce Hayat'ın (Tanrı) bir parçası haline gelmektir. 

Sabiilikteki  ikinci  vaftize,  «rişama»  adı  verilmektedir.  Bu  vaftizde  rahibe  ihtiyaç 

yoktur. Her Sabii bunu kendisi yapabilmektedir. Bu vaftiz, her gün, gün doğmasından ve 

dinî törenden önce yapılmaktadır. Bu vaftizde okunan dualar vardır. Her Sabiî'ye bu dualar 

çocuk  yaştayken  öğretilmektedir.  Rişama  vaftizi  İslam'daki  abdestle  benzerlik 

göstermektedir. Bu vaftizi yapacak, bir Sabiî, nehre girmeden önce ellerini, sonra üç defa 

yüzünü  yıkamaktadır.  Daha  sonra  eline  su  alarak  alnını  soldan  sağa  doğru  olmak  üzere 

meshetmektedir. Bundan sonra iki parmağını nehre sokarak üçer defa kulaklarını yıkamakta 

ve avucuna su alarak üç defa burnunu temizlemektedir. Bunları yaptıktan sonra avucuna 

aldığı  su  ile  üç  defa  ağzını  çalkalanmaktadır.  Üçer  defa  dizlerini  ve  bacaklarını 

yıkamaktadır. Son olarak önce sağ ayağını iki defa, sonra sol ayağını bir defa suya sokarak 

vaftizini tamamlamaktadır. Bu vaftiz sırasında çeşitli dualar okunmaktadır. Günlük olarak 

yapılan «rîşana vaftizi» olan her Sabiî, o gün, kötülüklere karşı korunduğuna inanmaktadır.. 

Sabiilikte  üçüncü  çeşit  vaftize,  «tamaşa»  denilmektedir.  Bu  da  rahipsiz  ve  nehre  üç  kez 

dalmakla  yapılmaktadır.  Bu  kirlenen  her  Sabîînin  yapması  gereken  vaftizdir.  Kadın, 

doğumdan ve âdetten sonra bu vaftizi almaktadır.  Ölüye  dokunmak,  cinsî münasebette bu 

           

А.Я с а у и   у н и в е р с и т е т і н і њ   х а б а р ш ы с ы,  №1, 2010 

 

Asalıoğlu A. Kutsal kitablarda sabiilik anlayışı

 

 

 

    

                                                                                                                                           

440 

   

 

 

 

lunmak,  rüyada  boşalmak  nehre  üç  defa  girip  çıkmak  şeklinde  vaftiz  olmayı 

gerektirmektedir. Üç defa nehre girip çıkan Sabiî, sonra, eliyle başına üç kez su atmakta ve 

bu hareketleri yaparken dua okumaktadır.  

Sabiilikte «namaz», duadana ibarettir. Dua, Sabiîlerin bütün hayatını kuşatmaktadır. 

Vaftizlerde ve ayinlerin her anında dualar yer almaktadır. İbadetin her çeşidinde dua vardır.  

Sabiîlerin duası, Yüce Tanrı Malka d Nhura ile O'nun emrindeki Işık Elçisi Manda  Hiia'yâ 

gibi  ışık  varlıklara  yöneliktir.  Işık  varlıklar  ve  ata  ruhları  dışındaki  varlıklara  dua  etmek 

yasaktır.  Sabii  duaları,  «Yüce  Hayat'ın  İsmiyle’’  ifadeleriyle  başlamakta  ve  «Hayat 

Yücedir», «Hayat en üstündür» ifadeleriyle sona ermektedir.   

Günümüzdeki Sabiilikte dua, ayrı bir ibadet tarzı değil, diğer ibâdetlerin ayrılmaz bir 

parçası gibidir. Ancak kutsal metinlerinde dua, şekli bir ibadet tarzı hükmündedir. Çünkü, 

Sabiîler, düzenli olarak, günlük duaya (namaza) davet edilmekte, günde 5 vakit dua etmeleri 

istenmektedir. Bunun yanında günün 7 saatinde ve gecenin üç vaktinde gözlerin Tanrıya 

yönelmesi, dudakların O'na hamd etmesi de istenmektedir. 

Sabiîler,  diğer  ibadetlerde  olduğu  gibi,  dualarında/namazlarında  da  Küzey'e 

yönelmektedir.  Işık  Kralı'nın  mekanının  kuzey  olduğuna  inanılmaktadır.  Bundan  dolayı 

kıble, kuzey gibi algılanmaktadır. 

Sabiilerde kurban, âyin ve tören yemeklerinin bîr parçasıdır. Kurban geleneğinin Işık 

Elçisi Hibil Ziva (veya Manda Hiia) tarafından emredildiğine ve ilk defa O'nun tarafından 

uygulandığına inanılmaktadır. Kurban canlıdır. Koç ve güvercin kesilerek kurban ibadeti 

yerine getirilmektedir. Kesilecek kurban hayvanını kulağına, Yüce Tanrı'nın adı, kurbanın 

fazileti, etinin temizliği ve sıhhat kaynağı olduğu söylenmektedir. 

Sabiilerde kurban, bir rahip veya rahip yardımcısı vasıtasiyle yerine getirilmektedir. 

Kurban  töreninde  5  hususa  dikkat  edilmektedir.  Bunlar  şöyledir:  Kurbanda  demir  bıçak 

kullanılması,  hayvan  boğazlanırken  rahibin  elinde  15  cm  uzunluğunda  bir  sopa  tutması, 

Kurban  töreni  öncesinde  rahibin  bıçak  ve  sopa  ile  yıkanması,  kesim  sırasında  rahibin 

yönünü Kuzey'e çevirmesi, Rahibin kesim sonrası elindeki sopayı nehire atması. 

Kurban  edilen  hayvanın  temizliğine  inanılmaktadır.  Bundan  dolayı,  vaftiz  olup 

temizlenmeyen kimsenin kurbana dokunmasına izin verilmemektedir.  

Sabiilikte  oruç  önemli  bir  yer  tutmaktadır.  Oruç,  günah  ve    kötülüklerden  uzak 

durmak şeklinde değerlendirilmektedir. Sabii kutsal kitabı Ginza'da inananlar, günah, kötü 

fiil ve davranışlardan kaçınmakla oruç tutmaya çağrılmaktadır. 

Günümüzde  Sabiiler,  Kutsal  Kitaplarında  yeralmamasına  rağmen,  yılın  bazı 

günlerinde et yememek suretiyle «oruç» tutmaktadırlar.  

Sabiilerin dinî bayramları da vardır. Bu bayramların arasında önemli bayram, Panja 

veya  Parvania'dır.    Bu  bayram,  Şumbülta  ayının  sonu  ile  Qam  Qaina  ayının  başlangıcı 

arasında yer alan 5 ara günde kutlanmaktadır. Bu 5 gün, yılın uğursuz günlerindendir. Bu 

günler  boyunca  yapılan  duaların  ve  yapılacak  ibadetlerin  kesinlikle  kabul    edileceğine 

inanılmaktadır. Bu bayramda Sabiî, tören elbisesi giymektedir. 

Sabiîlerin kutladığı diğer bir bayram, Dihba Rabba Bayramı'dır. Bu bayram, yılın ilk 

ayı olan Qam Daula ayının başlangıcında yapılan yeni yıl bayramıdır. Sabiîler bu bayrama, 

Nevruz  Rabba  da  demektedir.  Bu  bayram  arefesinde  Sabiîler,  vaftiz olmakta, dışarıdaki  

 

           

А.Я с а у и   у н и в е р с и т е т і н і њ   х а б а р ш ы с ы,  №1, 2010 

 

Asalıoğlu A. Kutsal kitablarda sabiilik anlayışı

 

 

 

    

                                                                                                                                           

441 

   

 

 

 

işlerini yapmakta ve bayramda kullanılacak et için hayvan kesmektedirler. Çünkü bayram 

günü hayvan kesmek yasaktır.  

Sabiîlerin  kutladığı  diğer  bir  bayram,  Dihba  Hnina'dır.  Bu  bayram,  Taura'nın  18. 

Günü  başlamakta  ve  üç  gün  devam  etmektedir.  Bu  bayram  için  vaftiz  ve  özel  tören 

yemekleri hazırlanmaktadır.  

Danja'dan 90 gün sonra Dihba Daimana Bayramı kutlanmaktadır. Bu bayram, ilk 

insan Adem'in Işık Elçisi, tarafından vaftiz edilişi hatırasına yapılmaktadır. Bu bayramda 

vaftiz olmaya büyük önem verilmektedir. 

Sabiilikte  rahip  ve  rahibe  ayrımı  yoktur.  Kutsal  metinlerde  rahibelere  de 

rastlanmaktadır.  Ancak  günümüz  Sabiilerinde  rahibelere  rastlanmamakta,  din  görevlisi 

sadece rahiplerden ibaret kalmaktadır. Rahipler de, dört gruptur. Bunlar; rahip yardımcısı 

(aşganda), rahip (tarmida), başrahip (ganzibra) ve lideri (rişama)'dır. 

Sabii  cemaatine  dahil  olan  herkes,  iki  isme  sahiptir.  Bu  isimlerin  birisi  gizli  ismi 

(astrolojik ismi), diğeri de dünyevî ismidir. Bir Sabiînin gizli  ismi (mâlvaşa), onun dinî âyin 

ve törenlerdeki ismidir. Atalarına dua ve niyaz onların gizli ismiyle yapılmaktadır. Sabiiliğe 

dahil olan her kişi, gizlilik ilkesine uymak zorundadır. Sabiiliğe giriş töreni yoktur. Sabiî bir 

aileden  dünyaya  gelen  her  çocuk,  cemaatin  otomatik  olarak  üyesi  kabul  edilmektedir. 

Dışarıdan kimsenin Sabiî olması, kutsal kitaplarında yasak olmamasına rağmen, mümkün 

değildir. 

Sabiilikte  yemeyle  ve  içmeyle  ilgili  kurallar  vardır.  Kişiyi  sarhoş  eden  alkollü 

içkilerin  içilmesi;  kendiliğinden  ölen  veya  başka  bir  hayvan  tarafından  öldürülen 

hayvanların  etinin  yenilmesi,  dinî  kurallara,  göre  kesilmeyen  ve  Sabiî  olmayan  birisi 

tarafından kesilen hayvanın etinin yenilmesi yasaktır. 

Görüldüğü üzere Sabiilik dininde diğer milli dinlerde olduğu gibi ibadet ve itikada ait 

çok  farklı  inanç  şekilleri  olmakla  birlikte  zamanla  asıllarını  kaybettiğinden  günümüz 

insanına ciddi bir şey verecek ve onu ikna edecek durumda değildir. Çünkü ondan sonra 

daha mükemmel ve insanları her yönden ikna edebilecek dinler ortaya çıkmıştır.  

 

KAYNAKLAR 

 

1-

 

İ. Cerrahoğlu, ‘’Kur’an-I Kerim ve Sabiiler’’, AÜİFD, Ankara, 1962. 

2-

 

Ş. Gündüz, Son Gnostikler Sabiiler, Ankara, 1995. 

3-

 

R. Kaya, Kur’an- Kerim’e gore Ehli Kitap ve İslam, Ankara, 1994. 

4-

 

Ş. Kuzgun, İslam Kaynaklarına gore Hz. İbrahim ve Haniflik, Ankara,1985. 

5-

 

E. Sarıkçıoğlu, Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, İstanbul, 1983. 

6-

 

G. Tümer, Biruni’ye Göre Dinler ve İslam Dini, Ankara, 1975. 

7-

 

G. Tümer. Abdurrahman Küçük, Dinler Tarihi, Ankara, 1997. 

8-

 

E. M. H. Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Sadeleştirilmiş baskı, İstanbul. 

9-

 

İbni Meymun, Delaleti Haırın, Giriş ve notlarla haz. Hüseyin Atay, AÜİFY., Ankara, 1974. 

 

 

 

 

 

 

 

жүктеу/скачать 4,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: