«филологические науки в образовательном пространстве республики казахстан»


күөх көппө  үлэлиэн баҕарбат, сүрэҕэ суох киһи 'лентяй, бездельник'.  Күөх көппө



Pdf көрінісі
бет210/321
Дата02.12.2023
өлшемі3,76 Mb.
#132020
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   321
күөх көппө 
үлэлиэн баҕарбат, сүрэҕэ суох киһи
'лентяй, бездельник'. 
Күөх көппө 
является
 
словосочетанием, придуманным якутским народным писателем ХХ века Д.К. Сивцевым-
Суорун Омоллооном и вошедшим в якутский литературный язык: «
Күөх көппө
» 
диэн тыл 


Материалы Международной научно-практической онлайн-конференции
«ФИЛОЛОГИЧЕСКИЕ НАУКИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОСТРАНСТВЕ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН» 
197 
сүрэҕэ суохтарга иҥэриллэр уопсай аат буолбута.
Суорун Омоллоон. 
Үлэлээбэккин, 
луодургун, күөх көппөҕүн дии-дии аны киһини сордообот буол.
М. Доҕордуурап. (СТБТ 
75). В казахском языке лексема 
көк жалқау 
(букв.: синий ленивец) также усиливает 
отрицательную эмотивную окраску.
Остановимся на ФЕ с колоронимом-интенсификатором 
күөх
в якутском языке, не 
употребляющимся в казахском языке: 
а) значение «хвастун»: 
күөх киһиргэс
(букв.: зеленый хвастун) – 
олус киһиргэс 
киһи
'очень хвастливый человек: большой хвастун, самохвал'. 
Күн айыы оҕолоро 
Көппөйбүттэрин тухары Күтүр акаары, Күөх киһиргэс, Саллайбыттарын тухары 
Салаҥа акаары, Саата суох киһиргэс Буолаллар даа эбит.
П.Ойуунускай.
б) значение «обманщик, лгун»:
күөх албын
(букв. зеленый / синий обманщик) – 
кыбыстар, саатар диэни билбэт, сирэйэ-хараҕа суох албыннааччы
'Наглый лгун, 
обманщик, мошенник'. 
Эһиги күөх албыннаргыт! Харчыбын төннөрүҥ!
АА. 
Күөх албын
маны ас диэн атыылыыгын дуо? Ыкка биэрдэххэ, ыт даҕаны чугаһыа суоҕа
. Н. Якутскай.
в) значение “негодяй”: 
күөх сирэй (бран.) – олус куһаҕан, нэгэй киһи
'мразь, 
паршивец, негодяй' [2, 75].
 
г) значение “чувствительный, слезливый”: 
күөх уйан 
(букв. зеленый мягкий)
 
– 
наһаа сымнаҕас, хатарыллыбатах
(
про металл
): 1) Очень мягкий, незакаленный (о 
металле). 
Ээ, чочулаабыт да иһин сытыы буолбат сэп, адьас күөх уйан баҕайы.
Суорун 
Омоллоон. 2) 
наһаа уйаҕас, аһынымтыа.
'Очень чувствительный, слезливый'. 
Баһыыба, 
Ида... Кырдьан истэҕим аайы күөх уйан буолан иһэбин ээ. 
Е. Неймохов.
Так, колороним 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   321




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет