Физиология (гректің physis – табиғат, logos – ілім)
Мембрананың тыныштық потенциалы пайда болуының механизмі
жүктеу/скачать 0,71 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 20. Әрекет потенциалы және оның пайда болу механизмі.
- Жергілікті жауап
- Деполяризация
- Реполяризация
- Іздік потенциалдар пайда болады
| 19. Мембрананың тыныштық потенциалы пайда болуының механизмі.
Мембраналық потенциал-жасуша мембранасының сыртқы және ішкі жақтарныдағы потенциал айырмашылықтарының тыныштық потенциалы.Жасуша мембранасының ішкі жағы теріс зарядталған.Бұл кезде сыртқы жағын 0-ге теңеп,тыныштық мембраналық потенциалын « минус» деп белгілеп алады.Тыныштық потенциалдың шамасы 9-дан 100 мв-қа дейін өзгеріп отырады.Орташа көлемі 50-80 мв болғанда «минус» белгісі қойылады. Бұл негiзiнен калий иондарына байланысты қозғыш ұлпалардың клеткаларында 150 ммоль/л, ортасында 4,5 ммоль/л-ге дейiн жетедi. Сондықтан калий концентрация градиентiне қарай жасушадан шыға алады.Бұл тыныштық жағдайында жартылай ашылатын калий каналдары арқылы жүзеге асады. Соңында мембрана жасуша аниондарына жабық болады да,жасушаның iшiнде терiс мәндi бөлшектер артады. Мембраналық — иондық теория. Мембраналық теорияны 1902 жылы Бернштеин ашты. Бҧл теорияның мәнi тыныштық потенциялымен әрекет потонциялы өзгеруiн табиғатына қарай мембраналық потонциал болып табылады. Бҧның негiзiнде жасуша мембранасының жартылай өткiзгiштiк қасиеті және жасуша мен орта арасында иондардың бiркелкi орналасуы жатыр.Бұл теорияның көз қарасы бойынша цитоплазма негiзiн терiс зарядпен тұғырланған торлы қҧрылымды полиэлектролиттi гель құрайды. Бұл құрылымның калийдi ион тҥрiнде ірiктеп жинақтайтын қабілетi бар. Қозу жағдайында полиэлектролиттi құрылымдар калий иондарын iрiктеп жинақтау қабілетін уақытша жоғалтады. Бұл жағдай басында натрий иондарының жасуша iшiне диффузиясын, калий иондарының жасуша сыртына диффузиясын арттырады. Иондар диффузиясы жасуша деполяризациясының пайда болуы мен жоғалуының себепкер болып отырады. 20. Әрекет потенциалы және оның пайда болу механизмі. Мембраналық потенциал әрекет потенциалына ауысады.Әркет потенциалы-тітіркендірген кезде қозу үрдісінде пайда болатын потенциалдар. Бұл мембраналық потенциалдың жылдам ауытқуларымен сипатталатын әрекет потенциалы. Әрекет потонциялы тұрақты көлемде және белгiлi бiр жылдамдықта тiтiркену орнынан бастап екi жаққа талшықтың соңына дейiн таралады. Әрекет потенциялының негiзiнде мембрананың ион өткiзгiштiгiнiң өзгерулерi жатыр. ӘП фазалары: 1.Жергілікті жауап-тітіркендіру күші қозу табалдырығынан төмен болғанда тін қозбайды,мембраналық потенциал мөлшері төмендейді. NA+ иондары өткізгіштігі жоғарылайды да жасуша ішіне кіреді.Ос кезеңді айтамыз. 2.Деполяризация-локалды жауап беруі,Егерде дполяризация потенциал табалдырығынан мәні үлкен болса,онда әрекет потенциалы пайда болады.Ал егерде деполяризация потенциал табалдырығынан кіші болса,әрекет потенциалы туындамайды. 3.Реполяризация-мембрананық потенциялық бұрынғы қалпына келуi. Бұл жерде жылдам және баяу реполизация фазаларын ажыратуга болады.Әрекет потенциалының максимал мәні 30-40мв тең болады. 4.Іздік потенциалдар пайда болады.Оларды 2-ге оң және теріс деп бөліп қарастырамыз.Реполяризация аяқталар сәтте ӘП белгілі бер мерзімде 15мс-тай кідіріп тұрады.Бұл кезде потенциал МП төменірек болады бұны-теріс із потенциалы деп атаймыз.Кейін реполяризация аяқталып МП алғашқы қалпына келуіне оң із потенциалы көмектеседі. 5.Осы кезеңде 15мв күшейеді.Осы кезеңді гиперполяризация деп атаймыз. жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|