Г. К. Андабаева КӘсіпорын экономикасы


Кәсіпорын шығындар, өнімнің өзіндік құны



бет22/27
Дата05.05.2023
өлшемі178,05 Kb.
#90576
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27

Кәсіпорын шығындар, өнімнің өзіндік құны




    1. Кәсіпорын шығындары, өнімнің өзіндік құны


Шығындар - нақты уақыт ішінде өнім өндірісі мен оны өткізуге кеткен материалдық, еңбек, қаржы, табиғи, ақпараттық және басқа да ресурстар құнының ақшалай бағасы. Анықтамаға сәйкес шығындардың 4 сипатын атап өтуге болады:

    • ресурстардың ақшалай бағасы – барлық ресурс түрлерін бір өлшемге келтіру;

    • мақсатқа бағыттылығы - өнім өндіруге немесе өнімді өткізуге толықтай кәсіпорын немесе құрылымдық бөлімшелері бойынша, толықтай үрдіс немесе оның белгілі бір кезеңдеріндегі мақсаттарға бағыттылығы;

    • нақты уақыт кезеңінде болуы керек;

    • қор сіңіргіштік қасиеті – егер шығындар өндіріске жұмылдырылмаса, немесе тізімнен шығарылып тасталмаса, шығындар қорларға айналады, шикізат қорына, материалдар қорына, аяқталмаған өндіріс қорына, дайын өнім қорына айналады. Бұл жағдайда шығындар кәсіпорын активтеріне жатқызылады.

Шығындар түсінігімен бірдей көрсеткіш - өнімнің өзіндік құны көрсеткіші қолданылады. Өнімнің өзіндік құны – ақшалай түрдегі кәсіпорынның өнім өндірісі мен оны өткізудегі ағымдық шығындары. Өндірісте қолданылатын шығындардың түрлерін бірнеше белгілері бойынша топтастыруға болады (кесте 3).

Кесте 3 - Шығындар түрлері



Топтастыру белгілері

Белгілерге сәйкес түрлері

Сипаттамасы

1

2

3

Шығындардың

өнімді

Рационалды технология мен

рационалдылығы




өндірісті ұйымдастырудағы

бойынша




белгіленген сапасы бар өнім







өндірісіндегі еңбек шығындары







(жоспарланған шығындар)




өнімсіз

Технология және өндірісті







ұйымдастырудағы кемшіліктердің







салдары (өнімнің брак болуы,







тоқтап қалудан болатын шығындар







және т.б.) (жоспарланбаған







шығындар)




Кесте 3 жалғасы



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет