Г. К. Күзембаева, К. Күзембаев, а мауленов
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| Эмоция мен сезімдер. Жүйке- психологиялық қозу үрдістерінде
организмнің жүйке элементттері іске қосылады. Адамның ақпараттық жәнеэнергетикалық потенциялы өседі. Бұл назардың және мидың барлық 60 аналитико- синтетикалық әрекетінің күшеюінде сонымен қатар мида қозудың қосымша лобилизациясында көрінеді. Ми күшімен жүйке импульстарының орасан санын басуға (тежеуге) мүмкін емес, сонда олар эмоция мен сезім түрінде көрінеді. Эмоция – қоршаған ортаға жәнеөзіне қатынасын переживание. Даяшы жұмысында эмоцияның пйда болуының қарапайым түрі, мысалы, таратуда тағам ұсынудың кешігуі нәтижесіндегі уайымдау. Бұл жағдайда жүйке жүйесі қызметінде қойылған мақсат - тағамды уақытылы ұсыну - орындалмағандықтан келіспеушілік жүреді. Ми дайындалған қозу мен кері байланыс, яғни жоспарланған әрекет пен орындалған әрекет (кешігу фактісі) нәтижесіндегі айырмашылықты нақтылайды. Нәтижесінде кері эмоция туындайды, ол қоздырғыш жүйке импульсациясының артық мөлшері болып табылады. Егер тағам ұсыну ұзағырақ уақытқа созылса, мида жүйке импульстары өсіп олардың артықшылығы орасан өлшемдерге жетеді. Артық жүйке импульсаациясы белгілі бір эмоцияның жүйке орталықтарына қозғалып, бұлшық жәнеішкі мүшелердің әрекеті түрінде туындайды. Эмоция жүйке - психикалық кернеуді реттеп қана қоймай , мидың барлық мобильді ақпараттық жәнеэнергетикалық потенциялын роционалды қолдануғ мүмкіндік береді. Соңғы нәтижесі өз тәртібін өзін - өзі бағалау болып табылады. Сезім- эмоцияларды жалпылайтын нақтылықты бейнелеудің күрделі түрі. Сезім адамдардың басқа адамдармен, қоғаммен қатынасын реттеу үшін қолданылады. Интеллектуалды сезімдер- адамның табиғат құбылыстары мен қоғамдық өмірді тануға эмоционалды қатынасы. Бұл сезмдердің туындауы білуге құмарлық, күдіктену, таң қалу болуы мүмкін. Эстетикалық сезімдер- адамның табиғаттағы, қоғамдық өмірдегі, өмірдегі әдемілікке эмоционалды қатынасы. Адамгершілік сезімдер – басқа адамдар жәнеөз тәртібіне эмоционалды қатынасы. Бұл сезімдер қоғамдық мораль талаптарын бейнелейді. Тәжірбиелік сезімдер – еңбек әрекеті барысында туындайтын сезімдер. Олар жұмыс сипатына кәсіпті дұрыс таңдауға тәуелді. Ерік. Сезімдер мен қылықтарды басқару ерікке байланысты. Ерік - алдын-ала қойылған мақсатқа сәйкес, өз жолында қиындықтардан өтіп саналы әрекет ету қабілеті. Қоғамдық тамақтандыу кәсіпорындары жұмысшылары үшін ерік – тұлғаның қажетті қасиеті. Оның көмегімен олар өз тәртібін қылықтарын басқарады, оларды бақылайды. Еріксіз, қоршағандардың қолайсыз әсеріне жеңіл келісетін немесе басқа адамдар пікіріне шыдамсыз адамдар үшін қызмет көрсету жұмысын атқару қиынға түседі. Мәдени қызмет көрсету үшін жақсы дамыған ерік аз, сонымен қатар ол тұтынушымен мәдениетті түрде қатынасуға бағытталу керек. |