Геофизическое исследование скважин каз

 

68

Ұңғыма инклинометриясы 

 

Бұрғылау  жоспарында  ұңғымалардың  бұрғылануы  тік 

немесе  берілген  бағыт  бойынша  қарастырылады.  Қимасы  жер 

бетінде  Көлденең  ұңғымалар  жер  бетінде  құрылғыларды 

орналаыстыру 

қиын 

жағдайда, 

топтастырып 

бұрғылауда 

қолданады. 

 

Қаттылығы  əр  түрлі қабаттарды  ашуға  жəне  тік  ұңғыманы 

бұрғылау  кезінде  бұрғылау  трубаларының  қисаюынан  тік 

оқпандардың  ауытқуы  туындайды,  бұны  ұңғыманың  қисаюы  деп 

атайды.  

Ұңғыма  оқпанының  берілген  немесе  тік  бағыттан 

ауытқуын  болдырмау  үшін,  ұңғыма  оқпанының  нақты  жағдайы 

жəйлі  мəліметті  бəрінен  бұрын  технолог  білуі  керек.  Міндетті 

түрде  қатты  қисайған  жерлерді  анықтау  керек,  əйтпесе  ол 

жерлерде 

бұрғылау 

кезінде 

жүргізілетін 

геофизикалық 

зерттеулерді, 

бұрғылау 

аспаптарын 

түсіріп-көтеруді, 

қондырылатын  колонналарды  түсіруді  қиындататын  желобтар 

пайда  болуы  мүмкін.  Бұдан  да  басқа  геологиялық  түзілімдер 

кезіндеде,  забойдың  (ұңғыма  түбінің)  орынын  анықтауда  да, 

ашылатын 

қабаттың 

абсолютты 

белгісін 

жəне 

қалыпты 

қалыңдығын  анықтауда  да  қисаю  туралы  мəліметтерді  ескеру 

керек. 

 

Кеңістіктегі  ұңғыма  оқпанының  кез-келген  нүктесінің 

жағдайы  екі  бұрышпен  сипатталады:  қисаю  бұрышы  δ  (ұңғыма 

қисаюы)-ұңғыманың  тік  остен  ауытқуы  (25а-сурет)  жəне 

дирекциондық бұрыш δ (25 б-сурет )- ұңғыманың тереңдігінің өсу 

бағытымен  жəне  географиялық  мередиан  бағытымен  алынған, 

ұңғыма  осінің  көлденең  проекциясының  элементтері    арасында 

бұрыш 

Əдетте,  дирекциондық  бұрыш  орнына  магниттік  азимутты  

φ,  яғни  ұңғыма  өсінің  көлденең  проекциясының  элементі,  сағат 

тілінің жүрісімен анықталатын солтүстік магнит С

м

  қолданылады.

 

Ұңғыма  қисаюын  анықтау  ұңғыма  осінің  кеңістіктегі 

өлшемдер  жағдайымен  бірінен  кейін  бірі  теңестіріледі.  Сонымен 

бірге  əр  қимада  ұңғыма  осі  түзу  сызықпен  салыстырылады. 

Ұңғыма  ішінде  өлшеулер  нүктелер  бойынша  орындалады.  Тік 

ұңғымаларда  бақылау  нүктелерінің  ара-қашықтығы  немесе  өлшеу 

қадамы  əр  20-25-метр,  ал  көлденең  ұңғымалада  əр  5-метр  сайын 

алады.  

 

69

Тік  жазықтықтағы  ұңғыма  осінің  интервалдар  проекциясы 

(25 а-сурет)  былай анықталады: 

 

 

 

мұнда L

iвер.

 = h

i+1 

— h

i

, где h

i+1

 жəне  h

i

— өлшемдердің 

жоғарғы-төменгі нүктелерінің тереңдігі.  

Ұңғыма сағасынан зерттелетін аймаққа дейінгі ашылатын i 

қабаттың  абсолютты  белгісін  анықтау  үшін  тік  проекцияның 

жиынтығын Hi есептейді: 

 

∆ L

i

 Ұңғыманың i интервалының δ –бұрышына 

ауытқуының (25 6- сурет)  көлденең проекциясы, төмендегіге тең:    

 

 

 

Ұңғымадағы  ауытқу  бұрышын  жəне  азимутын  арнайы-

инклинометр аспабымен өлшейді.  

Өндірісте  мұнай  жəне  газды  геологиялық  барлауда  көбіне 

датчик  орнына  грдуирленген  электрлік  кедергі  қолданатын 

дистанционды электрлік инклинометрлер  қолданылады.  

 

 

жүктеу/скачать 1,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: