Геометриялық фигураның аудан мен көлемді зерттеу әдісі
Бастауыш мектепте геометриялық материалды оқыту әдістемесінің жалпы сипаттамасы
жүктеу/скачать 1,93 Mb.
|
| 2.2 Бастауыш мектепте геометриялық материалды оқыту әдістемесінің жалпы сипаттамасы
Бастауыш мектепте геометрия элементтерін оқыту қарапайым жазық фигуралармен танысуға және аспаптық құралдармен геометриялық шамалардың өзгеруіне байланысты. Бастауыш сынып оқушыларын геометрия элементтеріне оқыту: олардың геометриялық көріністерінің табиғи бағытына сәйкес келу; геометрияны математиканың органикалық бөлігі, демек, бастауыш математикалық білімнің қажетті құрамдас бөлігі ретінде қарастырыңыз; математика ғылымының қалыптасуының тарихи барысына сәйкес келу; геометриялық фигуралардың модельдерімен практикалық жұмыс барысында геометриялық фактілерді бөліп көрсету, бұл таным процесіне тек көру және есту ғана емес, сонымен қатар кинестетикалық рецепторларды да қосуды талап етеді; геометриялық ақпаратпен жұмыс істеу қабілетін дамыту; оқушыларды жүйелі геометриялық материалды игеруге дайындау; 1-4 сынып оқушыларына геометриялық материалды аша отырып, балалар мектепке дейінгі кезеңде заттардың пішіндері, өлшемдері және кеңістіктегі өзара орналасуы туралы алғашқы идеяларды жинақтайтынын ескеру қажет. Баланың геометриялық көріністерін қалыптастыру кезеңдері: 1. Геометриялық фигураларды қабылдау. 2. Фигураларды құрайтын элементтерді таңдау. 3.Маңызды белгілерді бөліп көрсету. 4.Геометриялық есептерді шешу. 1-4 сыныптардағы геометриялық материалды зерттеудің негізгі проблемасы балаларда фигуралар туралы нақты ұғымдардың дамуы болып табылады, атап айтқанда: нүкте, түзу сызық, түзу кесінді, сынған сызық, бұрыш, көпбұрыш, шеңбер. Сонымен қатар, геометриялық мазмұндағы жаттығулар мен тапсырмалар жүйесі және олармен жұмыс істеу әдістемесі Бастауыш сынып оқушыларының кеңістіктік көріністерін дамытуға, нәтижені байқауға, салыстыруға, ынталандыруға ықпал етуі керек. 1-4 сынып оқушыларында нүктенің, түзудің және қисықтың, түзудің кесіндісінің айқын бейнесін қалыптастыру қажет. Мұғалімнің мақсаты-бұл фигураларды оқшаулауға, атауға және сауатты көрсетуге, оларды қағазда және тақтада бейнелеуге және сипаттауға, әріптерді қолдай отырып атауға үйрету. Балалар белгіленген ұзындықтағы сегменттерді анықтауға және сызуға үйренуі керек. Бастауыш сыныптарда геометриялық материалды зерттеуде геометриялық тапсырмалар үлкен рөл атқарады, олар оқушылардың кеңістіктік идеялары мен қиялын, олардың сөйлеуі мен ойлауын, практикалық дағдылары мен қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған. Оларға мына тапсырмаларды жатқызуға болады: геометриялық фигуралардың жіктелуі; фигураларды бөліктерге бөлу; басқа фигуралардан берілген пішіннің геометриялық фигураларын құрастыру; күрделі конфигурация сызбасындағы фигураларды оқшаулау; қоршаған ортадағы таныс түрлердің фигураларын тану; заттардың немесе олардың бөліктерінің геометриялық пішінін түсіндіру; Геометриялық фигуралары бар тапсырмалар, олардың пішіндері 1-сыныптан бастап бөлшектердің бүтінін (геометриялық фигуралар, кескіндер) құруға және геометриялық фигуралардан үлгі бойынша суреттер жасауға арналған ойындарды қолдана бастайды. Мұндай ойындарға мыналар жатады:" сурет салу", геометриялық Мозаика және басқалар. Тапсырманың бұл түрі оқушылардың сенсорлық дағдылары мен дағдыларының дамуын арттырады, сонымен қатар балалар геометриялық пішіндерді ажырата білуге үйренеді. Бағдарламаға енгізілген және мұқият таңдалған есептер жүйесінде жүзеге асырылатын геометриялық материалдың ерекше мазмұны геометриялық көріністердің жеткілікті толық жүйесін қалыптастыруға бағытталған (геометриялық фигуралардың бейнелерін, олардың элементтерін, фигуралар арасындағы қатынастарды, олардың элементтерін қамтиды). Осы негізде кеңістіктік идеялар мен қиял қалыптасады, оқушылардың сөйлеуі мен ойлауы дамиды, маңызды практикалық дағдыларды қалыптастыру бойынша мақсатты жұмыс ұйымдастырылады. Мұғалім сызу және өлшеу құралдарын қолдану дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру, геометриялық фигуралардың суреттерін салу, оқушы орындайтын жұмыс процесін және оның нәтижесін ауызша сипаттау, үйренген символизм мен терминологияны қолдану дағдыларын жүйелі түрде жүргізуі керек. Бұл жүйені іске асырудың маңызды әдістемелік шарты-алдымен іс-әрекеттердің орындалуын түсіну және сол арқылы ғана осы әрекеттерді автоматтандыру .[7] 1-3 сыныптарда оқытудың нәтижесі құрылыстар мен өлшемдердің дәлдігі туралы бастапқы түсініктерді қалыптастыру болуы тиіс. Дағдыларды қалыптастыру бойынша жұмыс әр сабақта (және тек математика сабақтарында ғана емес) біртіндеп және біртіндеп жүргізілуі керек. Бұл осы дағдыларды оқу және практикалық жұмыстарда жиі қолдануға жағдай жасайды, олардың қажетті беріктігін қамтамасыз етеді. Тәжірибе көрсеткендей, бұл операцияларды орындау, әсіресе алдымен, оқушылар үшін үлкен қиындықтармен байланысты. Бұл олардың қарындаш пен сантиметрдің шағын үлгісін меңгеру дағдыларының болмауына байланысты (саусақтардың бұлшықеттері әлі жеткілікті түрде үйретілмеген). Сондықтан әрі қарай жұмыс істеу үшін маңызды дағдыларды алу үшін осы жаттығуларды ұзақ және жүйелі түрде қайталау қажет. Сантиметр моделін сегменттің бір шетінен екінші шетіне дейін кейінге қалдыру процесі балаларда жасалады, бұл болашақта өлшеу кезінде кездесетін көптеген қателіктердің алдын алады. Жоғарыда аталған сегменттерді өлшеу дағдыларын қалыптастырудың келесі кезеңінде екі мәселе сандар жазылмаған масштабты сызғыштың көмегімен шешіледі. Сегменттерді салу сурет салу құралдарымен (сызғыш, шаршы, циркуль) жұмыс істеу дағдыларын игерумен байланысты болуы керек. Сурет-бұл техниканың тілі. Басында дәптердегі сегменттерді сызу кезінде сегменттердің ұштары дәптер парағының қиылысу нүктелеріне сәйкес келуі мүмкін. Оқушылар екі нүктені белгілейді, нүктелердің орналасуына байланысты сызғышты қолданады. Кейінірек сегменттердің ұштарын белгілейтін нүктелерді дәптер парағының сызықтарынан тыс қоюға болады. Бұл балаларды сызылмаған қағазға кесінділер салуға дайындайды . Бұрыштармен танысу топсалы модельде ыңғайлы. Сіз алдымен дұрыс бұрыштың бейнесін бере аласыз. Қағаз парағын екі рет бүгу арқылы оқушылар әртүрлі жаттығуларды орындайтын тік бұрыш үлгісін алады: олар бұл модельді бұрыштарға, дәптерлерге, кітаптарға қояды және бұл бұрыштардың түзу екеніне көз жеткізеді; олар тік бұрыштарды жалпақ және сызылмаған қағазға салады. Оқушылар әртүрлі пәндерден тік бұрыштарды табады. Жазықтықта әртүрлі позицияларда тік бұрыштар салу керек. Ол үшін оларға сызылған сәулелері бар парақшалар таратылады және тік бұрыштар пайда болатындай етіп тегіс сәулелер жүргізу ұсынылады. Оқушылар оларды тік бұрыш моделінің көмегімен және сызба үшбұрышының көмегімен салады. Оң жақ бұрыштың бүйірлерін итеру немесе жылжыту арқылы олар доғал, өткір болады. Бұрыштың бүйірлері, оның шыңдары туралы түсінік енгізіледі. Оқушыларды тік бұрышпен таныстыру бойынша алдын – ала жұмыс негізінде барлық бұрыштары түзу болатын тіктөртбұрыш-көпбұрыш туралы түсінік нақтыланады.[8] Бұл жұмысты бір, екі, үш және т .б. бұрыштары түзу болатын әртүрлі көпбұрыштарды қарастырудан бастаған жөн. Тік бұрыштары бар көпбұрыштарды салу үшін 1-сыныпта тік бұрыштарды құрайтын торлы қағаз сызықтарын пайдалану керек. Әр түрлі көпбұрыштарды байқау және салу балаларды тек төртбұрыштың барлық бұрыштары түзу бола алатындығына сендіреді. Мұндай төртбұрыштар тіктөртбұрыштар деп аталады. Тіктөртбұрыштардың жақтарын өлшеу нәтижесінде барлық қабырғалары бір-біріне тең болатын тіктөртбұрыштар бар екендігі анықталды. Мұндай тіктөртбұрыштар квадраттар деп аталады. Бұл жағдайда жаттығулар үлкен мәнге ие, онда берілген нүктелер – шыңдар бойынша тіктөртбұрыш (шаршы) салу керек. Алдымен барлық төрт шың беріледі, содан кейін үшеуі-бұл жағдайда тапсырманың жалғыз шешімі бар .[9] Оқушыларға шеңберді сызу үшін арнайы құрал-компас бар екендігі айтылады. Циркульдің жұмысын көрсету кезінде, бүкіл шеңбер әлі салынбаған кезде, циркульдің бір аяғы(күшпен) бір жерде тұрғанын, қозғалмайтынын байқаған жөн. Бұл нүкте шеңбердің центрі деп аталады. Компастың екінші аяғы қозғалады және оның ұшы сызық сызады. Бұл сызық деп аталады шеңбер. Оқушыларға жолақты (картон жолақ, жіп) пайдаланып шеңберді қалай сызуға болатынын көрсету пайдалы. Жолақ тақтаға шегеленген. Екінші ұшына бор қолданылады. Содан кейін оқушылар шеңбердің радиусымен танысады. Мұны істеу үшін шеңберде қандай нүкте болмасын белгілеңіз және осы нүктені сегментпен центрге қосыңыз. Шеңбердің нүктесін центрге қосатын сегмент радиус деп аталады. жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|