Гиполазма. Химиялық құрамының физико- химиялық қасиеті. Жасуша метоболизміне қатысы.
Гиалоплазма немесе матрикс жасушаның цитоплазмасының органеллалар мен қосындылар орналасатын біркелкі қоймалжың зат. Жасушаның плазмасының негізгі заты. Гиалоплазма жасушаның ішкі ортасын құрайды. Гиалоплазманың құрамына негізінен глобулалы протеиндер кіреді. Олар жалпы жасуша протеиндерінің 20-25% құрайды. Гиалоплазмада қант, азоттық негіздер, амин қышқылдары, липидтер т.б. қосылыстар метаболизмінің ферменттері болады. Гиалоплазмадағы бос рибосомалар мен полисомаларда жасушаның өз керегіне пайдаланылатын протеиндер түзіледі. Жалпы геоплазма бұл цитоплазманың негізгі заты. Оның 2 түрі бар Золь сұйықтау және гель. Жалпы қызметі жасушаның барлық құрамдарын біріктіретін және бір- бірімен химиялық қатынасын қамтамасыз етеді, аминқышқылдарының, май қышқылының , нуклеотидтердің, қанттардың клетка ішіндегі тасымалдануын да іске асырады. Гиоплазма АТФ молекулаларының жинақталатын орны. Мұнда гликоген, май тамшылары сияқты қоректік заттар да жинақталады.
9-Органеллалар. Анықтамасы,жіктелуі. Жалпы органелла және арнайы. Мембраналы және мембранасын органелла
Органеллалар - жасуша тіршілігінде маңызды қызмет атқаратын, барлық жасушаларға тән тұрақты құрылымдар болып табылады. Бұлар құрылыс ерекшелігіне байланысты және атқаратын қызметіне байланысты мембраналы, мембранасыз және жалпы органелла, арнайы органеллалар болып бөлінеді.
Арнайы органеллалар - адам мен жануарлардың тек кейбір жасушалары мен бейжасушалық құрылымдар болып табылады. Арнайы органеллаларға:ет жасушалары,(миоциттер, кардиомиоциттер), мен ет талшықтарында жиырылу қызмет атқаратын - миожіпшелер, нейроциттерде өткізу қызметін атқаратын - нейрожіпшелер, тіректік қызмет атқаратын - того жіпшелер және кейбір жасушаларда кездесетін микробүрлер мен кірпікшелер жатады.
Жалпы органеллалар - адам мен жануар организмінде барлық жасушаларында болатын және маңызды қызмет атқаратын тұрақты құрылымдар болып табылады. Жалпы органеллалар құрылысына байланысты: мембраналы және мембранасыз болып болып бөлінеді.
Мембраналы оргаеллаларға жататындар: митохондрия, ЭПТ, Гольджи аппараты, лизосома, периоксимоламалар. Бұлардың органеллалардың сырты мембранамен қоршалады.
Мембранасыз органелла жататындар: рибосома, микротүтікшелер, жасуша орталығы.
10-
Достарыңызбен бөлісу: |