Ҧлттық болмыс мәдениеті
Сенгирбаева З.Ж., М. О. Ҽуезов атындағы ОҚМУ, Шымкент қ.
comfy@mail.ru
Қазақ
мҽдениетін,ұлттық
салт-дҽстүр,
эстетикалық
нормаларын,рухани
құндылықтарын үлгі ете отырып,оны жастар тҽрбиесіне ұтымды пайдалану-ҿте ҿзекті
мҽселе.
Қазақтың салт дҽстүр,ҽдет -ғұрыптарына қайта оралудың рҿлі туралы елбасы Н.Ҽ
Назарбаев ҿз еңбегінде былай деп жазған:«Ҽр халықтың ҿміріндегі терең имандылық пен
рухани негіздерге назар аудару керек.Оның халық ҿміріндегі рҿлі еш даусыз.Мҽдени
дҽстүрлерқашан да ҽлеуметтік қайта түрлеудің қайнар кҿзі болып келеді.Ҿзінің тарихи
мҽдени тамырларына қайта оралу- бұл,ҽрине оң процесс»[1]
«Қай халық болса да ҿз тарихын, тҿл дҽстүр салтын,ауыз ҽдебиетін, тілін
қастерлейтінігі»туралы академик М.Қозыбаев та жазып кеткен.[2]
Олай болса,қай халық болсын ҿзінің рухани-мҽдени құндылықтарын кҿздің
қарашығындай сақтай алмаса,сыртқы күштердің рухани мҽдени жаулаушылығына қарсы
тұра алмасы анық.Ондай халық ҿз мемлекеттілігін де сақтай алмайды.Бүгінгі күні жас
қазақ мемлекетінің қайта ту кҿтеріп,тҽуелсіз ел болуы-қазақ халқы мен мҽдениетінің ҽліде
болса құрып кетпегендігінің айғағы.Оны баянды ету-бүгінгі жҽне болашақ ұрпақтың
қасиетті борышы.
Еліміз тҽуелсіздік туын кҿтергелі ұлттық мұраларымызды игеруде ҽлі де болса
кҿбірек кҿңіл бҿлуді талап ететін мҽселелер кҿп.
Бүгінгі
бүкіл
даму-үрдістерінің
жалпыға
бірдей
жаһандануы
жҽне
модернизацияның
заманында
кез-келген
мемлекет,қоғам,халық
үшін
ұлттық
(этностық)ҿрлеудің жандануына бағытталған ҿзінің шынайы ашық мҽдени саясатын
тиімді түрде іске асыру ҽрі құрастыру-бірінші кезектегі мҽселе.Сонымен қатар ол
жаһандану мен модернизацияның ең маңызды (гуманистік)элементтерін ҿз бойына сіңіре
білуі қажет.Ҿркениеттің гуманитарлық диалогының қарыштап дамып жатқан ғаламдық
488
үрдістерінің арасында Қазақ елі ҿзінің мҽдениетін(біртұтас қазақстандық қоғамның бір
бҿлшегі болып табылатын басқа да этностардың мҽдениетін)біліп,қадір тұтып қана
қоймай,жаһан мҽдениетінің негізін біліп,құрмет тұтатын ҽрі үзеңгілес диалог
жүргізіп,мҽдени мұралармен алмаса білетін тең дҽрежелі ҽріптес ретінде де ҿз орнын алуы
қажет.
Бұл еңбектің ҿзектілігі,ғылыми жҽне мҽдени-қолданбалы маңыздылығы ең бірінші
кезекте екі үлкен фактор бойынша анықталады.
Біріншісі-этнографиялық тұрғыдағы ешқандай сын кҿтермеитін басылымдар
«толқынының» пайда болуы.Ҿткен ғасырдағы кеңестік жүйенің ұстанымдары мен
міндеттері,яғни басқа «теріс пиғылды»ҽлемнен (оның ішінде исламдық Шығыспен)ҿзінің
мҽдени-этникалық тамырынан,салт-дҽстүрлері мен ҽдет-ғұрыптарынан қол үзуіне ҽкеліп
соқтырып,нҽтижесінде
кҿптеген
қазақтар
ҿзінің
ана
тілінен,этникалық
менталитетінен,ислам дінінің негіздерінен ажырап қалды.Қазақ мҽдениетінің іргесі қатты
шайқалып,ҿзгеріске ұшырады.Кеңестік тотолитарлық жүйе құлағаннан кейін,халықтың
ҿткен тарихы мен мҽдениетіне деген қызығушылығының күрт ҿсуі жҽне сын мен
цензураның тоқталып қалған жағдайында осы олқылықтардың орнын толтыру (мҽдени
жҽне этникалық сана-сезімін)кҿп жағдайда кҽсіби емес,тіпті кейбір тұстарда қазақ
этнографиясынан хабарсыз «шала білімділердің» қолына түсіп,олар «сау терінің
пұшпағын» ойына келгенше илеп,оқырман қауымның туған этнографиясы мен
фольклорына деген ынта-ықыласын ҿз мақсаттарында пайдаланды.Бұл басылымдар
кҿбіне еш дҽйексіз,жүйесіз жазылғандықтан қалың оқырман қауым арасында түсінбестік
немесе шатасушылыққа,яғни қате ұғынуға ҽкеліп соқтырғаны айқын.
Екіншіден-Кҿпұлтты мемлекет ретінде халықтар достығын,ұлтаралық татулықты
ту етіп кҿтерген ҿнегелі саясатымызда мақсатқа жетудің бірден-бір жолы этнография
ғылымы арқылы іске аспақ.Сондықтанда шенеуніктік құрылымның алыстан болжай
алмайтындығы мен түсіне білмеуі жҽне этнографиялық ғылымға деген академиялық
ғылыми-зерттеу институттарының(мемлекет жҽне басқа тарих салаларының этнография
ғылымына селқостығы) жоғарыдан қарауы түпкі нҽтижесінде мемлекетімізге қымбатқа
түсіп отыр.Этнография халықтардың ҿзара тұтастығы ғана емес,сонымен бірге мҽдени
байланыстарының түп-тамырын анықтай да,ажырата да білетін бірден-бір ғылым саласы
болып табылады.Кҿзі ашық,кҿкірегі ояу қаумның Ресейде,іргелес елдерде жҽне ҽлемнің
түпкір-түкпірлерінде
болып
жатқан
этникалық,дінаралық
қарым-қатынастардың
шешілмеген сұрақтары кҿбіне қайғылы да қасіретті түрде іске асып жатқанына кҿзі жетіп
отыр.Сол себептен біз үшін этностың ұлттық мҽдениеті-ол тек қана этнографтар мен
академиялық ғылымдардың зерттейтін саласы ғана емес,сонымен қатар қоғамдық саяси-
ҿмірдің маңызды факторв ҽрі мемлекетіміздің ҿрлеу компоненттерінің бірі екенін
түсінетін уақыт жеткен сияқты.
Соңғы кездері біздің қоғамда отандық тарихымыздың тамыры мен даму
кезеңдеріне,қазақ халқының жҽне Қазақстанның ҿзге халықтарының ұлттық мҽдениетінің
бастауларына,мүмкіндіктеріне деген толыққанды мҽліметтерге сұранысы анық
байқалады.Сондықтан қазақ дҽстүрлі мҽдениеті кҿптен бері зерттеу нысанына
айналды.Саяхатшылар мен дін таратушылар,дипломаттар мен саудагерлер,елшілер мен
ҽскери қызметкерлер,жеткенінше қазақ ҿмір салтын,оның ішінде мерекелері мен ҽдет
ғұрыптарын барынша пайымдап бақты,олар үшін экзотикалық мҽдениетті суреттеді.
Алғашқы қазақ зиялылары ішінде ұлттық мҽдениет туралы жазба мұра қалдырған
Ш.Уалиханов,Ы.Алтынсарин,Х.Қостанаев,И.Ибрагимовтар ұлттық мҽдениеттің түр
сипатына талдама жасағандар Қазақ ССР ғылым академиясының тарих,археология жҽне
этнография институтында Ҽ.Марғұлан,В.В Востров,Х.А Арғынбаев,И.В Захарова,Д.Х
Кармышева,У.Д Ходжаева,Х.А Қауанова,М.С Муканов,У.Х Шалекенов еңбектері қазақ
халқы туралы этнографиялық қорды құрастырды.
Дүние жүзіндегі ҽр халықтың ұлттық сипатын танытатын мҽдени белгілердің
ішінде
салт-дҽстүрлер
орны
ерекше.Алайда
халқымыздың
ежелден
бері
489
қалыптасып,ғасырлар бойы сақталудағы ҽдет-ғұрып,салт дҽстүрлері заманның ағымына
қарай ҿзгеріске ұшырап,ерекшеліктеріне ие болғанымен,желісін үзбей жалғасын тауып
келеді.Қазақ
халқының
ҽдет-ғұрыптары,салт-дҽстүрлері,ырым-нанымдары
қоғам
сатыларынан ҿткен кҿне дҽуірлердің куҽсі ретінде адам санасында ежелден
қалыптасып,халық санасында тұрақтанған.Кеңес дҽуірі билік құрған ондаған жылдвр
ішінде орын алған ҽлеуметтік-экономикалықдамудағы түбегейлі ҿзгерістер ғылыми-
атеистік кҿзқарастарды қалыптастырғанымен,діни сенімдер,ырымдар мен ҽдет-ғұрыптар
халық арасында қолданылыпкеледі.Адам дүниеге келерге дейінгі сҽттен,дүниеден
қайтқаннан кейінгі аралықтағы ҽдет-ғұрып,ырым,жоралғылары халық арасында ҿзіндік
ерекшеліктерімен қолданылады.Адам ҿміріндегі ҽрбір сҽт діни сенімге байланысты
рҽсімдер мен белгілі бір ҽдет-ғұрып,салт-дҽстүрлермен байытылған.
Қазақ атаулыға тҽн түсінікті құбылыс ҽруақ қону,ҽулие аралау,ҽулиелерге,пірлерге
сыйыну,келін түскенде отқа май құю,отпен аластау,су пайғамбары Сүлейменге сену жҽне
т.б ұғымдар синкреттік діни сенімге байланысты қалыптасқан.Мысалы, қазақта жуып
болғаннан соң қолды сілкемейді.«Жуған қолды сілкігенде,сумен бірге су пайғамбары
Сүлейменнің кҿмегі арқасында қолмен кіретін кірістің кҿзі бітеліп қалуы мүмкін»деген
жорамал бар.
Отбасына байланысты ҽдет-ғұрып,салт-дҽстүрлердің ұқсастықтары мен ҿзіндік
ерекшеліктері бар.Отбасын құру кезінде екі тағдыр мен екі ҽлем бірігеді деп
есептелініп,үйленуге байланысты ҽдет-ғұрыптарға ерекше мҽн берілген.Үйлену тойына
дайындық«құдалықтан» басталады.Қазіргі кезде бел құда,бесік құда,қарсы құда,балалары
ер жеткеннен кейінгі келісімге негізделген құдалық жҽне т.б. түрлері сақталған.Бірін-бірі
жақсы білетін араласып жүрген кісілері бел құда,бесіктегі қыз бен ұлды болашақта
үйлендіруге байланысты бесік құда болысуға сҿз байласуы мен құдалықтың жүзеге асуы
сиректе болса кездеседі.Ал қарсы құдалық дегеніміз қалың мал орнына ҿз жағынан қыз
беру түрі XXғасырдың 40-50жылдарынан кейін ҿте сирек үшырасады. Ал қазіргі таңда
тіптім қолданылмайды деуге де болады.Соңғы 20жыл кҿлемінде«алып қашу» арқылы
үйлену орын алған.Құда түсуге жағдайы келмегендіктен қыз бен жігіт келіседі де,қызды
алып қашады.
Қазақ наным-сенімінде магиялық күштерге ұқсас құбылыстар жҽне жағдайлар
туғызады деген сенімге негізделген кҿз-қарастар жиі кездеседі.Осындай сеніммен екі
қабат ҽйелге кҿптеген тиымдар салынған.Мысал:қоян етін,түйе етін, қасқыр етін,тобық
жемеу т.б.Бұдан бҿлек құрсақ той,ит жерік,шілдехана,балаға ат қою,қырқыннан
шығару,түссау кесу,сүндет той жҽне т.б.дҽстүрлер орын алады.
«Денсаулық зор байлық»дейді халық.Бұл мҽтелде үлкен мҽн бар.Адам баласы
пайда болғаннан бастап-ақ ауру-сырқаудан аман болуды кҿздеді.Ҽлемдегі басқа
халықтардан
қазақтың
ҿмірі,тұрмыс
тіршілігі
ҿзгеше
жайдаларда
ҿткен.Қалалардан,мҽденй орталықтардан алыс,үнемі кҿшіп-қонып жүргендіктен ауру-
сырқау қауіп қатерге кездесе қалған жағдайларда тҽуіптердің кҿмегіне жүгінуге мҽжбір
болады..Бұл сенім күні бүгінгі күнге дейінгі ҿз жалғасын тауып келуде.Жүзден
жүйрік,мыңнан тұлпар демекші,сауатсыз болса да ҿмірден алған тҽжірбиесі бар, білекті
емшілер ел арасында сиректе болса кездеседі.Аурып азап шеккен адамдарды емдегенде
олар шипалы затты қоршаған ортадан іздеп тауып,пайдаға асырады.Сол қасиет ұрпақтан-
ұрпаққа беріліп,ҿз жалғасын тауыпкеледі.Яғни емшілерге деген сенім де халық арасында
сақталған.
Діни наным-сенімдердің исламға дейінгі бір кҿрініс-бақсылық рухқа сенімнің
сақталған түрі.Жергілікті халық арасында бақсының күшіне сеніп,оларды шақырып,зікір
салғызу немесе ислам дініне ден қойып,құран үзіндісі жазылған қағазды суға езіп ішкізу
де кездеседі. Бақсылық-тұқым қуалайтын қасиет.Бақсылық ұстаған адамдардың
ұрпақтарының айтуы бойынша,рух белгілі бір бақсының немересі немесе шҿбересіне
келіп,бақсылық ҿмірді жалғастырып,болмаса ҿз басыңда не жанұяда қиын жағдай болуы
мүмкін деп ескертуі мүмкін.
490
Қазақ халқының ұлттық сипатын танытатын мҽдени белгілердің ішінде мерекелік
дҽстүрлері,мал шаруашылығына байланысты наным-сенімдері,егіншілікке байланысты
ҽдет-ғұрыптары,аңшылыққа,құс-бегілікке,балық
аулауға
байланысты,қол-ҿнерге
байланысты ҽдет-ғұрыптар мен салт-дҽстүрлері жҽне т.б. орны ерекше.
Олай болса,қай халық болсын ҿзінің рухани-мҽдени құндылықтарын кҿздің
қарашығындай сақтай алмаса,сыртқы күштердің рухани-мҽдени жаулаушылығына қарсы
тұра алмасаы анық.Ондай халық ҿз мемлекеттілігін де сақтай алмайды.Бүгінгі күні Қазақ
мемлекетінің қайта ту кҿтеріп,тҽуелсіз ел болуы қазақ халқы мен мҽдениетінің ҽлі де
болса құрып кетпегендігінің айғағы.Оны баянды ету-бүгінгі жҽне болашақ ұрпақтың
қасиетті борышы.
Ҽдебиеттер
1.Назарбаев Н.Ҽ., Қазақстанның болашағы-қоғамның идеялық
бірлігінде., Алматы,1993ж.
2.Қозыбаев М.,Ақтаңдықтар ақиқаты., Алматы,1992ж.
3.Қазақ халқының дҽстүрі мен ҽдеп-ғұрыптары.Алматы, 2005ж.
4.Шаханов Н., «Мир традиционной куьтуры Казахов»Алматы, 1998ж.
5.Кенжеахметұлы С., Қазақ халқының салт-дҽстүрі Алматы, 2004ж.
УДК 378.147
Совершенствование физкультурного образования на основе реализации
современных тенденций развития высшей школы
Асмолова Л.А., ВКГТУ им. Д. Серикбаева, г. Усть-Каменогорск
LAsmolova@ektu.kz
Совершенствование высшего физкультурного образования на основе современных
тенденций развития высшей школы, имеющее целью повышение качества подготовки
специалистов в настоящее время актуально по причине важности для государства
обеспечения эффективного функционирования системы высшего образования.
Система высшего физкультурного образования Республики Казахстан как институт
подготовки кадров для сфер спорта и физической культуры в современных условиях
занимает особое место, что обусловлено спецификой выполняемых физической культурой
и спортом функций.
Основной причиной является необходимость проведения кардинальных мер по
оздоровлению населения в условиях сложной экологической ситуации, где средства
физической культуры стоят на самых приоритетных позициях. Кроме того, актуален
вопрос формирования международного статуса нашего государства, что с высокой
степенью эффективности может осуществляться средствами спорта. Перспективность
развития высшей школы в области физической культуры и спорта обусловлена широкими
возможностями выхода на мировые образовательные рынки, используя международный
авторитет наших специалистов сферы физической культуры и спорта.
Решение этих задач немыслимо без кардинального повышения качества подготовки
специалистов сферы физической культуры и спорта высшей квалификации.
Актуальность проведения такого рода исследований в настоящее время
обусловлена глобальностью тех изменений, которые произошли за последнее время в
социально-экономической, политической системе нашего государства, а также в науке,
технике и технологии в мировом масштабе.
Республика Казахстан интегрируется в мировое, в том числе и образовательное
пространство в качестве самостоятельного государства, а как следствие, вступает в
конкуренцию на принципиально новом уровне и вынужденно при этом ориентироваться
на мировые стандарты.
Но на сегодняшний день никаких существенных преобразований в сфере
физкультурного образования нашего государства не было, также не было проведено
491
У
р
о
в
е
н
ь
к
а
ч
е
с
тв
а
«ВЫХОД»
(конечный результат)
ПРОЦЕСС ВЫСШЕГО
ОБРАЗОВАНИЯ
«ВХОД»
Новые знания
(результаты НИР)
Молодые специалисты
с высшим
образованием
Специалисты
высшей
квалификации
Влияние
послевузовской среды
жизнедеятельности
ППС
Информа
ционные
фонды
Основ-
ные
фонды
Временные срезы
оценки качества
Ресурсы
Внешняя
информац
ия
фундаментальных исследований в этой области. Поэтому неизвестно, насколько наши
специалисты отвечают современным требованиям и насколько этим требованиям
отвечает система подготовки, поскольку, как уже было отмечено, она в большей части
взята из прошлого. Поэтому целью нашего исследования является изучить состояние и
тенденции развития высшего образования в современном мире, сопоставить с ними
существующую в Республики Казахстан систему подготовки специалистов по физической
культуре и спорту и выработать практические рекомендации по ее совершенствованию.
Существуют различные взгляды по проблемам разработки системы оценки качества
образования и деятельности вузов. Одними из главных критериев качества подготовки
является
обеспечение
соответствия
образовательной
услуги
требованиям
заинтересованных сторон. Так как образование становится все более дорогостоящей
услугой и, естественно, что потребитель интересуется тем, за что он платит деньги,
поэтому проблемой качества образования озабочены руководители всех уровней системы
образования. Хотя бесспорно, одним из потребителей и одновременно участником
образовательного процесса являются студенты вуза.
Одним из возможных инструментов оценки качества может являться выявление
мнений непосредственных потребителей (работодателей) о качестве образования и
обучения в вузе. Для этого проведено анкетирование руководителей образовательных
учреждений по вопросу оценки ими качества полученного образования их подчиненных.
После анализа данных анкет предполагается внесение изменений в учебные планы,
УМКД, УМКС рассматриваться вопрос о качестве подготовке преподавателей, введение
дополнительных курсов по предметам, учебных семинаров, изменение в информационном
обеспечении учебных курсов и т.д.
Одним из главных вопросов на пути повышения качественных характеристик обра-
зования студентов является следующий: с помощью каких механизмов можно улучшать,
совершенствовать процесс предоставления образовательных услуг? Собственно говоря,
этот вопрос и является ключевым во всей проблематике качества образования. Поэтому
для оптимального управления вышесказанными процессами и для решения данной
проблемы была разработана модель с обратной связью для оценки качества подготовки
специалистов (рисунок 1).
Рисунок 1 – Модель с обратной связью для оценки качества подготовки специалистов
492
Цель модели: непрерывное совершенствование качества подготовки специалистов,
что означает при выявлении соответствующих возможностей и при наличии необходимых
ресурсов должны внедряться те доработки системы, обоснованность которых, с точки
зрения совершенствования системы, может быть доказана. При разработке и внедрении
модели преследуется ряд целей: придание существующим и потенциальным потребителям
уверенности в возможностях, которыми располагает вуз; достижение и поддержание
требуемого качества продукции или услуг путем изменения учебных планов, УМКД,
УМКС, качество подготовки специалистов; установление исходного уровня для ее
непрерывного совершенствования; повышение эффективности, производительности и
внутренней координации работы университета; выявление задач в области качества,
стоящих перед университетом и обеспечению его ориентированности на интересы
потребителей; привлечение иностранных студентов или установление коммерческих
связей с другими странами.
На модель влияет также конкретные цели, применяемые процессы, размер и
структура организации. Движущая сила приведенной модели – работодатель, а также
абитуриент. Скругленный прямоугольник на рисунке соответствующий процессам
жизненного цикла продукции, обозначает совокупность действий, которые необходимо
выполнить, чтобы получить выходной результат в виде продукции или услуг.
Применительно к системе образования можно сказать, что это лабораторные и
практические занятия, лекционные часы, курсовые, контрольные работы, самостоятельная
работа, олимпиады, конференции. «Входы» - абитуриенты, СО - студенты и «выходы» -
выпускники, где исходный момент модели – обсуждение с потребителями того, что они
желают получить, и отображение этих запросов в определенных условиях. Естественно,
что перед обсуждением необходимо заполнение потребителями анкеты.
Модель подчеркивает важность получения информации об уровне
удовлетворенности потребителей «измерение, анализ и улучшение». Эти и другие
измерения и оценка служат жизненно важным средством обратной связи, необходимой
для обеспечения эффективности системы. Данные методы их анализа должны служить
основой для выработки предложений по совершенствованию системы качества. С
одобрения высшего руководства потенциально возможные усовершенствования системы
должны анализироваться и соответствующим образом внедряться. Далее оценивается
эффект от внедрения любых изменений, предпринятых по результатам предыдущих
анализов. Если выясняется, что эти изменения не дали ожидаемых результатов, то
необходимо предусмотреть дополнительные меры для их достижения.
Применение данной модели в различных областях деятельности позволяет
эффективно управлять этой деятельностью на системной основе, создавать комплексный
механизм такого управления из четко структурированных и взаимосвязанных элементов.
В процессе же анализа модели необходимо определить сильные и слабые стороны
действующей системы менеджмента качества и разработать планы разрешения любых
проблем, выявленных в ходе анализа. Может также потребуется разработка и внедрение
новых стратегий в области качества.
Выходные данные по модели «Качество подготовки преподавателей» - т.е.
преподаватель, выполняющий работу, влияющую на качество продукции, должен быть
компетентным в соответствии с полученным образованием, подготовкой и навыками и
опытом. При этом необходимо обеспечить, чтобы все члены организации, участвующие в
работе системы образования, обладали достаточными способностями для успешного
выполнения возложенных на них обязанностей и обеспечивать предоставление
потребителям образовательных услуг, соответствующих установленным требованиям.
В системе образования нужно установить, чего ожидают клиенты организации от
предлагаемых ею программ образования и обучения или иных видов услуг. Для
успешного решения этой задачи университету не следует опираться исключительно на
493
собственные предложения, но она должна располагать соответствующими процессами,
позволяющими оценивать запросы потребителей и правильно на них реагировать.
Организация должна определить, собирать и анализировать соответствующие
данные для демонстрации пригодности и результативности качества подготовки
специалистов, а также оценивать, в какой области можно осуществлять постоянное
повышение результативности качества. Данные должны включать информацию,
полученную в результате анкетирования потребителей образовательных услуг, иными
словами работодателей.
Эта информация должна систематически собираться с применением хорошо
отработанных методик. Ее используют для получения общей картины деятельности
университета и оценки эффективности системы образования. Высшее руководство
используют ее в ежегодном цикле планирования для выявления основных областей
деятельности, требующих совершенствования в следующем году.
Они при этом могут корректировать как собственные действия, так и
соответствующие составляющие системы менеджмента качества, например методики,
учебные программы, УМКС, УМКД.
В университете должны быть отработаны
процессы регулярного анализа и развития системы оценки качества подготовки
специалистов, направленные на непрерывное совершенствование образовательных услуг
и качества обучения.
Трансформация традиционной системы управления вузом в систему управления,
ориентированную на качество, предполагает проведение различных мероприятий, в том
числе, построение комплексной системы внутривузовского мониторинга процессов
оказания образовательных услуг, контроля и оценки результатов обучения. Одним из
этапов этой работы является отбор показателей, определение их относительной важности
и учѐт взаимного влияния и оценка качественных показателей специалистов-выпускников
организациями (работодателями).
Для математического анализа основной части модели «Оценка качества подготовки
специалистов» проводилось социологическое исследование качественных характеристик
выпускников работодателями, оценка требований, которые предъявляют организации к
приглашаемым на работу молодым специалистам, и дальнейшая проверка соответствия
полученных данных анкет показателям успеваемости в период обучения в вузе.
Основные методы исследования: анкетный опрос, сбор данных в архиве
университета, статистический анализ данных.
Практическая значимость исследования состоит в возможности использования
разработанной модели для принятия решений по совершенствованию учебного процесса
путем выявления факторов, в наибольшей степени влияющих на профессиональные
качества выпускников вуза.
Автоматизированный учет занесенных данных анкет производиться на основе
документа (анкета). Эти данные должны накапливаться и храниться в базе данных. По
истечении этого срока должен быть сформирован файл по учету поступлений за данный
период. Автоматизированный учет должен производиться на основе входных документов.
На основе анализа хранимых данных должен выдаваться отчет.
Автоматизированный учет поступлений новой информации и обработка этих
данных должны вводиться, накапливаться и храниться в базе данных в течение
регламентированного периода.
Данные об анкетах хранятся в виде таблиц.
На основе хранимых данных по запросу пользователя должен производиться
автоматизированный анализ находящихся в базе данных и выдача отчета. Отчет должен
содержать сведения о необходимой на данный момент информации.
В частности, известно, что для одного отчета по одной специальности необходимы
атрибуты: анкеты, баллы, данные о студенте (выпускнике), потребителе, рабочие
программы, которые в последствии будут корректироваться на основании
494
вышеизложенных атрибутах. Эти данные уникальны для определенного периода; в
каждой анкете должен быть указан только один студент, а отчет строиться только на
основании анкет группы студентов определенной специальности.
По мере поступления анкет, содержащих данные о специалистах, осуществляем ввод
этих данных в БД, где они должны храниться. По анкетным данным вводим в базу данных
сведения об успеваемости этих специалистов в период их обучения в вузе. Таким образом,
происходит накопление необходимой для решения задачи оперативно-учетной
информации.
Практическая значимость результатов исследования состоит в том, что в разрезе
полученных данных модели даются рекомендации деканам факультетов по изменению
учебных планов специальностей по конкретным блокам дисциплин для улучшения
профессиональных характеристик специалистов в соответствии с требованиями
образовательных организаций (потребителями услуг).
Внедрение разработанных рекомендаций в учебный процесс позволяет значительно
повысить
качество
обучения,
интенсифицирует
работу
профессорско
–
преподавательского управленческого персонала, а также создает предпосылки для
осуществления реального управления качеством подготовки кадров.
ОҼЖ 796.894.2
Достарыңызбен бөлісу: |