Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері

168 
 
Теориялық  байланыстар  мҥмкіндігі  –  оны  жҥзеге  асырудың  ерекшеліктеріне  байланысты 
болады. Ӛндірістің техникалық жағы табиғат заңдылықтарына негізделген ҥрдістер жиынтығы тҥрінде 
болады.  Сондықтан  оқушылардың  теориялық  байланыстарды  ҧтымды  іске  асыруының  алғышарты 
болып мектеп  пәндерін  ӛтуде  пәнаралық  байланыстарды  орнату  болып  табылады.  Бҧл  технологияны 
жҥзеге  асыру  ҥшін  оларды  игеру  арнайы  технологиялық  тақырыптар  бойынша  жҥзеге асатын ӛзіндік 
арнайы заңдылық байланыстарын жасайды. Физика, химия, биология, машинатану және электртехника 
бойынша жҥйеленген білімдерді қолданған жағдайда технологиялық ҥрдістер негізін меңгеру ҧтымды 
тҥрде  іске  асады.  Демек  оқушылардың  еңбек  технологиясына  оқуы  мен  ӛнімді  еңбегінің  ғылым 
негіздерімен  байланысы  оқушылардың  білімі  мен  практикалық  дайындық  сапасын  жетілдірудің 
маңызды шарты болып табылады. 
Оқушыларды  бейіндік  бағыттар  бойынша  дайындаудың  нәтижелігін  арттыруда  пән  аралық 
байланыстардың рӛлі және оның тиімділігі орасан зор екендігін кӛптеген педагогикалық зерттеулерде 
дәлелдеген. Біздің зерттеуіміз кӛрсетіп отырғандай пәнаралық байланысты кешенді тҥрде қарастыруға 
болады. Олар: 
1. Меңгерілуге тиісті оқу материалының мазмұны бойынша пәнаралық байланыстарды жүзеге 
асыру:  берілген  пән  бойынша  білімді  тереңірек  меңгеру  ҥшін,  ӛндірістік  және  ӛмірлік  тәжірибе  мен 
оқушылардың  басқа  пәндердегі  білімдерін  қолдану;  әр  тҥрлі  пәндердегі  меңгерілуге  тиісті  ҧқсас 
қҧбылыстар  мен  ҥрдістерді  тҥсіну  ҥшін  қолданылатын  заңдар  мен  теориялардың  бірлігі;  әр  тҥрлі 
пәндер  бойынша  меңгеру  материалдарын  ҧтымды  таңдау;  әр  тҥрлі  пәндерден  алынған  білім  мен 
ептілікті кешенді қолдану;  
2.  Жалпы  оқу  ептіліктерінің  оқушыларда  қалыптасуын  жүзеге  асырудағы  пән  аралық 
байланыстар:әр  тҥрлі  пәндердегі  меңгерілетін  қҧбылыстардың  ҥрдістерін  тҥсіндіру  ҧқсастығының 
бірлігі;  іс-әрекетті  жоспарлау  ептілігі;  ой  мҥмкінділігінің  ептілігі;  кітапппен  жҧмыс  істеу  ептілігі; 
ҧйымдастырушылық ептілігі. 
3.  Әдістер  мен  оқу  құралдары  бойынша  пән  аралық  байланыстарды  жүзеге  асыру:әр  тҥрлі 
пәндер  бойынша  оқу  жҧмыстарының  әдістері  мен  әдістемелік  тәсілдернің  ҥйлесімділігі;  әр  тҥрлі 
пәндерді меңгеру кезіндегі оқу қҧралдары мен оларды қолдану тәсілдерінің ҥйлесімділігі. 
4.  Оқушыларды  жан-жақты  дамуының  әдістері  мен  құралдары  бойынша  пән  аралық 
байланыстарды  жүзеге  асыру:әр  пәннің  дҥниетанымдық  сапасын  ашу;  ӛмірмен,  іс-тәжірибемен 
байланыс;  оқушылардың  оқу  еңбегіне  шығармашылық  қатынасын,  ӛз  бетіншелігі  мен  танымдық 
белсенділігін  дамыту;  барлық  пәндер  тарапынан  оқушыларға  қойылатын  педагогикалық  талаптар 
бірлігі; оқушылардың ҧжымдалуын, қарым-қатынасын, ӛзара кӛмек кӛрсетуін дамыту; мҧғалімдер мен 
оқу шеберлерінің ҥлгілілігі. 
Жалпы  білімнің  оқушылардың  еңбек  технологиясына  оқуы  және  ӛңімді  еңбегімен  байланысы 
оларды  ӛндірістегі  еңбекке  дайындаудың  маңызды  бӛлімі  болып  табылады,  ӛйткені  ол  ӛндірістің 
ғылыми негіздерін игеруді қамтамасыз етіп, ақыл-ой ҧшқырлығы мен ӛзіндік әрекетті дамытады. Тҥрлі 
оқу пәндері бойынша білімдер байланысы тек заманауи ӛндірістің ғылыми негіздерін тану ҥшін ғана 
емес,  сонымен  бірге  оқушылардың  еңбек  тапсырмаларын,  зертханалық,  практикалық  және  ӛндірістік 
жҧмыстарды саналы тҥрде орындаулары ҥшін де қажеттілік болып табылады. 
Еңбек  технологиясына  оқытудың  ғылым  негіздерімен  пәнаралық  байланысты  жҥзеге  асыру 
мҥмкіндігі келесі жағдайлармен анықталады: 
- тҥрлі оқу пәндерінде бірдей мазмҧндағы тақырыптар бар (физика, еңбек технологиясына оқыту 
және басқа пәндер мазмҧнындағы электротехникалық білімдер); 
-  тҥрлі  оқу  пәні  курсында  ӛтілетін  ҧғымдар  мен  заңдар  мектепте  оқылатын  басқа  пәнінің 
мазмҧнын  меңгеру  ҥшін  база  болып  табылса,  ал  жинақталған  қаныққан  білім  техника  мен 
технологияның  ғылыми  негізін  (физика  мен  еңбекті  оқыту  курсындағы  электрлік  қҧбылыстар,  қатты 
дене қасиеттері) ҧғыну мҥмкіндігін береді; 
- оқу пәнінің жекелеген тақырыптары басқа оқу пәндерін оқу кезінде қолдану мен суреттеу ҥшін 
бай  материал  береді  (токарлық  станокты  меңгеру  кезінде  математика,  химия,  физика  және  т.б. 
курстарының оқу материалы қолданылады): 
- оқушылар бір оқу пәндерінде танысатын ғылыми әдістер басқа ғылым фактілерінің ҧғымдарын 
қарастыру кезінде, сонымен қатар ӛндірісті танып білуде қолданылады. 
Кӛрсетілген  бағыттар  бойынша  ғылым  негіздері  мен  еңбекті  оқыту  фактілері  және  ҧғымдары 
арасындағы  байланыстарды  дҧрыс  жҥзеге  асыру  ҥшін  алдын-ала  ойластырылған  дидактикалық 
қҧралдар  мен  тәсілдер  қажет.  Қарастырылушы  байланыстардың  нақты  мазмҧны  мектеп  пәнінің  оқу 
материалына, оның оқу жылдары мен ӛту уақыты бойынша орналасуына байланысты.  
Пәнаралық  байланыстарды  іске  асыру  мҧғалім  тарапынан  қажырлы  ой  еңбегі  мен  іс-әрекетті, 
оның аралас ғылымдарды зерттеу әдістері мен заңдарын білуді талап етеді. Ол кейде сәтсіздіктерге де 
ҧшырауы мҥмкін, ӛйткені мектеп бағдарламаларының кейбір бӛлімдері ғылымның ӛзара байланысқан 

169 
 
қҧбылыстары  мен  ҧғымдарын  ӛту  кезінде  ӛзара  жеткіліксіз  тҥрде  қабысуы  мҥмкін.  Сонымен, 
оқушылар  қҧрал-жабдықтардың  физикалық  негізі  болып  табылатын  физика  курсындағы  сыналарды 
ӛтуден  бҧрын,  еңбекті  оқыту  сабақтарында  кескіш  аспаптармен  біршама  бҧрын  кездеседі.  Мҧндай 
кӛрініс  электртехникалық  білімдер  бойынша  да  кӛрініс  береді.  Мысалы,  кейде  қолжетімді,  бірақ 
оқушылар ҥшін бейтаныс математикалық аппаратты қажет ететін есептік тапсырмаларды шешуге тура 
келеді.  Сонымен  қатар,  басқа  оқу  пәндерімен  мҥмкін  байланыстағы  әрбір  тақырыптан  соң  физика, 
еңбек технологиясына оқыту және т.б. пәндері бойынша бағдарламалардағы нҧсқаулықтар пәнаралық 
байланыстарды барынша тиімді іске асыруға жол ашады. Осылайша, пәнаралық байланыстар, ӛтілетін 
материалды  терең  де,  жан-жақты  меңгерудің  қажетті  шарты  болып  табылады.  Дегенмен  осы 
байланыстардың  маңызы  мҧнымен  аяқталмайды.  Тӛменде  келтірілген  байланыста  олардың 
маңыздылығының басқа да бағыттары кӛрсетілген. 
 
Ғылым негіздерімен еңбек технологиясына оқытудың пәнаралық байланыстары 
↓ 
Еңбек қҧралдары мен технологиялық операцияларының жаратылыстану ғылым негіздерін, 
сонымен бірге еңбек іс-әрекетінің экономикалық ҧйымдастыру қағидалары мен қоғамдық маңызын 
ашады 
↓ 
 
↓ 
 
↓ 
 
↓ 
↓ 
 
Еңбек  технологиясына  оқытудың  ғылым  негіздерімен  байланысының  мазмҧныныда 
дҥниетанымдық сипаттағы кейбір маңызды жақтар кӛрініс беруі мҥмкін. Оларға тӛмендегілер жатады: 
- 
табиғатты  қорғау  мазмҧнындағы  тҥрлі  мәселелер  мен  тҥсініктерді,  техникалық 
қондырғыларды, ӛндірістің технологиялық ҥрдістері мен ӛңдеудегі қолданбалы қатынастарын кӛрсету; 
-  табиғатты  игерудегі,  тҥрлі  қуат  кӛздерін  қолдану,  техникалық  жабдықтаудағы  қоғам 
жетістіктерін пайдалану сонымен қатар ғылыми-техникалық және әлеуметтік прогрестің мазмҧны мен 
сипатын кӛрсету; 
-  «адам  —  машина»,  «адам  —  техника»,  «адам  -  табиғат»,  «тҧлға  —  еңбек  ҧжымы» 
жҥйелеріндегі қатынастар динамикасын кӛрсету; 
-  оқыту  мазмҧнына  ҥш:  жалпы  (жалпы  техникалық,  халық  шаруашылығ),  ерекше  (қолданбалы 
техникалық, салалық) және жеке (кәсіби) деңгейдегі ғылыми-техникалық, экономикалық және басқа да 
ҧғымдарды енгізу; 
-  еңбек  технологиясына  оқыту  мазмҧнында  (техникалық  нысандар  мен  тҥрлі  технологиялық 
ҥрдістердегі  ғылымның  кешенді  әрекетін  кӛрсету  ҥшін)  жаратылыстану  ғылыми  және  қоғамдық-
экономикалық пәндермен пәнаралық байланыстарды ӛрнектеу; 
-  еңбекті  оқыту  қҧралдарымен  жалпы  ғылыми  білімдерді,  жалпы  мәдени  дағдыларды 
қалыптастыру; 
-  қҧбылыстар  мен  нысандарды  жіктеу  және  жҥйелеу,  ӛтілетін  пәндер  мазмҧнында  жалпы  мен 
жекені, негізгі мен қосымшаны бӛліп кӛрсету. 
Осылайша,  ғылым  негіздерімен  еңбек  технологиясына  оқытудың  пәнаралық  байланыстарының 
негізгі бағыттарын жҥзеге асыру оқушыларда заманауи ӛндіріс туралы политехникалық тҥсініктердің 
қалыптасуын кҥшейту мҥмкіндігін береді. 
 
Менгерілетін тақырыпты, оның басқа ғылым негіздермен жан-жақты байланыс қатынастарын 
байытып, тереңдетеді 
Ғылым негіздері бойынша білімді нақтылап, барынша шынайыландырады 
Еңбек тапсырмаларына деген саналы,  
шығармашылық қатынасты қалыптастырады 
Табиғаттағы  шынайы қҧбылыстарының 
объективті себептерін ғылыми тҧрғыдан ашады 
Оқушылардың ғылыми дҥниетанымның қалыптасуына жол ашады 

170 
 
Әдебиеттер 
1.
 
Атутов П.Р., Поляков В.Н. Роль трудового обучения в политехническом образовании 
школьников. – М.: Провещение, 1995 
2.
 
Еремкин А.И. Система межпредметных связьей в выщей школе. Харков «Вища школа», 1984 
 
 
ӘОЖ 378.147  
 
ЖОО ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫ ҦЙЫМДАСТЫРУДЫҢ  КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
Қарашорова А.Қ. 
Инновациялық Еуразия  университеті, Павлодар, Қазақстан 
 
Резюме 
В данной статье рассматривается  некоторые проблемы организации дистанционного обучения в 
вузе 
 
This article discusses some of the problems of distance education in higher education institution 
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  –  Елбасы  Н.Ә.  Назарбаев  "Қазақстан  –  2050" 
стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауында, білім 
мен  кәсіби  машық  –  заманауи  білім  беру,  кадрларды  даярлау  мен  қайта  даярлау  жҥйесінің  негізгі 
бағдары деп белгіледі.  
М.Әуезов «Халықты халықпен, адамды адаммен теңестіретін - білім» - деп атап кӛрсеткеніндей, 
еліміздің  болашақта  ілгері  басуы  ҥшін  ең  алдымен  білім  қажет.  Рухани  ҧлттық  қажеттілікке  жараған 
білім  –  ең  мықты  білім,  рухани  ҧлттық  тәрбие  нәрімен  сусындаған  ҧрпақ  қана  –  болашақты 
гҥлдендіріп, 
тәуелсіз 
елді 
нығайтатын 
болады.  
Ҧстаз  алдындағы  басты  мақсат  –  сапалы  білім  мен  саналы  тәрбие  беру,  тҧлғаның  заман  талабы  мен 
ағымына  сай  қалыптасуына  ықпал  ету  екендігін  бәріміз  білеміз.  Сол  мақсатқа  жету  ҥшін  сҧрақтар 
туындайды.
 
Білім  алушылар  жалпы  білім  беру  мекемелерінен,  жоғары  оқу  орындарынан  нақты  білімдер 
меңгеріп  шығады.  Алайда,  білім  сапасы  осы  салада  қолданылатын  әдістерге  тікелей  байланысты. 
Қалыптасқан  дәстҥр  бойынша  отандық  педагогикада  білім  беру  әдістерінің  ҥш  негізгі  тҥрі 
қолданылады.  Олар  ҧйымдастыру  әдістері,  оқу-танымдық  әрекеттерді  жетілдіру,  оқу-танымдық 
әрекеттер тиімділігін бақылау әдістері мен арттыру әдістері. Ақпараттық технологиялардың тез дамуы 
заманауи қашықтықтан оқыту әдісінің пайда болуына себеп болды. Қазіргі кезде осы әдісті пайдалану 
–  заман  талабы.  Шетелдік  тәжірибеге  сҥйенсек,  қашықтықтан  оқытудың  тиімділігі  –  студенттің 
университетке бармай-ақ, ӛзіне ыңғайлы жерде отырып, берілген тапсырманы орындай беретіндігі,яғни 
уақыттың ҧтымдылығы, екіншіден, оқу ақысының арзан болатындығы, шалғайдағы шетел жоғары оқу 
орнын елде жҥріп-ақ оқып, диплом алу мҥмкіндігінің болуы.  
Елбасымыз  Н.Ә.Назарбаев  ӛз  Жолдауында  "Біз  қалайтындардың  барлығы  ҥшін  қашықтықтан 
оқытуды және онлайн режимінде оқытуды қоса, отандық білім беру жҥйесіне инновациялық әдістерді, 
шешімдерді  және  қҧралдарды  қарқынды  енгізуге  тиіспіз",  –  деп  айтты.  Шын  мәнінде,қашықтықтан 
оқыту  нысаны  оқуға  кететін  шығындарды  азайтуға,  білім  алушылар  санын  кӛбейтуге,  заманауи 
қҧралдарды және ҥлкен электронды кітапханаларды қолдана отырып оқу сапасын арттыруға, сонымен 
қатар  баршаға  ортақ  білім  ортасын  қҧруға  мҥмкіндік  береді.  Мәселен,  Инновациялық  Еуразия  
университетінің  оқыту  барысындағы  белсенді  инновациялық  технология  әдістері  классикалық 
техникалық  білім  алудың  дәстҥрлі  қағидаларымен  тамаша  ҥйлесім  тапқан.  ИнЕУ  оқу  ҥрдісіне 
қашықтықтан  оқыту  нысаны  сияқты  алдыңғы  қатардағы  инновациялық  білім  беру  бағдарламаларын 
белсенді  енгізуде.  Қашықтықтан  білім  беру  ҥшін  арнаулы  сыныптар  ашылды.  Интерактивті  оқыту 
әдістері:  электрондық  оқулықтар,  бейне-дәрістер,  аудиокурстар,  слайд-дәрістер,  оқытушы 
компьютерлік 
бағдарламалар, 
виртуалды 
зертханалық 
жҧмыстар 
қайта 
жаңғыртылды. 
Оқытушылардың кәсіби біліктіліктерін кӛтеру мақсатымен әр тҥрлі курстар ӛткізілуде 
Болашақта  тәжірибе  сағаттарын  арттырып,  білім  мен  ғылымдағы  инновацияларды  тиімді 
пайдалану  зор  маңызға  ие.  Стратегияда  белгіленген  "Инновациялық  зерттеулерді  дамытудың  жаңа 
саясаты"  бағытында  "Табысқа  жету  ҥшін  ғалымдардың  талай  буынының  тәжірибесіне,  тарихи 
қалыптасқан  ғылыми  мектептердің  арнаулы  ақпарат  және  білімдерінің  кӛп  терребайт  кӛлеміне 
негізделген  дербес  ғылыми  база  қажет  болады"  –  деп  айтылды.  Бҧл  бағытта  да  университетте  тиісті 
жҧмыс  жҥргізуде.  Бәсекеге  қабілетті  мамандар  дайындау  ҥшін  және  ғылыми  зерттеулер  ӛткізу  ҥшін 
қазіргі  заманға  сай  материалдық  қорлар  қалыптасқан.  Білім  ордасы  студенттердің  ӛндірістік 

171 
 
тәжірибесін  ӛткізуге,  дипломдық  жобалар  жасауына,  болашақ  мамандықтың  дағдыларын  меңгеруіне 
және ғылыми зерттеулер ӛткізуіне зор мҥмкіндіктер жасайды.  
Біз  ҥшін  қашықтықтан  оқытудың  маңыздылығы  –білім  берудің  біртҧтас  ақпараттық  жҥйесін 
қҧру  арқылы  студенттердің  білім  деңгейін  кӛтеру.  Сонымен  қатар  әлемдік  ақпарат  кеңістігіне  жол 
ашып,  оқушылардың  ғылыми  және  шығармашылық  ізденістерін  арттырып,  білікті  маман  дайындап, 
оны ӛз игілігімізге жарата білсек, ҧтар тҧсымыз да сол болмақ. 
Соңғы  он-он  бес  жылдан  астам  уақыт  ішінде  Қазақстандағы  білім  беру  жҥйелерінің 
кҧрылымдарында  елеулі  ӛзгерістер  болып  жатыр.  Оқу  мен  білім  технологиясы  қаржы  қорының 
байыбына жетіп тҥсінудің, нарықты ӛркендету жолында кҥресудің тиімді қҧралына айналып отыр. Осы 
ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рӛл 
атқарады. Дҥние жҥзі бойынша қашықтан білім беру жҥйесін ӛркендетудің басты мақсаттарынын бірі 
—  оқушылардың  кез  келген  мектептер,  колледждер  мен  университеттердегі  оқу  бағдарламалары 
бойынша 
оқып, 
білім 
алуларына 
жағдай 
туғызу 
болмақ.  
Қашықтықтан  оқытудың  жергілікті  жҥйесі  белгілі  бір  білім  және  жекелеген  қала  (университет) 
шеңберінде  жҧмыс  атқарады,  оның  қҧрамына  тек  жоғары  оқу  орындары  ғана  емес,  мектептер, 
гимназиялар  мен  колледждер  де  кіреді.  Осындай  жҥйенің  аясында  жҧмыс  жасаудың  алғашқы 
сатысында зиялылық потенциялын, компьютерлік техниканы ҧтымды пайдалана отырьш, ҥздіксіз білім 
беру  принциптерін  ойдағыдай  іске  асыру  қажет.  Осыған  орай,  мектептер  мен  жоғары  оқу  орындары 
жергілікті және аймактық желіні пайдаланып, шығармашылық жҧмыстарын таратып, оқыту ҥрдісінде 
әдістеме бойынша тәжірибе алмасуы қажет. 
Оқытудың  ауқымды  және  жергілікті  жҥйелерін  ойдағыдай  пайдалана  білудің  нәтижесінде 
білімнің  базалық  және  деректердің  банкілік  мәліметтеріне,  клиент  —  сервер,  мультимедиа, 
компьютерді  оқып-ҥйренуші  жҥйелерге,  электрондык  оқулыктарға,  оку-әдістемелік  материалдарға, 
қашықтықтан  оқыту  жҥйесінің  технологиясымен  ҥйлесімді  болып  келетін,  алдағы  уақытта  оқыту 
тәсілдерінің  ішінде  кең  тараған  бес  аспап  әрі  ӛміршең  тҥрлері  бола  алатындай  жайлы  окулыктарға, 
бағдарламаларға 
еркін 
кіруге 
болады. 
Бҥгінгі  таңда  ақпараттық  қамтамасыз  ету  жҥйесіне  баса  мән  бермейінше,  білім  берудің  ақпараттық 
технологияларын, дәлірек айтқанда, электрондық оқулық және бейнефильмдерді, басқа да электрондық 
басылымдарды  қашықтықтан  оқытудың  спутниктік  арнасы  арқылы  ендірмейінше,  кез  келген 
әлеуметтік-экономикалық саланың алға басуы мҥмкін емес 
Қашықтықтықтан оқытудың дидактикалық қҧралдары 
1.      Білім  алушыларды  қашықтықтықтан  оқытуға  арналған  оқу-әдістемелік  материалдармен 
қамтамасыз  ету  ҥшін  қашықтықтық  технологияларын  қолданумен  іске  асырылатын    білім  беру 
бағдарламаларының пәндері бойынша  электрондық оқу-әдістемелік кешен болуы керек. 
2.      Әлектрондық  оқу-әдістемелік  кешенін  дайындауды    ҥлгілік  оқу  бағдарламаларына  қатаң 
сәйкестендіріліп әзірленген,  бекітілген оқу жҧмыс бағдарламасы бойынша  курсты әзірлеуші  жҥзеге 
асырады. 
3.     Әрбір пәннің электрондық оқу-әдістемелік кешені  міндетті және қосымша комплектілерден 
тҧруы керек. 
Міндетті комплект мыналардан: 
a)    ҥлгілік  оқу  бағдарламасынан;  оқу  жҧмыс  бағдарламасынан  (пәннің  мазмҧны,  кҥнтізбелік- 
тақырыптық  жоспар,  ҧсынылатын  әдебиеттердің  тізімі  (негізгі  және  қосымша),  курстың  модулдық 
бӛлінуі,  қашықтықтық кеңестерін ӛткізу кестесі); 
b)    лекциялардың  электрондық курсынан; 
c)    практикалық  және  семинарлық  сабақтардың  материалдарынан;   зертханалық  практикумнан 
(тапсырмалар, мысалдар, әдістемелік нҧсқаулар); 
d)     студенттің  ӛзіндік  жҧмысына  және  оқытушы–тьютордың  жетекшілігімен  жҥргізілетін 
студенттің ӛзіндік жҧмысына арналған тапсырмалардан; рубеждік бақылауды ҧйымдастыру жӛніндегі 
материалдардан    (бақылау  жҧмыстары,  тест  тапсырмалары,  жеке  тапсырмалар  және  тағы  басқа); 
қорытынды бақылауды ҧйымдастыру жӛніндегі материалдардан (емтихандық тестілеу тапсырмалары, 
емтиханға арналған сҧрақтар, билеттер, емтихандық бақылау жҧмыстары) тҧрады. 
Электрондық  оқу-әдістемелік  кешенін  бағдарламалық  қамтамасыз  етілу  функционалдылығы  
мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес болуы керек. 
Қосымша  комплект  курстық  жҧмыстарды  орындау  жӛніндегі  әдістемелік  нҧсқаулардан  тҧруы 
мҥмкін; оқыту сипатындағы компьютерлік  бағдарламалар, тренажерлар, репетиторлар, анықтамалық-
әдістемелік  материалдар,  пәннің  оқу  материалдарын  игеруге  кӛмектесетін  оқу  және  оқу-әдістемелік 
қҧралдарды және ӛзге де материалдарды орындаудың мультимедиалық нҧсқалары.  
Оқу-әдістемелік  қамтамасыз  ету  автономды  және  желілік  ӛзіндік  жҧмыстар  мен  білім 
алушыларды аттестаттауға дайындау ҥшін жеткілікті болуы керек. 

172 
 
4.      Қашықтықтықтан  оқыту  жҥйесімен  оқыту  білім  алушылардың  оқу  курстарын    оқытушы-
консультанттың  (тьютордың)  басшылығымен    қашықтықтықтан  оқыту  жҥйесіне  арналған  оқу-
практикалық 
қҧралдарды, 
сондай-ақ 
оқытудың 
қазіргі 
қҧралдарын 
(компьютерлік, 
телекоммуникациялықағы пайдалана отырып,  ӛзіндік зерделеуді ҧсынады.  
 
Оқытудың теледидарлық қҧралдарына кабельдік немесе спутниктік  теледидардың кӛмегімен  
ҧжыммен    немесе  жеке  қолданатын    бейне  лекциялар,  сондай-ақ  интерактивтік  режимдегі  теледидар 
сабақтары жатады. 
 
Оқытудың  компьютерлік  қҧралдарына    әлектрондық  оқулықтар,  мультимедиалық  курстар, 
кері  байланысы  бар  тренингтік  бағдарламалар  (супертьюторлар),  кәсіби  бағдарламалардағы  оқыту 
тапсырмалары (профтьюторлар), желілік іскер ойындар жатады. 
 
Оқытудың  ойындық  қҧралдарына  іскер  және  операциялық  ойындар  тҥріндегі  ҧжымдық 
сабақтардың  белсенді  әдістері,  дискуссиялар,  коммуникативтік  сабақтар,  сондай-ақ    виртуалды  білім 
беру ортада оқылатын проблемалық және пәнаралық лекциялар жатады. 
5.      Қашықтықтықтан  оқытуда  консультациялар  телефон,  әлектрондық  пошта,  чат,  сондай-ақ 
телеконференцияны пайдалану тҥрінде ӛткізілуі мҥмкін. 
6.      Қашықтықтықтан  оқытуда  зертханалық  практикум  мультимедиа-технологияларды,  гипер 
ақпараттық жҥйе (ГАЖ)-технологияларды,  еліктеуді модельдеу қолданумен ӛткізіледі. 
7.     Барлық оқыту қызметінің тҥрлері: 
 
электрондық  байланыс  тәсілдерін  қолдана  отырып  оқытушының  (тьютордың)  студентпен 
(тыңдаушымен)  педагогикалық қарым-қатынасы; 
 
 студенттің оқыту қҧралдарымен ӛзіндік жҧмысы арқылы жҥзеге асырылады. 
 
Байланыс  уақытына  кеңестермен    қатар  барлық  бақылау  іс-шаралары  кіреді:  емтихан, 
зертханалық  жҧмыстарды,  рефераттарды,  эсселерді,  курстық,  есептеу-кестелік  жҧмыстарды, 
жобаларды қорғау, қорытынды мемлекеттік атестаттау. 
8.  Қашықтықтықтан  оқытуды  ҧйымдастырудағы  маңызды  кезең  виртуальдық  (синхрондық 
немесе  асинхрондық)  ӛзара  іс-қимыл.  Синхрондық  ӛзара  іс-қимыл  студент  пен  оқытушының  нақты 
уақыт  режиміндегі  қатынасты  қарастырады.  Бҧл  ҥшін    қашықтықтықтан  оқыту  жҥйесінің  чаттары 
немесе    бейне  конференциялар  қолданылуы  мҥмкін.  Асинхрондық  ӛзара  іс-қимыл  студент  пен 
оқытушы  нақты  уақытта  қарым-қатынаста  болмаған  жағдайда  жҥзеге  асырылады,  бҧл  жағдайда 
қашықтықтықтан  оқытудағы  байланыстар  жіберу  тізімдерінің  немесе  телеконференциялардың 
кӛмегімен әлектрондық пошта бойынша хат алмасу арқылы ҧйымдастырылады. 
Оқытушының  кеңесі  (синхрондық  немесе  асинхрондық)  –  қашықтықтықтан  оқытуды 
орындаудың міндетті шарттары. 
9. Оқу  процесін  басқару  және  білім  алушыларға  дидактикалық  материалдарды  жеткізіп  беру 
ҥшін  кӛліктік  және  ақпараттық  коммуникациялар,  сондай-ақ  автоматтандырылған  қҧжат  айналымы 
жҥйесі  кіретін  мамандандырылған  бағдарламалық  қамтамасыз  ету,  білімнің  әлектрондық  банкілері 
және оқытудың интерактивтік мультимедиалық қҧралдары қолданылады.  
10.  Курстарды  әзірлеушілер  мемлекеттік  жалпыға  міндетті  стандарттардың  пәндері  ҥшін  оқу 
жҧмыс бағдарламаларына сәйкес пәннің мазмҧнын ӛз бетінше анықтауы мҥмкін. 
11.  Білім  беру  ҧйымы,  телекоммуникациялық  және  спутниктік  байланыс  арналары  бойынша 
жіберуге  арналған  оқу  материалдарын,                              басқа  да  материалдарды,  ағымдық,  аралық  және 
қорытынды  аттестаттаудың  материалдарын  дайындау  мен  кӛбейтуді    жҥзеге  асырады  және  олармен 
әрбір оқушыны қамтамасыз етеді. 
12.  Қашықтықтықтан  оқыту  нысанын  іске  асыратын  білім  беру  ҧйымдарында  әлектронды 
ақпараттық-білім беру ресурстары болуы керек. 
Қашықтықтықтан  оқыту  технологиясын  жетілдіру  негізінде  оқу  матералдарына  қойылатын 
дидактикалық шарттар мен оқыту тәсілдері. 
Қазіргі  кезде  адамзат  дамуының  ерекше  артықшылығы-ақпараттық  ӛркениетке  кӛшу, 
адамдардың  интеллектуалдық  мҥмкіндіктерін  арттыратын  есептеуіш  техника  мен  ақпараттық 
технологиялардың жедел дамуы болып табылады 
Қоғамды  ақпараттандыру  Қазақстан  дамуының  маңызды  бағыттарының  бірі  болып  саналады. 
Біздің  еліміздегі  ҥздіксіз  білім  беруді  қарастыратын  болсақ  (орта  мектеп-жоғарғы  оку  орны-білім 
жетілдіру  институты-мамандарды  қайта  даярлау),  осы  сатылардың  барлығында  ақпараттандырудың 
әсерін  кӛруге  болады.  Оның мақсаты  -эффективтілікті  радикалды және мамандарды  даярлау  сапасын 
дамыған елдердің деңгейіне кӛтеру. Осы ҥрдісте келесі әлементтер ерекше маңызды болып саналады: 
•Техникалық қҧралдармен оқытудың педагогикалық әдістерінің приоритеттілігі. 
•Алгоритмдік білім мен ойлау стилінің ӛсуі; 
•  Студенттердің  информатика  мен  есептеуіш  техника  қҧралдарын  меңгеру  және  қажеттеріне  қарай 
жаңа ақпараттық технологияларды қолдану қабілеттіліктерін қалыптастыру. 

173 
 
Осының барлығы жеке тҧлғаның ақпараттық мәдениет деңгейінің жоғарылауы мен дамуына әсер етуі 
керек. Осы тҧрғыда ҥш деңгейді ерекшелеп кӛрсетуге болады: жалпы, кәсіби және жоғарғы логикалық. 
Адамдардың  ақпараттық  мәдениеті  олардың  еңбек  қызметін  анықтаушы  факторы  болып  табылады. 
Акпараттык  коғамға,  қозғалысқа  қарай  оның  рӛлі  арта  тҥседі.  Ақпарат  бағалылығы  да  арта  тҥседі. 
Адамның ақпараттық мәдениетінің қалыптасуы - оның кҥнделікті тіршілігіндегі білім, біліктерімен ӛз 
білімІн  жетілдіру  кезінде  жҥзеге  асады.  Бҧл  -  басқарылмайтын  ҥрдіс.  Әйтсе  де,  оның  қҧрылымын 
анықтап,  оқыту  және  тәрбие  жҥйесімен  жеке  тҥлғаның  ақпараттық  мәдениетін  бағытталған  тҥрде 
дамыту  кезінде  кҥшейтуге,  ҧйымдастыруға  болады.  Тәжірибе  кӛрсеткендей,  оқытудың  компьютерлік 
технологиясын келесі әдістерді қолдану аркылы жҥзеге асыруға әсер етеді: 
• Ақпараттық әдіс, ҥйренушінің танымдық қызметін; 
• Компьютерлік модельдеу әдісі, мәліметтер базасы мен білімді, гипермәтіндерді қолдану арқылы білім 
алушының танымдық қызметін жҥзеге асыру; 
•  Автоматты  оқыту  және  білімді  бақылау  әдісі,  математикалық  және  логика-лингвистикалық 
модельдерді қолдануға негізделген, танымдық кызметті дамытады; 
•  Авгоматтандырылған  оқыту  және  білімді  бағалау  әдісі,  автоматтандырылған  оқыту  жҥйелерін. 
тестілеу  жҥйелері  мен  мультимедианы  қолдануға  негізделген,  танымдық  қызметті  дамытады; 
•  Ойындық  әдіс,  компьютерлік,  іскерлік  ойындарды,  әксперттік  жҥйелерді  қолдануға  негізделген 
танымдык қызметті дамытады. 
•  Білім  беруде  ақпараттық  технолоғияларды  сәтті  тарату,  сауатты  қолдану  және  интенсивті  дамыту 
бірнеше факторларға байланысты екендігі аныкталды: 
• Техникалық (компьютерлік) база жағдайы; 
•  Ақпараттык  жоне  компьютерлік  аймағындағы  маман-оқытушылардың  кәсіби  дайындық  деңгейі; 
•  Басқа  пән  окытушыларының  компьютерлік  сауаттылығы  және  ақпараттық  мәдениет  дәрежесі; 
•  Нақты  аймақтағы  ақпараттық  технологияны  дамыту  тенденцияларьгна  оқу  жоспары  мен 
бағдарламалар мазмҥндарының сәйкес келуі. 
Қазіргі  қойылатын  талапка  сай  жаңа  технологиялар  -  берілетін  білім  деңгейінің  кенейтілуінің  және 
студенттердің білім дәрежесінің артуын талап етін отыр. 
Әсіресе  қашықтықтан  оқыту  технологиясы  білім  берудің  ортасында  тҧратын  оқыту  жҥйесін  қҧру 
мҥмкіндігін  береді.  Бҧл  жҥйеде  оқытушы  студенттің  жҥмыстарын,  жеке  қызығушылықтары  мен 
сҧраныстарын  ескереді.  Білім  беру  жҥйесінің  ортасында  студент  тҧратынын  ескерсек,  оқыту  жҥйесі 
тҧтасымен  ӛзгереді.  Оқытушы  студентке  арналған  ӛзіндік  жҧмыстарды  ҧйымдастырумен 
шҧғылданады.  Қашықтықтан  оқыту  технологиясын  қолдануда  оқытушының  рӛлі  арта  тҥседі  және 
ӛзгереді. 
Сонымен қатар, қашықтықтан оқыту және Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 
2011 – 2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасындағы басым бағыттардың бірі «E-learning» 
электронды оқытуды да айта кету керек.  
Жас  ҧрпақты  оқытуда  осы  айтылған  инновациялық  технологияларды  пайдалану  – 
шығармашылық  жетістіктің  негізгі  кӛзі  және  мҧғалімнің  кәсіби  ӛсуінің  тура  жолы. 
 

жүктеу/скачать 5,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: