Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері



Pdf көрінісі
бет26/48
Дата21.02.2017
өлшемі5,54 Mb.
#4619
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   48

ε
R
1- сурет
A
V
K
 
 
Компьютерлік зертханалық жҧмыстың бланкі ҥлгісі  
Жҧмыстың тақырыбы: Э.Қ.К. және тҧрақты ток кӛзінің ішкі кедергісі. Толық тізбек ҥшін Ом 
заңын тағайындау. 
Жҧмыстың мақсаты: ток кӛзінің ішкі кедергісін және оның Э.Қ.К-ін анықтау. 
Сынып............. Оқушының фамилиясы...................................... Есімі............................ 
1. Есептердің жауаптарын компьютермен тексеруге арналған есептер: 
Алдымен есептерді қағазға жазып шығарып, соңынан алынған жауапты компьютерде 
тексеріңдер. Есептерді шығару барысын жазбаша дайындап зертханалық жҧмыстың бланкісімен қоса 
тапсырыңдар. 
1.1 - есеп. Ток кӛзінің Э.Қ.К. ε=2 В, ішкі кедергісі r=1 Ом. Егер сыртқы кедергі R=7 Ом болса, 
онда тізбекте қандай ток жҥреді? 
Жауабы. …………………………………………......... 
1.2- есеп. Ток кӛзінің Э.Қ.К. ε=1,5 В, ішкі кедергісі r=3 Ом. Тізбекте 0,28 А ток жҥруі ҥшін 
сыртқы кедергі қандай болуы керек? 
Жауабы. …………………………………………........ 
1.3- есеп. Ток кӛзінің Э.Қ.К. ε=3 В. Тізбекте 0,69 mА ток жҥруі ҥшін сыртқы кедергі қандай 
болуы керек?  
Жауабы.  …………………………………….............. 
1.4- есеп.  Ток кӛзінің Э.Қ.К. ε=1,5 В, ішкі кедергісі r=0,5 Ом. Тізбекте 3 А ток жҥруі ҥшін 
сыртқы кедергі қандай болуы керек? 
Жауабы ……………………………………................. 
1.5- есеп.  Ток кӛзінің Э.Қ.К. ε=3 В, ішкі кедергісі r=0,5 Ом. Тізбекте 6 А ток жҥруі ҥшін сыртқы 
кедергі қандай болуы керек? 
Жауабы ……………………………………................. 
2. Тәжірибелік есептер 
2.1- есеп.  1- суретте кӛрсетілген схеманы қҧрастырыңдар. 
1. Реостат кедергісін 7 Ом, батарейкадағы Э.Қ.К.-ті 1,5 В, батарейканың ішкі кедергісін 3 Ом-ға 
қойыңыздар. 
2.  Мультиметрдің  кӛмегімен  кілт  ағытулы  кездегі  батарейкадағы  кернеуді  анықтаңыздар. 
Ағытылған тізбек ҥшін  U
ішкі
= 0, олай болса 
U
 мультиметрдің кӛрсетуі – Э.Қ.К. 
3. Кілтті қосып, тізбектегі ток кҥшін және реостаттағы кернеуді ӛлшеңдер. Ӛлшеу қҧралдарының 
кӛрсетуін жазып алыңдар.  
Жауабы ……………………………………… 
4.  Реостаттағы  кедергіні  ӛзгертіңдер  және  ток  кҥші  мен  кернеудің  басқа  мәндерін  де  жазып 
алыңдар. Жауабы ……………………………………… 

152 
 
5. Реостаттың жылжымалы тиегінің орнын 6 рет ӛзгерте отырып, сәйкес ток кҥші мен кернеуді 
ӛлшеп, алынған мәндерін кестеге толтырыңыздар.  
Жауабы ……………………………………… 
6. Тізбектегі ток кҥшінің реостаттағы кернеуге байланысты графигін салыңдар. Графикті саралап 
қорытынды жасаңдар. 
Жауабы ……………………………………… 
7. 
1
2
1
2
I
I
U
U
r
  формуланы  қолданып  ішкі  кедергіні  есептеп  шығарыңдар.  Алынған  нәтижені 
бастапқы реостақа қойылған мәнмен салыстырыңдар 
Жауабы ……………………………………… 
2.2- есеп. 1- суретте кӛрсетілген схеманы қҧрастырыңыз.  
1. Реостат кедергісін 7 Ом, батарейкадағы Э.Қ.К.-ті 1,5 В, батарейканың ішкі кедергісін 3 Ом-ға 
қойыңыздар. 
2.  Мультиметрдің  кӛмегімен  кілт  ағытулы  кездегі  батарейкадағы  кернеуді  анықтаңыздар. 
Ағытылған тізбек ҥшін  U
ішкі
= 0, олай болса 
U
 мультиметрдің кӛрсетуі – Э.Қ.К. 
3. Кілтті қосып, тізбектегі ток кҥшін және реостаттағы кернеуді ӛлшеңдер. Ӛлшеу қҧралдарының 
кӛрсетуін жазып алыңдар.  
Жауабы ……………………………………… 
4.  Реостаттағы  кедергіні  ӛзгертіңдер  және  ток  кҥші  мен  кернеудің  басқа  мәндерін  де  жазып 
алыңдар.  
Жауабы ……………………………………… 
5. Реостаттың жылжымалы тиегінің орнын 6 рет ӛзгерте отырып, сәйкес ток кҥші мен кернеуді 
ӛлшеп, алынған мәндерін кестеге толтырыңыздар.  
Жауабы ……………………………………… 
6.  Тізбектегі  ток  кҥшінің  тізбектің  толық  кедергісіне  байланысты  графигін  салыңдар.  Графикті 
саралап қорытынды жасаңдар. 
Жауабы ……………………………………… 
7. 
1
2
1
2
I
I
U
U
r
  формуланы  қолданып  ішкі  кедергіні  есептеп  шығарыңдар.  Алынған  нәтижені 
бастапқы реостақа қойылған мәнмен салыстырыңдар 
Жауабы ……………………………………… 
3. Зерттеу есептері 
1- сурет
ε
R
1
V
2
V
1
ε
R
1
A
1
A
2
R
2
2- сурет
R
2
 
 
3.1-есеп. 1-суреттегі тізбекті қҧрастырыңдар. Егер R
1
 жылжымлы тетігін солға қарай жылжытса, 
онда V
1  
және 
 
V
2
 вольтметрлерінің кӛрсетулері қалай ӛзгереді? Егер оңға жылжытса, онда қалай 
ӛзгереді? 
Жауабы:……………………………………………….. 
3.2- есеп. 2-суреттегі тізбекті қҧрастырыңдар. Егер R
2
 жалғанған кілтті қосқанда немесе 
ажыратқанда, онда А
1  
және 
 
А
2
 амперметрлерінің  кӛрсетулері қалай ӛзгереді?  
Жауабы:……………………………………………….. 
Орындалған тапсырмалар саны:.........Қателер саны:.........Оқытушының бағасы:......... 
Зертханалық жҧмысты орындауға дайындығын тексеруге арналған бақылау сҧрақтары 
1. Біртекті тізбек ҥшін Ом заңын тҧжырымдаңдар. Жауабы:............................................... 
2. Толық тізбек ҥшін Ом заңын тҧжырымдаңдар. Жауабы:.................................................. 
3. Ағытылған тізбектегі ток кӛзінің Э.Қ.К.-і неге тең? Жауабы:.......................................... 
4. Ток кӛзінің ішкі кедергісі немен байланысқан? Жауабы:.................................................. 
5. Батарейді қысқаша тҧйықтау кезіндегі ток кҥші қалай анықталады? Жауабы:.............. 
Бланкіде  берілген  тапсырмаларды  орындау  барысында  оқушы  ӛзі  жасаған  тәжірибелерді 
қорытып Ом заңдарын тҧжырымдайды.  

153 
 
Ескерту:  Тапсырмаларды  әр  оқушының  шамасына  қарай  берген  дҧрыс,  немесе  олар 
тапсырмаларды ӛздері таңдап алса да болады. Зертханалық жҧмыстың нәтижесін және қорытындысын 
бланкіге  толтырып  оқушы  оқытушының  электрондық  адресіне  жібереді,  немесе  ӛзі  мҧғалімге 
тапсырады.  Оқытушы    сабақ  соңында  немесе  келесі  сабақта  оқушылардың  бағаларын  жариялайды. 
Жіберілген қателер міндетті тҥрде сарпталуы керек.  
 
 
Әдебиеттер 
1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан халқына Жолдауы. .  www.bnews.kz. 28. 01. 2011 ж. Астана.  
2. Назарбаев Н.Ә. ««Казахстан-2050 –стратегиясы» -қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси 
бағыты». Қазақстан халқына Жолдауы.  www.bnews.kz. 14.12.2012ж. Астана.  
3. http:// www.phys.spbu.ru. «Физика колебаний», «Движение космических тел». 
4. httr://www.elektronika.newmail.ru. Начало электроники.  
5. httr://physics;nad.ru/pysics.htm. Физика в анимациях. 
6. httr://www.college.ru/pysics. Каталог Интернет–ресурсов.  
7. httr://www.nsu.ru/materials/ssi/. Каталог научной лаборатории по физике. 
8. httr// lod-in.ru. «Открытая физика» (ФИЗИКОН) 
9. httr// narod.ru. «Живая физика» 
10. 
http://www.college.ru/laboratory/MainMenu.php3
. «Online лаборатория по физике». 
 
 
УДК  532.133, 371.62, 372.8.002  
 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ВИРТУАЛЬНЫОЙ ЛАБОРАТОРИИ В ПРЕПОДАВАНИИ  ФИЗИКИ 
 
Кабылбеков К.А.,  Аширбаев Х.А.
,
 Арысбаева А.C., Белгибаева А.М.   
ЮКГУ им. М.Ауэзова,  Шымкент, Казахстан 
 
Түйін 
Электронды конструкторды қолданып «Айнымалы ток тізбегіндегі резонанс құбылысын зерттеу» 
виртуалды зертханалық жұмыс жасау сабағын ӛткізу келтірілген 
 
Summary 
Carrying out of virtual laboratory work is resulted: «Research of the phenomenon of a resonance in 
alternating current chains» with use of the electronics constructors 
 
В  работе  [1-2]  даны  рекомендации  по  созданию  электронных  учебников.  Ранее  [3-12]  нами 
создавались  динамические  компьютерные  модели  физических  явлений  (программы  для  ЭВМ)  для 
обогащения  электронных  ресурсов  и  в  них  даны  описания  их  использования  в  процессе  обучения. 
Cуществуют  электронные  ресурсы  [13-19]  компьютерных  моделей  отдельных  физических  явлений. 
Среди них особое место занимает электронный конструктор «Начало электроники»  [16], с помощью 
которой  можно  делать  9  виртуальных  лабораторных  работ  по  электричеству  курса  физики.  Мы 
использовали  эту  программу  для  выполнения  виртуальных  лабораторных  работ.  Ниже  приводится 
один из примеров использования вышеуказанного коструктора:   Лабораторная работа «Исследование 
явления  резонанса  в  цепях  переменного  тока»  Цель:  изучение  установившихся  вынужденных 
колебаний в цепях переменного тока. Исследование явления резонанса. 
1.
 
Краткое теоретическое описание. 
Рассмотрим  электрическую  схему  на  рис.1.,  в  которой  последовательно  соединенные 
конденсатор, резистор и катушка индуктивности подключены к генератору переменного переменного 
напряжения 
 
Рис.1. 
В  этой  цепи  возникают  вынужденные  колебания  силы  тока  и  напряжения  на  отдельных  еѐ 
элементах.  Амплитуда  колебаний  силы  тока  в  цепи  будет  зависеть  от  частоты    приложенного 

154 
 
постоянного  напряжения  генератора,  так  как  сопротивления  реактивных элементов  –  конденсатора  и 
катушки индуктивности зависят от частоты. 
При низкой частоте  переменного тока емкостное сопротивление конденсатора 
будет очень большим, поэтому сила тока в цепи будет мала. В обратном предельном случае большой 
частоты    переменного  тока  большим  будет  индуктивное  сопротивление  катушки 
,  и  сила 
тока в цепи опять будет мала. 
Полное сопротивление Z цепи, изображенной на рис.1., определяется формулой: 

Ясно, что максимальная сила тока в цепи будет соответствовать такой частоте  

приложенного 
переменного напряжения, при которой индуктивное и ѐмкостное сопротивления будут одинаковы: 
(1) 
При равенстве реактивных сопротивлений катушки и конденсатора, амплитуды напряжений на 
этих элементах также будут одинаковыми U
C
 = U
L
. Колебания напряжения на катушке и конденсаторе 
противоположны  по  фазе,  поэтому  их  сумма  при  выполнении  условия  (1)  будет  равна  нулю.  В 
результате напряжение U
R
 на активном сопротивлении R будет равно полному напряжению генератора 
U,  а  сила  тока  в  цепи  достигает  максимального  значения 
.  Циклическая  частота   
колебаний силы тока и Э.Д.С. при этом равна 
 
LC
1
0
     (2) 
и  совпадает  с  циклической  частотой  свободных  незатухающих  электромагнитных  колебаний  в 
электрическом контуре. 
2. Порядок выполнения работы. 
2.1. Соберите на монтажном столе схему, показанную на рис. 1., предварительно выбрав 
значения параметров элементов следующими: 
Генератор: U
эф
 = 100 В;  = 10 Гц; Резистор: R = 200 Ом; Р = 500 Вт; Конденсатор: С = 10 мкФ; 
U
раб
 = 400 В; Катушка: L = 1 Гн. 
2.2.  Изменяя  частоту  генератора  от  10  Гц  до  100  Гц  через  10  Гц,  с  помощью  мультиметров 
измерьте напряжения на катушке, конденсаторе, резисторе и занесите измеренные значения в таблицу 
1.  В  наборе  конструктора  имеется  лишь  два  мультиметра,  поэтому  придется,  изменяя  частоту 
генератора, провести измерения дважды – сначала подключив вольтметры к катушке и конденсатору, а 
второй раз – подключив вольтметр к резистору. 
2.3.  Постройте  графики  зависимости  напряжений  на  резисторе,  конденсаторе  и  катушке  в 
зависимости от частоты генератора. 
2.4.  Рассчитайте  по  формуле  (2)  частоту  резонанса  и  сравните  полученное  значение  с 
экспериментальным. 
2.5. Измените параметры элементов и повторите измерения и расчеты. 
2.6. Попытайтесь объяснить экспериментальные графики зависимости напряжений на элементах 
от частоты переменного тока в цепи. 
Ниже приводятся фрагменты измерений  
 
 
 Мультиметры на индуктивности показывает 100В, на конденасаторе 100 В при частоте 10Гц 
Рис. 2  

155 
 
 
Мультиметры на сопротивлении показывает 99,9В, на конденасаторе 0 В при частоте 100Гц 
Рис. 3 
 
Мультиметры на сопротивлении показывает 99,9В, на конденасаторе 0,4 В при частоте 20Гц Рис. 4 
Таблица 1. 
Частота 
в Гц 
V(R) в В 
V(L) в В 
V(C) в 
В 
10 
 

0,3 
20 
 

0,3 
30 
 

0,3 
40 
 

0,3 
50 
 

0,3 
60 
 

0,3 
70 
 

0,3 
80 
 

0,3 
90 
 

0,3 
100 
 

0,3 
 
 
 
 
 
 

156 
 
Частота в Гц 
V(R) в В 
V(L) в В 
V(C) в 
В 
10 
99,9 
 
0,4 
20 
99,9 
 
0,4 
30 
99,9 
 
0,4 
40 
99,9 
 
0,4 
50 
99,9 
 
0,4 
60 
99,9 
 
0,4 
70 
99,9 
 
0,4 
80 
99,9 
 
0,4 
90 
99,9 
 
0,4 
100 
99,9 
 
0,4 
3.
 
 Контрольные вопросы.  
3.1. Как зависят реактивные сопротивления конденсатора и катушки индуктивности от частоты 
переменного тока? 
3.2. Почему сила тока в последовательной цепи с конденсатором, катушкой и резистором имеет 
максимум при определенной частоте и стремится к нулю при очень малой и очень большой частоте. 
3.3. Почему при резонансе напряжение на резисторе равно напряжению источника переменного 
тока? 
3.4. При каком условии наступает резонанс в последовательной цепи переменного тока? 
3.5. Как используется явление резонанса в быту, технике, науке? 
В  конце  занятия  подводится  итоги:  обсуждаются  полученные  результаты  учащихся. 
Прослушиваются  выводы  слеланные  учащимися    Затем  учащиеся  сдают  краткие  отчеты 
преподавателю  и  получают  заранее  распечатанные  задачи  и  задания  на  дом.  Сильным  учащимся 
даются  индивидуальные  исследовательские  задания  для  выполнения  с  использованием  виртуального 
конструктора. Модели урока и бланков компьютерных лабораторных работ даны в [20, 21]. 
 
Литература 
1.  Безрукова Н.П., Кулакова О.В., Свищева  О.Г.  Электронный учебник по  естественнонаучной 
дисциплине-каким  ему  быть?  Образовательная  среда  сегодня  и  завтра.  Материалы  III  Всероссийской 
научно-практической конференции. Москва 2006, стр. 80-83. 
2  Кандаурова  Н.В.Методические  особенности  создания  электронных  образовательных  ресурсов. 
Образовательная среда сегодня и завтра. Материалы III Всероссийской научно-практической конференции. 
Москва 2006, стр. 258-263. 
3.  Кабылбеков  К.А.,  Туйебаев  М.К.,  Турмамбеков  Т.А.,  Иманбеков  Д.А.,  Сайдахметов  П.А., 
Компьютерные  модели  опытов  и    демонстраций  по  курсу  физики    «Электричество.  Часть  –  1.»  и  их 
использование в учебном процессе. Высшая школа Казахстана, № 3, стр. 14-19, Алматы, 2007. 
4. Кабылбеков К.А., Туйебаев М.К., Турмамбеков Т.А., Иманбеков Д.А., Сайдахметов П.А.  
Компьютерные  модели  опытов  и    демонстраций  по  разделу  «Механика»  курса  физики  и  их 
использование в учебном процессе «Ҧлт тағдыры», Алматы, 2007, с.  128-132,  
5.  Кабылбеков  К.А.,  Турмамбеков  Т.А.,  Бердиева  М.А.,  Саидахметов  П.А.,  Иманбеков  Д.А., 
Омашова  Г.Ш.    Компьютерные  модели  опытов  и  демонстраций  по  снятию  вольт-амперной 
характеристики  диода  и  петли  гистерезиса  ферромагнетика  и  их  использование  в  учебном  процессе. 
Труды  международной  научно-практич.  конф.  «Современные  проблемы  подготовки  педагогических 
кадров и перспективы развития естественных наук-2» , Шымкент 2008, стр. 226-233. 
6.  Кабылбеков  К.А.,  Туйебаев  М.К.,  Турмамбеков  Т.А.,  Иманбеков  Д.А.,  Саидахметов  П.А., 
Компьютерные  модели  опытов  и    демонстраций  по  курсу  физики    «Физика  атома  и  ядра  и  их 
использование  в  учебном  процессе.  Материалы  международной  научно-практической  конференции 
«Шоқан тағылымы - 12», т. 4,  Кокшетау, 2007, с.  33-37. 
7.  Кабылбеков  К.А.,  Туйебаев  М.К.,  Турмамбеков  Т.А.,  Иманбеков  Д.А.,  Саидахметов  П.А., 
Компьютерные  модели  опытов  и  демонстраций  по  курсу  физики    «Магнетизм.  Часть  –  1.»  и  их 
использование  в  учебном  процессе  для  формирования  устойчивого  интереса  студентов  к  физике. 
Научные труды ЮКГУ им. М. Ауезова, № 11-12,  Шымкент,  2006, с 113-117. 
8.  Кабылбеков  К.  А.,    Козыбаков  М.Ж.,  Турмамбеков  Т.А.,  Бердиева  М.А.,  Жанабекова  Р.С. 
Компьютерные  модели  демонстрационных  опытов  по  молекулярной  физике»  и  их  использование  в 
учебном  процессе.  Сборник  трудов  междунар.  научно-метод.  конференции.  Актуальные  проблемы 
образования, науки и производства – 2008, 2 том, Шымкент 2008, стр. 204-209 
 
 

157 
 
ӘОЖ  532.133, 371.62, 372.8.002  
 
ФИЗИКА САБАҚТАРЫНДА КОМПЬЮТЕРЛІК МОДЕЛДЕР МЕН ВИРТУАЛ 
ЛАБОРАТОРИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ 
 
Кабылбеков К.А., Дасибеков А.Д., Аширбаев Х.А., Серкебаев С.К. 
М.Әуезов атындағы ОҚМУ, Шымкент, Қазақстан 
 
Резюме 
Предлагается методика организации различных типов уроков физики  с использованием 
компьютерных моделей  и виды заданий с примерами для проведения конкретных компьютерных 
лабораторных работ 
 
Summary 
The technique of the organization of various types of lessons of physics with usage of computer models and 
types of jobs with examples for carrying out of specific computer laboratory operations is offered 
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  2011  жылғы  қаңтардың  28-індегі 
Қазақстан халқына Жолдауында: -2015 жылға қарай білім беру ҧйымдарының 50 пайызы электронды 
оқытуды  пайдаланып,  2020  жылға  қарай  оның  саны  90  пайызға  дейін  артады.  2020  жылға  қарай 
халықаралық  стандарттар  бойынша  тәуелсіз  ҧлттық  аккрeдитациялаудан  ӛткен  жоо–лар  ҥлесі  30 
пайызды қҧрайтын болады деген мақсатты алға тартты [1].  «Қазақстанды әлеуметтік модернизациялау: 
Жалпы Еңбек Қоғамға қарай  жиырма қадам» бағдарламасына сәйкес  Мемлекет   басшысы Елбасының  
тапсырмасында:  2013-2014 оқу жылынан бастап жалпы орта білім беретін мектептердегі оқу ҥрдісінде 
интерактивті  оқыту  формасын  қолдануды  кеңейту  қарастырылсын  және  онлайн  оқытудың  арнайы 
бағдарламасы  ендірілуі  керек  деп  атап  кӛрсетілген.  Қазақстан  Республикасының  Президенті-Елбасы 
Н.А.Назарбаев   ««Казахстан-2050 –стратегиясы» -қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты»  атты 
Қазақстан халқына Жолдауында: Қазақстан 2050 жылы 30 дамыған мемлекеттер қатарына енуі керек 
деп атап кӛрсетті. Дамып келе жатқан елдер арасында  мҧндай қатарда болуы ҥшін бәсекелестік қатаң 
болады.    Ҧлт  глобалдық    экономикалық    бәсекелестікке  дайын  болғанда  ғана  мҧндай  қатарда  бола 
алады.  Біз,  аса  маңызды  мақсаттарымызды  естен  шығармай,  мақсатты  және  шабытты  еңбек  етуіміз 
керек:  қазіргі  заманға  сай  нәтижелі  білім  мен  денcаулық  сақтау  жҥйесін  қҧру.  Бәсекеге  қабілетті 
дамыған  мемлекет  болу  ҥшін  біз  сауаттылығы  жоғары  елге  айналуымыз  керек.  Бізге  оқыту 
әдістемелерін  жаңғырту  және  ӛңірлік  мектеп  орталықтарын  қҧра  отырып,  білім  берудің  онлайн-
жҥйелерін белсене дамыту керек болады. Біз қалайтындардың барлығы ҥшін қашықтан оқытуды және 
онлайн  режімінде  оқытуды  қоса,  отандық  білім  беру  жҥйесіне  инновациялық  әдістерді,  шешімдерді 
және қҧралдарды қарқынды енгізуге тиіспіз [2].    
 Президент  жолдауында  келтірілген  тапсырмаларды  орындау  ҥшін  М.Әуезов  атындағы 
мемлекеттік университететінің «Физиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы биылғы оқу 
жылында оқу  ҥрдісіне  "Білімдегі  ақпараттық  технологиялар"  және  "Физиканы  оқытудағы  ақпараттық 
технологиялар"  курстарын  енгізді.    Курстың  мақсаты:  студент-болашақ  физика  мҧғалімдерін  оқу 
ҥрдісінде,    ӛздерінің  кәсіпшілік  қызметінде  және  біліктілігін  жоғарылатуында,  оқу  ҥрдісі  мен 
сыныптан  тыс жҧмыстарды  ҧйымдастыруда  болашағы зор білім  беру  технологияларын  творчесволық 
және тиімді пайдалануға дағдыландыру. 
Оқу  материалдары  базасын  жасауда  студенттер  мен  магистранттар  бесенді  қатыстырылады. 
Авторлар  қҧрастырған  бірқатар  демонстрациялық  тәжірибелердің  компьютерлік  моделдерін  оқу 
ҥрдісінде пайдалану туралы біз бҧрын жазғанбыз [3-12].  
Бҧл  мақалада  студенттерге,  магистранттарға,  мектеп  мҧғалімдеріне  кӛмекші  қҧрал  ретінде-
оқушылардың  [13]  ресурсын  пайдаланып  қандай  сабақтар  тҥрін  және  компьютерлік  зертханалық 
жҧмыстарды ҧйымдастыруда қандай тапсырмалар беруге болатынын ҧсынып отырмыз.   
Компьютерлік  моделдермен  жҧмыс  жасауды  оқушылар  аса  қызығушылықпен  атқарады. 
Компьютерлік  класта  сабақ  қызықты  болумен  қатар  оның  оқыту  пәрмені  максимал  болуы  ҥшін  не 
қажет? Ол ҥшін оқытушы келесілерді басшылыққа алуы керек: 
1.  Моделмен  жҧмыс жасауда  оқушыларға  нақты  міндет  қою керек.  Мҧндай болмаса  оқушылар 
экранда  ӛтіп  жатқан  процестің  физикалық  мағынасына  кӛңіл  бӛлмей  тек  ойнап  отырады.  Тәжірибе 
кӛрсеткендей  кәдімгі  оқушыға  нақты  моделге  немесе  виртуал  лабораторияға  қызығушылығы  3-5 
минуттан  артпайды, одан кейін    «Әрі  қарай  не  істеймін?»  деген  сҧрақ  туады. Тәжірибе кӛрсеткендей 
мҧндай сабақтың нәтижесі мардымсыз болады. 
2. Компьютерлік кластағы сабақ нәтижелі болуы ҥшін сабақ формасы қызығушылықпен ӛтумен 
қатар нәтижесі де максимал болуы керек. 

158 
 
3.  Таңдап  алған    компьютерлік  модел  немесе  лабораторияға  арналған  сҧрақтар  мен  есептер 
таңдалған ресурстардың функционалды мҥмкіншілігіне қарай алдын ала қҧрастырылып берілуі керек.   
4. Сабақ соңында оқушыларға қойылған сҧрақтарға жауап беріп, атқарған жҧмыстарының есебін 
жасауды ҧсыну керек.  
5. Оқушыларға алдын ала жеке тапсырмаларды беру керек, егер оларды компьютерде жазылып 
принтерден шығарып берсе тіптен жақсы.  
6. Сҧрақтарға жауап беріп немесе есептерді шығарғаннан кейін оқушылар керекті компьютерлік 
тәжірибелерін қоюларына болады.  
7. Есептерді алдымен қағазға дәстҥрлі тәсілмен шығарғаннан кейін барып нәтижелерін тексеру 
ҥшін оқушыларға тәжірибе қоюды ҧсыну керек.  
Компьютерлік  моделдерді  қолданудың  басқа  да  мҥмкіншіліктерін,  [13]  ресурсын  қолдану 
мысалында келтірейік: 
1.
 
компьютерлік  моделдерді  демонстрациялық  вариантта  жаңа  материалды  тҥсіндіру  және 
бекіту  ҥшін  (Ом  және  Джоуль-Ленц  заңын  тҧжырымдау,  ӛткізгіштердің  кедергілерінің  ӛлшемдеріне 
тәуелдігі,  ӛткізгіштерді  тізбектеп  және  параллель  жалғау,  реактивті  кедергілердің  ток  жиілігіне 
тәуелдігі және т.т.); 
2.
 
есептер шығаруда қолдану ҥшін, электр тізбегіндегі ток кҥшін Ом заңын қолданып, тақта 
мен борды пайдаланып тҥсіндіргеннен осы ресурсты пайдалану мҥмкіншілігі бар, мысалы:   
шығарған  есептің  нәтижесін  тексеру,  сонымен  қатар  кедергілердің  ӛлшемдеріне  байланысты 
есептеулердің нәтижесін, оларды тізбектеп, параллель және аралас жалғаудың нәтижелерін тексеру т.т. 
Әрине, егер оқытушы оқушылардың кіші-гірім тобымен жҧмыс жасап, оларды монитор жанында 
орналастырса немесе кабинетте проекциялық техника болса ғана компьютерлік демонстрация нәтижелі 
болады.  Мҧндай  жағдай  мҥмкіншілігі  болмаса,  онда  компьютерлік  класта  оқушыларға  моделдермен 
жеке жҧмыс жасауды немесе ҥйлерінде атқаруын ҧсыну керек. Оқушылардың ҧсынылған моделдермен 
дара    жасауы  аса  қызығушылықпен  ӛтеді,  ҥйткені  олар  приборларды  жӛнге  салып  байқап  тәжірибе 
жҥргізеді.  
Компьютерлік моделдерді қолданып ӛтілетін сабақтардың келесі тҥрлерін пайдалануға болады  

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   48




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет