Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары

68 
Әр  түрлі  тарихи  кезеңдерде  қылмыстық  күрес  көп  немесе  аз,  ұйымдастырылған  нысанда 
болады.  Бірақ  ХІХ  ғасырдың  аяғына  дейін  аз  жағдайда  бір  мемлекет  шеңберінде  шығатын. 
Халықаралық  қауымдастықта  болып  жатқан  интеграциялық  процесстер  қылмыстық  күрестегі 
халықаралық  ынтымақтастықтың  қажеттілігін  туындатты.  Олардың  алғышарттары  келесі 
факторлар: 
Біріншіден,  мемлекеттер  арасындағы  коммуникацияның  дамуын,  шекаралық  бақылауды 
жеңілдету  және  сонымен  байланысты  процедуралар  мен  халықаралық  қатынастың  басқа  да 
нысанының дамуымен байланысты әр түрлі мемлекеттің қылмыстық топтарының байланысының 
нығаю мүмкіндіктері жоғарлады. 
Екіншіден,  кәсіби  және  ұйымдық  қылмыскерлердің  күрт  арта  бастауы,  бұл  халықаралық 
байланысы бар қылмыскерлер, яғни соның өсуіне себеп болды. 
Үшіншіден,  контробанда,  нашақорлық  заттарды  заңсыз  сату,  жалған  ақша  жасау,  әйелдер 
мен балаларды сату және басқа да транс ұлтты сипаттағы қылмыскерлердің өсуі. 
Қылмыспен  күрестегі  халықаралық  ынтымақтастықты  жүзеге  асыра  отырып,  мемлекеттер 
БҰҰ  жарғысында,  халықаралық  құқықтың  қағидалары  Декларациясында  және  Еуропадағы 
қауіпсіздік  және  ынтымақтастықтың  жалпы  еуропалық  жиынының  қорытынды  актісінде 
белгіленген  халықаралық  қатынастар  қағидаларын  сонымен  қатар,мемлекеттің  ұлттық 
заңнамаларының қағидаларын басшылыққа алады. 
Қылмыстық  күрес  аясындағы  халықаралық  ынтымақтастықтың  дамуы  бірнеше  негізгі 
бағыттар бойынша жүзеге асырылады: 
-Бірлескен нормалық қызмет. 
-Құқықтық іс жүргізіп, жедел іздестіру және өзге де айырбас. 
-Ауыр  қылмыс,соның  ішінде  нашақорлық  заттар,  қару,  жарылғыш  заттарымен  заңсыз 
айналысу,  жалған  ақша  және  тағы  басқа  да  қылмыстарды  ашу,  жол  бермеу  жөніндегі  үйлестіру 
шараларын жүргізу. 
-Қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек көрсету. 
-Тәжірбелермен, мамандармен алмасу, жаңа кадрларды даярлау. 
-Ғылыми  зерттеулер  жүргізу,  қылмыспен  күрес  мәселелері  жөніндегі  ғылыми  және 
әдістемелік кеңестерді жасау, халықаралық сипаттағы қылмыскер шеңберін жасау[1,112б]. 
Мемлекеттің  бірлескен  норма  шығаруының  қызметі  қылмыскерлік  күрестегі  халықаралық 
келісімдер  жасаумен  ратификациялауды  білдіреді.  Қылмыскерлік  күрестегі  халықаралық 
келісімдерді  келесі  факторлар  бойынша  жіктеуге  болады:  қабылдау  субъектісіне  байланысты 
мемлекетаралық, үкіметаралық, ведомсвоаралық; қабылдау субъектісінің сатысына байланысты  - 
жан-жақты,  екі  жақты;құқықтық  реттеу  пәні  бойынша-  жекелеген  қылмыстың  түрлерімен 
күрестегі  ынтымақтастықтың  мәселесін  реттейтін  шарттар,  қылмыстық  іс-шаралар  бойынша 
құқықтық көмек көрсетулерінің халықаралық-құқықтық негізін реттейтін шаралар. 
Қазақстан 
Республикасының 
Конституциясында 
Қазақстан 
Республикасында 
ратификацияланған  халықаралық  келісімнің,  оның  өзінің  заңдарының  алдындағы  басымдық 
бекітілген.  Бірақ  жекелеген  заңгерлер  пікірінше,  халықаралық  келісім  нормаларының  кемшілігі 
бланкет  сипатта  болады  және  қылмыстық  істер  бойынша  тікелей  көмек  көрсету  үшін 
қолданылады,  сондықтан  қылмыскерлік  күрестегі  ең  басты  күш  болып  мемлекеттің  ұлттық 
заңнамасыболып табылады. 
Қылмыстық  күрестегі  халықаралық  ынтымақтастықтың  маңызды  бағыты  болып  құқықтық 
мәселелер  жөніндегі  қажет  ақпаратпен  алмасу  болып  табылады.  Мемлекеттер  қажет  ақпаратпен 
алмасумен  қылмыстың  алдын  алу  және  күрес  жөніндегі  кеңестер  жасау  үшін  халықаралық 
ұйымдар  құрады.  Конгресстер,  жиналыстар,  семинарлар  шақырады,  халықаралық  деңгейдегі 
ғылыми зерттеу институтын құрады. 
Мемлекеттер  келісім  негізінде  бір  –  біріне    басқа  елдің  азаматтарына  шығарылған  сот 
үкімдері  туралы;  құқықтық  мәселелер  жөніндегі  бұрынғы  және  қазіргі  заңнама  мен  сот 
практикасы  туралы;  сұрау  жасаушы  жақтарының  территориясында  қылмыстық  жауаптылыққа 
тартылған тұлғалардың соттылығы туралы ақпаратты беруге міндеттенеді[2, 77б]. 
«Қоғамдық  шеңберде,  экономикалық  қақтығысатардың  кең  етек  алуы,  қоғамның 
тұрақсыздығына алып келеді. Сол себепті халықаралық деңгейде мемлекетіміздің басты мақсаты 
экономикалық  тұрақтылықты  сақтай  отырып,  дұрыс  саяси  бағыттарды  ұстану»[3]-  деп  ел 
басшысы Н.Ә.Назарбаев айтып өткендей, әлемнің 30 дамыған мемлекетіне жоғарғы деңгейде кіру 
үшін  экономикалық  қатынастағы  мәселелердің,  соның  ішінде  экономикалық  қылмыстардың 
халықаралық  бағытта өршіп кетпеуін қадағалау маңызды. 

69 
Қылмыскерлік  күрестегі  халықаралық  ынтымақтастықтың  маңызды  бағыттары  болып 
ғылыми  зерттеулерді  жүргізу,  олардың  негізінде  қылмыстың  жекелеген  түрлерін  күресте 
методикалық  кеңестерді  жасау,  сонымен  қатар  олармен  күресу  үшін  халықаралық  қылмыстар 
шеңберін анықтау негіз болып табылады. 
Халықаралық құқық бұзушылар өз кезегінде екі топқа бөлінеді: 
-Халықаралық қылмыстар 
-Халықаралық сипаттағы қылмыстар 
Халықаралық  қылмыстарға  жататындар:  агрессия,  құл  иеленушілік,  экоцит,  геноцит  және 
тағы  басқа  да  қылмыстар.Халықаралық  қылмыстың  ерекшелігі  олардың  объектісі  болып 
халықаралық  бейбітшілік  және    қауіпсіздік  болып  табылатындығында;аталған  қылмыстың 
субъектілері болып оларды тікелей жасайтын жеке тұлғалар және мемлекеттер де болуы мүмкін. 
Аталған қылмыстар үшін жауапкершілік халықаралық юрисдикция деңгеінде жүзеге асырылады. 
«Халықаралық  сипаттағы  қылмыстар»  термин  сөзін  ғылыми  айналымға    1977  жылы 
профессор И.И. Карпец енгізді. Оларға жататындар: тұтқындарды заңсыз тұтқындау, нашақорлық 
және психотроп. Заттардың заңсыз айналымы, қарулардың заңсыз айналымы, терроризм, жалған 
ақша  айналымы  және  сол  секілді  тағыда  басқа  мәселелер  жиынтығын  жатқызуға  болады. 
Халықаралық  сипатындағы  қылмыстың  ерекшелігі-  олар  бірнеше  мемлекеттердің  мүддесіне 
қайшы болады, аталған қылмыстың субъектілері болып тек жеке тұлғалар танылады, оның негізгі 
юрисдикциясы - мемлекетшілік. 
Халықаралық  келісімдерде  көзделген  халықаралық  сипатындағы  қылмыстар  халықаралық 
қылмыстарға жатпайтын қоғамдарға қауіпті құбылыстар, олар мемлекеттер арасындағы қалыпты 
қатынастарға  қайшы  болады  және  алуан  түрлі  саладағы  бейбіт  ынтымақтастыққа  өз  тарапынан 
зияндылығын  келтіреді.Тиісінше  конвенцияларда  халықаралық  құқыққа  қайшылығы  анықталған 
қылмыскер қоғамдағы қауіптілік деңгейі бойынша және олардың зиян әсері бойынша да жіктеледі. 
І  топқа  мемлекетаралық  қатынастардың  қалыпты  жүзеге  асырылуына  зиян  келтіретін 
қылмыстар.  Оларға:заңсыз  радио  хабарын  тарату,  ұшақтарды  ұрлау,  азаматтық  авияцилық 
қауіпсіздігіне қол сұғатын қылмыстар, терроризм. 
ІІ  топқа  мемлекеттер  мен  ұлттың  экономикалық,  әлеуметтік  және  мәдени  дамуына  зиян 
келтіретін қылмыстар: нашақорлық және психотропты өнімдерді заңсыз сату, ақша белгілері мен 
құнды қағаздарды қолдан жасау, қоршаған ортаға қол сұғу, халықтың ұлттық және мәдени, тарихи 
құндылығына қол сұғушылықпен бейнеленеді. 
ІІІ топқа тұлғаға, жеке немесе мемлекеттік мүлікке, жалпы азаматтық құндылықтарға зиян 
келтіретін қылмыстар: құл иеленушілік, адамды саудаға салу және де тағы сол секілді мәселелер 
жиынтығын атап өтуге болады. 
ІV  топқа  теңіз  кабелі  немесе  су  асты  құбырын  үзу  немесе  зақым  келтіру,  теңізде  кеменің 
соқтығысуы барысында көмек көрсетпеу жатады[4, 151б]. 
Халықаралық  ынтымақтастықты  дамыту  мен  бағдарын  жалпыға  ортақ  ұсыну  күрделі 
процесс. Алайда, қоғам өмірі ілгері дамыған сайын халықаралық деңгейдегі басқару механизімі де 
күрделеніп  келеді.  Осыған  байланысты  халықаралық  қылмыстар  мен  халықаралық  сипатындағы 
қылмыстардың  топтық  жіктелуі  күрделі  әрекеттілік  немесе  әрекетсіздіктердің  жауаптылығын 
қарастыруда  аса  зор  ықпалын  тигізеді.  Халқаралық  ынтымақтастықтың  жаңа  бастаулары  мен 
белестері, сынақтары да алдынғы өмір бейнесінде жатыр. 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.Қаржасова Г.Б. Халықаралық жария құқығы\\Қарағанды-2009 
2.Құлжабаева Ж.О. Халықаралық жария құқығы\\ Алматы:2003 
3.  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  «Нұрлы  жол-болашаққа 
бастар жол» атты халыққа жолдауы\\Астана, 11 қараша 2014 жыл 
4.Ушаков Н.А. Проблемы теории Международного право\\ М., Наука,1998 
 
 
 
 
 
 
 

70 
УДК 338 
 
СМЕНА ПАРАДИГМЫ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО РОСТА – 
ОБЪЕКТИВНЫЙ ФАКТОР СОЗДАНИЯ ЕАЭС 
 
КЛИШИНА Е.А.,  
м.н.с. НИИ ЭПИ КЭУК 
 
Необходимо  вспомнить:  как  и  какими  темпами  развивалась  советская  экономика,  чтобы 
понять, что мы потеряли и что приобрели. На вопрос, с чем дореволюционная Россия подошла к 
началу  ХХ  в.,  приходится  отметить,  что  вхождение  Российской  империи  в  процесс 
индустриализации запоздало по сравнению, например, с Германией, на 30-40 лет.  
Для дореволюционной России характерно:  
-не сформирована соразмерная масштабу территории сеть крупных городов,  
-к  концу  XIX  –  началу  XX  в.  не  создана  современная  промышленная  и  военная 
инфраструктура освоения,  
-не сформировано развитое товарное сельскохозяйственное производство, 
-не  пройден  этап  формирования  единой  нации  –  страна  представляла  собой  конгломерат 
этнических и конфессиональных групп,  
-культурная политика не обеспечила перехода от механизмов экстенсивного к интенсивному 
освоению территорий.  
История  индустриализации  СССР  –  это  история  сталинской  индустриализации.  Курс  на 
индустриализацию был взят на XIV съезде ВКП(б) в декабре 1925 г. Ее проекты менялись. Первый 
вариант,  названный  позже  «отправным»  и  «минимальным»,  Госплан  составил  с  оглядкой  на 
финансовую практику НЭПа, предусмотрев развитие новых отраслей, но в рамках, прежде всего, 
основных  старых  районов.  В  1929г.  его  предпочли  другому,  «оптимальному»,  варианту,  подняв 
план прироста продукции с 16–18% до 20–22% в год. ХVI съезд ВКП(б) в 1930 г. решил довести 
его до 33% и удваивать капиталовложения за год, чтобы выполнить пятилетку в 4 года.  
В  1931  г.  Молотов  требовал  45%  прироста[1,  95;  2,  286].  Мотивы  столь  жестких  решений 
были  изложены  Сталиным  так:  «Мы  отстали  от  передовых  стран  на  50–100  лет.  Мы  должны 
пробежать это расстояние в десять лет. Либо мы сделаем это, либо нас сомнут»[3, 36-41; 4, 248]. 
Внешняя  угроза  –  давний  мотив  модернизаций,  а  СССР  окружали  не  друзья.  Это  многое 
объясняет. 
В  период  после  Второй  мировой  войны  перед  системой  управления  стояли  одновременно 
три чрезвычайно сложные задачи.  
Обеспечение долгосрочной обороноспособности, потому что никто не исходил из того, что 
все проблемы сняты и решены, что нам легко включиться в мировую систему разделения труда. 
Нужно  было  поддерживать  обороноспособность.  Если  наши  потенциальные  противники  могли 
как-то распределить эти расходы, то СССР это было сделать трудно. Но, обратите внимание, что 
по ключевым показателям эта задача была решена.  
На  втором  этапе  индустриализации  –  послевоенном  ядром  развития  становятся  отрасли, 
обеспечивающие повышение уровня жизни населения. Нужно было дать возможность населению 
передохнуть,  отдать  долги  за  первый  период  индустриализации  и  тяжелые  военные  годы.  На 
рубеже  50-х  гг.  предельно  жестко  проявилась  необходимость  возврата  социального  долга, 
накопленного  за  годы  довоенной  индустриализации  и  войны.  Социальная  и  политическая 
обстановка  требовали  переориентации  экономики  на  повышение  благосостояния  населения. 
Общество  становилось  чуть  более  открытым,  информация  о  том,  что  в  западных  странах  более 
высокий уровень жизни, проникала разными путями, несмотря на существовавшую закрытость. И 
вообще  было  понятно,  что  следующий  шаг,  т.е.  шаг  построения  средне-индустриальной 
экономики,  экономики,  в  которой  развиты  не  только  базовые  отрасли,  но  и  отрасли, 
обеспечивающие  потребление,  требовал  создания  потребительского  сектора,  новых  отраслей 
промышленности  и,  в  конце  концов,  социальных  институтов,  таких  как  образование  и 
здравоохранение. И эти задачи были решены.  
Около 1960 г. в народном хозяйстве СССР произошли три знаменательных события. Первое 
связано с окончательным превращением страны в преимущественно промышленную и городскую, 
второе  –  со  вступлением  самой  индустрии  в  новую  стадию  развития,  а  третье  –  с  изменением 
структуры  внешней  торговли.  Лидируя  в  производстве  с  начала  1930-х  годов,  промышленный 

71 
сектор  (индустрия  и  строительство)  уступал  по  числу  работников  аграрному.  В  1960-х    СССР 
вышел  вперед  и  по  масштабам  используемого  труда.  Тогда  же  городское  население  превысило 
сельское.  Это  случилось  позже,  чем  на  Западе,  где  в  это  время  уже  намечались 
постиндустриальные сдвиги, проявившиеся в усилении значения сферы услуг[5].  
У  нас  еще  30  лет  численность  занятых  в  сферах  транспорта,  торговли  и  услуг  была 
примерно  такой  же,  как  и  в  индустриальном  секторе.  В  индустриальном  секторе  происходили 
закономерные  структурные  сдвиги:  начинался  бум  нефтехимии,  разворачивалось  массовое 
производство  легковых  автомобилей,  бытовой  электротехники  и  несложной  электроники 
(телевизоров) характерное для следующей (4-й по Кондратьеву) волны развития[6].  
К  семилетке  1959–1965  гг.  была  специально  добавлена  программа  развития  химии 
полимеров, «синтетики». Сырья для нее было достаточно: в Поволжье и Предуралье создавалось 
«второе Баку», шла разведка третьей нефтяной базы, Тюменской. При этом химическое и другое 
гражданское оборудование опять покупали за рубежом. В 1970 г. с конвейера АвтоВАЗа в городе 
Тольятти сошли первые «жигули» – отечественные версии итальянских «фиатов».  
Проводимые  в  разные  годы  структурные  реформы  носили  паллиативный  характер. 
Обеспечить формирование национальной инновационной системы и трансфер небольшой группы 
технологических достижений из «закрытых», оборонных отраслей в гражданские не удалось, хотя 
в качестве проблемы и задачи это было осознано в середине 1970-х гг.  
Промышленными методами строили дешевое жилье (пятиэтажные блочные дома), которого 
остро не хватало. Еще один важный сдвиг состоял в том, что советский экспорт техники обогнал 
вывоз  товаров  потребления,  включая  зерно.  Вооружение  составляло  примерно  1/5  часть 
экспортируемой  техники.  Одновременно  возрос  импорт  зерна  и  товаров  потребления,  а  также 
машин  и  оборудования,  тогда  как  ввоз  сырья  и  материалов  сокращался  –  теперь  страна  была 
обеспечена ими с избытком. 
В  1950–1960  гг.  казалось,  что  советская  индустрия  будет  адекватна  эпохе  научно-
технической  революции.  Она  не  подвела  ученых,  обеспечивая  ядерные  и  ракетно-космические 
прорывы,  и  не  только  военные:  в  1954  г.  пущена  первая  в  мире  Обнинская  АЭС,  в  1957  г.  на 
орбиту выведен первый спутник, в 1961 г. состоялся полет Ю.А. Гагарина. Новая техника быта, 
пусть  и  зажатого  в  клетушки  малогабаритных  квартир,  делала  его  не  столь  отличным  от 
западного. Задача догнать и перегнать Америку в связи с программой построения коммунизма за 
20 лет (ХХII съезд КПСС в 1961 г.) выглядела вполне реальной. 
За эти 20–25 лет СССР действительно обошел США по текстилю, чугуну и стали, нефти и 
газу,  тракторам  и  цементу,  о  чем  с  гордостью  рапортовали  с  высоких  трибун.  О  том,  что 
приоритеты  индустриального  развития  меняются,  что  о  нем  нужно  судить  по  уровню  новой 
техники, скажем электронной, тоже знали и говорили. Но тот факт, что в США и других странах 
Запада  производства,  типичные  для  ранних  промышленных  стадий,  обычно  уже  не  растут, 
почему-то принимали за признак их упадка. Советская продукция, характерная для первых стадий 
развития  промышленности[7],  в  1980-х  годах  достигала  45–70%  от  американской,  выработка 
электроэнергии – 30%. Выпуск же продукции, отвечающей следующим стадиям[8], даже в лучшие 
годы составлял всего 10–20% от их производства в США. 
«Золотая  осень»  западного  индустриализма,  покончив  с  нищетой  масс  и  другими 
социальными  болезнями  своей  ранней  «весны»,  создала  широкий  спрос  на  дорогие  промтовары 
длительного  пользования.  Кроме  того,  нефтяной  кризис  1973–1979  гг.  заставил  Запад  искать 
новые технологии, переводить в третьи страны энерго-, средо- и трудоемкие производства. Наряду 
с  компаниями-монстрами,  на  новом  витке  снова  расцвели  малые,  почти  семейные  фирмы, 
инновационные  и  гибкие.  К  исходу  ХХ  в.  они  давали  работу  половине  занятых,  обеспечивая 
выпуск 35–60% всей мировой продукции. 
В эти же годы приток нефтедолларов в СССР в результате резкого повышения мировых цен 
на  энергоресурсы  оказал  на  его  развитие  обратное  действие  по  сравнению  с  Западом, 
переживавшим  в  то  время  экономические  трудности.  В  1970-х  годах  на  валюту  стали  закупать 
больше  товаров  потребления  и  техники  для  их  выпуска:  доля  ее  импорта  для  легкой  и  пищевой 
отраслей за 1970–1985 гг. выросла с 1/4 до 1/2 [8, C.129]. 
Поворот  к  наукоемким,  или  «цифровым»,  технологиям  в  развитых  странах  решительный 
произошел  еще  в  середине  70-х  гг.  XX  в.  В  СССР  же  вместо  поворота  к  неоиндустриализации 
последовали вначале известные метания (ускорение, а потом перестройка), затем они сменились 
разрушительными  крайностями.  Страна  потеряла  и  время,  и  место  в  международном 
технологическом обмене, и экономическую систему, способную наиболее эффективным образом 

72 
концентрировать  материальные,  трудовые,  научные  и  финансовые  ресурсы  на  стратегически 
приоритетных направлениях промышленного подъема. Многие отрасли и комплексы откатились к 
деиндустриализации,  особенно  в  сфере  тяжелой  и  обрабатывающей  промышленности.  Под 
вопросом оказались даже космический и авиационный статус России и Казахстана.  
Позитивная  взаимосвязь  НТП  с  экономическим  ростом  сначала  была  доказана  в  рамках 
неоклассических  моделей  роста  с  экзогенным  техническим  прогрессом.  Наиболее  отчетливо 
выводы  о  роли  фактора  НТП  были  сделаны  профессором  Массачусетсткого  технологического 
института Р. Солоу, удостоенным впоследствии Нобелевской премии. 
Авторы  новой  теории  роста  П.  Ромер  и  Р.  Лукас  сумели  ввести  в  модель  роста  фактор 
технического  прогресса  как  эндогенный.  Главные  измерения  этого  фактора  расходы  на  ИР  и 
инвестиции  в  человеческий  капитал.  Один  из  главных  выводов  этой  модели  заключается  в  том, 
что  экономика,  обеспечивающая  накопление  больших  ресурсов  человеческого  капитала  и 
непрерывное развитие науки и инновационной сферы, имеет в долгосрочной перспективе лучшие 
показатели  роста,  чем  экономика,  лишенная  этих  преимуществ.  На  практике  эти  положения 
проявляются  противоречиво,  и  далеко  не  всегда  могут  быть  подтверждены  эмпирически.  Так, 
официально  регистрируемые  темпы  экономического  роста  в  развитых  странах  снизились  в  70-е, 
80-е и  в начале 90-х годов по сравнению с 60-ми,  хотя подобное замедление произошло на фоне 
наиболее впечатляющего технологического взлета, переживаемого западным миром в последние 
десятилетия.  Кроме  того,  существенно  замедлилась  динамика  производительности  труда  и 
многофакторной производительности, показателей, наиболее точно отражающих динамику НТП.  
Вывод  о  том,  что  замедление  экономического  роста  обусловлено  замедлением  НТП,  не 
находил  эмпирических  подтверждений:  росли  масштабы  сферы  НИОКР,  появлялись  новые 
революционные  технологии,  возникали  новые  наукоемкие  отрасли.  Поскольку  неоклассическая 
трактовка  факторов  экономического  роста  не  смогла  предложить  эконометрической  модели  для 
объяснения этих реальных процессов, замедление динамики производительности было объявлено 
парадоксом. 
Сегодня в мире происходит смена парадигмы технологического роста: 
1.Азия  –  лидер  по  объему  инвестиций  в  R&D.  По  данным  WIPO,  экспорт  высоких 
технологий сместился в Азию, лидерами являются Китай - 30% и Индия - 22%. С 1995 по 2008 г. 
доля высокотехнологичного экспорта США снизилась с 21% до14%, Японии - с 18% до 8%.  
2.Появились  крупные  компании,  потенциально  претендующие  на  технологическое 
лидерство  на  глобальных  рынках.  Многие  из  них  развиваются  за  счет  опоры  на  промышленные 
кластеры,  сформированные  вокруг  крупных  городов.  Рейтинг  100  инновационных  компаний 
Forbes включает 18 азиатских компаний.  
3.Развивающиеся  страны  АТР,  вслед  за  развитыми  странами  мира,  формируют  стратегии 
выхода  на  новые  высокотехнологичные  рынки:  новые  материалы,  умные  системы,  новая 
электроэнергетика и другие.  
Если  низкоиндустриальный  тип  мог  разворачиваться  в  масштабах  нескольких  десятков 
миллионов  человек,  то  переход  на  так  называемый  среднеиндустриальный  уровень  оставляет  в 
мире 5-6 стран которые могли вообще конкурировать друг с другом за выращивание на своей базе 
этого уровня организации, потому что он уже требовал нескольких сот миллионов человек.  
Именно  этот  процесс  влияет  на  процесс  укрупнения  регионов  –  Соединенные  Штаты 
фактические  присоединяют  к  себе  Мексику  и  Канаду  (в  экономическом  смысле)  –  одну 
территорию как поставщика дешевых ресурсов, другую – как поставщика дешевой рабочей силы. 
И  доктрина  Монро,  которая  была  сформулирована  задолго  до  формирования  этого  альянса 
говорит о том, что собственная жизненная зона США  – это Латинская Америка. Это тот регион, 
который  может  на  своей  территории  реализовать,  может  быть,  даже  высокоиндустриальную 
форму организации.  
Была создана зона НАФТА –  объединение США, Канады и Мексики. Это экономический и 
таможенный  союз,  который  они  пытаются  выстроить,  замыкая,  с  одной  стороны,  природные 
ресурсы, которые есть в Канаде, а с другой стороны, трудовые ресурсы, которые есть в Мексике и 
Латинской  Америке,  и,  достраивая  недостающие  сегменты  высокоиндустриальной  экономики, 
потому что сталкиваются с теми же ограничениями. 
Сегодня  самым  быстро  растущим  регионом  в  мире  является  Азиатско-Тихоокеанский 
регион. По объемам высокотехнологичного экспорта Китай и страны ЮВА превзошли США и ЕС. 
В мире растет добавленная стоимость, создаваемая в индустриях, основанных на знаниях и новых 
технологиях.  При  этом  по  объемам  высокотехнологичного  экспорта  Китай  и  страны  ЮВА 

73 
превзошли США и ЕС [9].  История и прогноз экономических подъемов и кризисов показывают, 
что  движение  в  будущее  не  будет  безоблачным.  Для  того,  чтобы  ответить  на  вызов  III 
промышленной революции в Китае и АТР, постсоветские государства должны:  
-одновременно  осуществлять  индустриализацию  –  создавать  высокотехнологические 
производства  и  СРТ,  формировать  в  этой  СРТ  элементы  экономики  знаний  и  технологизации 
проектного, исследовательского и управленческого мышления;  
-реорганизовать 
неэффективные  формы  пространственной  организации  жизни  и 
деятельности, доставшиеся нам от СССР;  
-выстроить  институты  капитализации  человеческих  ресурсов,  содержание  образования  в 
которых учитывает содержание III промышленной революции.  

жүктеу/скачать 2,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: