Халықаралық ұйымдар әлемдік саясаттың ажырамас бір бөлігі

Тарау ІІ. БҰҰ-ның басқа саяси ұйымдармен байланысы

жүктеу/скачать 290,5 Kb. бет 18/23 Дата 05.04.2023 өлшемі 290,5 Kb. #79747

Бұл бет үшін навигация:

• НАТО және БҰҰ

Тарау ІІ. БҰҰ-ның басқа саяси ұйымдармен байланысы. 2.1. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымымен (ЕҚЫҰ) және НАТО байланысы Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымымен (ЕҚЫҰ) байланысы. Хельсинкиде өткен кеңестен кейінгі өткен жылдар бәсеңдіктің ары қарайғы дамуымен сипатталады. Қорытынды акт қағидаларын жүзеге асыру үдерісінде мәдениет, білім беру, ақпарат саласындағы әр түрлі елдердің және адамдардың арасындағы байланыстар ұлғайып, тереңдей түсті. Азаматтардың жеке істері бойынша сыртқа шығу, сырттан келу мәселелері жеңілдетілді. Отбасылардың қайта қосылуы, аралас неке, сондай-ақ шетелдегі туыстарына бару туралы бірқатар мәселелер шешілді. Белградтағы (1978ж) және Мадридтегі (1980ж) кездесулер Еуропа елдерінің қауіпсіздігі мен ынтымақтастығын жүзеге асыру үшін тұрақты ұйымның қажеттігін бұрынғыдан бетер нығайта түсті. 1990 жылы Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық бойынша Парижде өткен кеңес Еуропа елдерінің қауіпсізідігі мен ынтымақтастығын үйлестіру жөніндегі тұрақты ұйымға айналуы негізге алынған жаңа Еуропаның хартиясы жарияланды. Қазір ол «Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымы» деп аталады. ЕҚЫҰ БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы жанындағы бақылаушы мәртебесін алды. Оның құрамында 53 мемлекет бар, соның ішінде Қазақстан, Түркменстан, Қырғыстан, Өзбекстан, Тәжікстан сияқты азиялық елдер мен бұрынғы КСРО –ның басқа республикалары [25; 136-140]. Ғаламдық үкіметаралық ұйым дегеніміз, дүниежүзіндегі мемлекеттер-дің басым көпшілігін біріктіретін халықаралық бірлестік болып табылады. Бұндай ұйымдар өз алдына ғаламдық мақсаттар қояды. Қазіргі таңда осындай ұйымдардың ішінде ең беделдісі-Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ). БҰҰ-да қабылданған шешімдер ғаламдық деңгейде барлық мемлекеттерді қамтиды. Аймақтық үкіметаралық ұйым болса, белгілі бір географиялық аймақ шеңберінде орналасқан немесе белгілі бір критерийлерге сай келетін мемлекеттерді ғана біріктіретін халықаралық бірлестік. Бұл категорияға мысал ретінде «Африка бірлігі ұйымын» (АБҰ) т.б. жатқызуға болады. АБҰ-на тек қана Африка аймағында орналасқан елдер мүше бола алады. Африка құрылығынан тысқары орналасқан елдер болса бақылаушы мәртебесінде ұйым жиындарына қатысады. Алайда, 1991 жылы биполярлық (екі полюсті) жүйенің күйреуінен кейін «Еуропа қаіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы» (ЕҚЫҰ) мен «Солтүстік Атлант келісім шарты ұйымы (НАТО) сияқты бірлестіктер аймақтықтан ғаламдыққа айналды. 1991 жылына дейін екі ұйым да коммунистік идеологияға (КСРО) және «Варшава пактіне» қарсы бағытталған еді. Варшава пакті мен КСРО-ның ыдырауына байланысты ЕҚЫҰ және НАТО дүниежүзіндегі мемлекеттердің өзара ынтымақтастығы мен қауіпсіздігі қамтамасыз ету бағытында ғаламдық үкіметаралық бірлестік ретінде қайта құрылды. Қазіргі таңда бұл ұйымдардың ғаламдық бағыт ұстануында дүниежүзіндегі мемлекеттердің бір-біріне саяси, экономикалық тәуелділігі маңызды рөл атқарғандығын ескерген жөн. НАТО және БҰҰ. Солтүстік Атлант келісім шарты ұйымы (НАТО) КСРО-ның Батысқа бағытталуы мүмкін шабуылынан қорғану және АҚШ-тың Батыс Еуропаға саяси ықпалын жоғалтпау мақсатында «Вашингтон келісім шартына» сәйкес 1949 жылы құрылды. Мүше мемлекеттер: АҚШ, Бельгия, Германия, Дания, Италия, Исландия, Испания, Франция, Канада, Люксембург, Нидерланды, Норвегия, Ұлыбритания, Туркия, Грекия, Португалия. 1999 жылы Чехия, Польша және Венгрия НАТО-ға толыққанды мүше ретінде қабылданды. НАТО-ның басты мақсаты: Ұйымға мүше мемлекеттердің тәуелсіздігін, қауіп-сіздігі мен шекара тұтастығын, өзін-өзі қорғау деңгейін күшейту үшін керекті барлық жағдайларды жасау; Еуро-Атлантикадағы тұрақтылық пен қауіпсіздікті сақтап, диалог және ынтымақтастық арқылы дүниежү-зіндегі мемлекеттер арасында бейбіртішілік қатынастар орнатуға көмектесу. НАТО-ның штаб пәтері Брюссельде (Бельгия), ал әскери академиясы Римде (Италия) орналасқан. жүктеу/скачать 290,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу: