«Химиялық технология» пәні бойынша дәрістер №1. Дәріс. Жалпы химиялық технологияның теориялық негіздері Мақсаты
Ион алмасу - физика – химиялық әдістің бірі
жүктеу/скачать 1,33 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ион алмасу - физика – химиялық әдістің бірі.
Ион алмасу әдісі иониттердің суда нашар еритін, қатты біраттас заттардың иондары суда (иониттер-суда да, басқа еріткіштерде де ерімейтін, бірақ иондарын алмастыруға қабілеті бар қатты заттар) нашар еритін тұздар иондарымен орын алмасуына негізделген. Иониттер катиониттер және аниониттерге жіктелінеді. Катиониттер құрамында қозғалмалы натрий немесе сутек катиондары болғандықтан, олар натрий катиониті немесе сутек катиониті деп аталынады. Аниониттер құрамында қозғалмалы гидроксил тобы болғандықтан ОН- аниониті деп аталады. Өндірістерде көбінесе катиониттер ретінде алюмосиликаттарды қолданады (глауконит, цеолит, пермутит және т.б.). Н- катиониттер ретінде сульфирленген көмір (концентрлі күкірт қышқылымен өңделген көмір) және тағы да басқа синтетикалық шайырлар (құрамында окси, карбоксил және сульфо топтары бар, фенол, резорцин, пирогаллол, таннин қолданылады. Аниониттер ретінде карбамидтер, маламин, гуанин, анилин, метафенилендиамин және басқа да синтетикалық жоғары молекулалы қосылыстар қолданылады. Иондар алмасу процесінің механизмін мынадай үлгімен өрнектеуге болады. Мысалы, катион алмастырғыш алюмосиликаттың катиониты қатысуымен жүретін алмасу процесі, Na 2 O AI 2 O 3 2 SiO 2 nH 2 O Na 2 O Кат СaCI 2 CaO Кат 2 NaCI (а) Мұнда:[Кат] – алмасуға қатыспайтын молекула бөлшегі, яғни AI 2 O 3 · 2SiO 2 · nH 2 O Н-катионитті қолданғанда жүретін ион алмасу процесінің механизм үлгісі: H 2 Кат CaSO 4 Ca Кат 2 Н 2 SО 4 (ә) H 2 Кат Ca HCO 3 2 Ca Кат 2 Н 2 О 2 СО 2 (б) Иониттердің ион алмасу қабілеті белгілі шамада болады. Уақыт өткен сайын алмасатын ион саны азаяды, яғни қоры таусыла бастайды, сондықтан алмасатын иондарды қайтадан толықтыру үшін ионитты регенерациялайды. Мысалы, ас тұзы ерітіндісімен немесе қышқыл ерітіндісімен катионитті жуады. Анион алмасу үлгісі.н өрнектеу: 2 Ан ОН Н 2 SO 4 Ан 2 SO 4 2 Н 2 О (в) Суды газсыздандыру – суды еріген газдан тазарту. Суды газсыздандыру үшін химиялық және физикалық әдістер қолданылады. Химиялық әдіс – еріген газдардың химиялық реагенттермен реакцияласуына негізделген. Мысалы, суда еріген көмірқышқыл газын сөндірілген ізбес арқылы сүзсе, я болмаса, ізбес сүтін суға салғанда СаСО 3 тұнбаға түседі. Суда еріген оттектен суды тазарту үшін, суды темір үгінділері немесе жоңқасы арқылы сүзеді, оттек темірмен әрекеттесіп суда ерімейтін темір оксидін түзіп, суды оттектен тазартады. Физикалық әдіс - суды аэрациялауға (ауамен жанастыруға) немесе вакуумде қыздыруға негізделген. Суды дистилляциялау – (дистилляциялау – сұйық затты қыздырып, әуелі буға айналдырып, суытып, қайта сұйылту). Суды диститилляциялағанда су буға айналып, құрамындағы тұздардан, газдардан, бактериялардан толық тазартылады. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|