«Химиялық технология» пәні бойынша дәрістер №1. Дәріс. Жалпы химиялық технологияның теориялық негіздері Мақсаты
Азот диоксидімен димерінің абсорбциялау схемасы
жүктеу/скачать 1,33 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сұйытылған азот қышқылын өндіру.
| Азот диоксидімен димерінің абсорбциялау схемасы
2 NO 2 H 2 O HNO 3 HNO 2 116 N 2 O 4 H 2 O HNO 3 HNO 2 59 Азотты қышқыл тұрақсыз сондықтан ыдырайды: 3 HNO 2 HNO 3 2 NO H 2 O 76 кД ж кД ж кДж Қорытып жазғанда: 3 NO 2 H 2 O 2 HNO 3 NO 136 кДж Азот диоксидінің суға сіңірілуі хемсорбциялық газ - сұйық жүйесіндегі процесс. Тепе-теңдікті азот қышқылына қарай ығыстыру үшін температураны төмендетіп, қысымды жоғарылатады. Азот оксидін абсорбциялауға қарама-қарсы принципті қолданады. Яғни концентрлі азот қышқылымен кездесіп, соңында бос қалған NO 2 сұйытылған азот қышқылымен абсорбцияланады. Абсорбциялық процесс экзотермиялық процесс болғандықтан, өндірілген азот қышқылының температурасы 50 0 С, концентрациясы 50%. Егер өндірістегі қысым 0,5-0,8 МПа шамасында болса, онда азот қышқылының концентрациясы 58-60%-ке дейін жетеді. Өндірістегі қысымды 5 МПа дейін көтеріп, тікелей синтез қондырғысында азот оксиді мен оттек қоспасынан концентрлі 98% азот қышқылын өндіруге болады. 9,5 кДж Сұйытылған азот қышқылын өндіру. Өндірісте сұйытылған азот қышқылын аммиактан өндіру үшін үш технологиялық процесс қолданады. 1. Атмосфералық қысымында; 2. Жоғары қысымда; 3. Жинақталған (комбинированный) қысымда. Аммиакты атмосфералық қысымында тотықтырып азот (ІІ) оксиді алынады, жоғары қысымда тотықтырып, түзілген азот диоксидіне айналдырады, оны сол қысымда сумен абсорбциялайды. Ауаны тозаңдардан тазартылып, 10:1 ара қатынаста аммиакпен араластырып, жанасу қондырғысына жібереді де, 850 0 С температурада қыздырылады. Қоспа құрамындағы аммиак тотығады. 800 0 С температурада нитроза газы утилдеу қағазына келіп су буын өндіреді, температура 250 0 С-ка дейін төмендетіледі, нитроз газы келесі салқындатқышқа келіп, 30 0 С дейін салқындап, нитроза газының құрамындағы су буы конденсацияланып, азот (ІІ) оксиді азоттың диоксидіне дейін тотығады да, су буымен әрекеттесіп, сұйытылған азот қышқылын түзеді. Газ күйінде қалған нитроза газдарын газ үрлегіш арқылы абсорбциялау мұнарасына жібереді. Ал, ең соңғы абсорбциялау мұнарасының жоғары жағынан су жіберіледі. Бірінші мұнарадан өнім шығарылады. Абсорбциялау мұнараларында азот оксидінің қышқылға ауысу дәрежесі 92% шамасында болады. Азот оксидтері абсорбциялағанда реакцияға қатыспаған инертті азот (ІІ) оксиді бөлінеді, сондықтан абсорбциялау мұнараларының соңына тотықтырғыш мұнара орнатылады. Осы соңғы мұнарада азот (ІІ) оксиді азоттың диоксидіне дейін тотығады. Тотығу мұнарасынан шыққан газ қоспалары атмосфераға жіберілместен бұрын азот оксидтерін сода ертіндісімен сіңіріп, натрийдің сілтішесіне айналдырып, мұнараның төменгі шетінен шығарып алынады. Сода ертіндісінің орнына көбінесе күйдіргіш натр немесе сөндірілген ізбес қолданылады. Атмосфераға шығарылатын газды азот оксидінен толық тазарту үшін газ қоспасын 370- 420 0 С дейін қыздырып, аз мөлшерде табиғи газ қосып палладий катализаторы орналасқан конверторға жіберіледі. Конверторда мынадай реакциялар жүреді: 2 CH 4 O 2 2 CO 4 H 2 Q 2 NO 2 4 H 2 N 2 4 H 2 O Q 2 NO 2 H 2 N 2 2 H 2 O Q Реакциялар жылу бөлумен жүреді. Реакциядан шыққан газ қоспалардың температурасы 700- 730 0 С шамасында болады. Газ жылуын су буын алуға пайдаланады. Концентрлі азот қышқылын тікелей синтездеу әдісімен қатар, сұйытылған азот қышқылын су сорғыш концентрлі күкірт қышқылымен айдау арқылы да өндіруге болады. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|