Ақпараттық жүйелердің құрылымы және топтасуы

3.4 Ақпараттық жүйелердің құрылымы және топтасуы

Қамтамасыз ететін ішкі жүйелердің типтері. Толығырақ автоматтандырылған ақпараттық жүйелерге тоқталайық. Ішкі жүйе - бір белгі бойынша белгіленген жүйенің бөлігі.

Аналитикалық зерттеу кезінде кәсіпорын түрінен, оның ерекшелігінен, басқару деңгейінен және басқа да факторларынан байланысты болатын әр түрлі ішкі жүйелерді белгілеуге болады. АЖ-нің функционалдық бөлігі қалыпты қызмет істеу үшін оның құрамына АЖ-нің қамтамассыз ететін бөліктерінің ішкі жүйелері (қамтамассыз ететін ішкі жүйелер деп аталатын) кіреді.

Ақпараттық жасақтаманың ішкі жүйесінің міндеті басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін айқын ақпаратты өз уақытында беру және қалыптастыру. Автоматтандырылған ақпараттық жүйенің ақпараттық жасақтамасы машинадан тыс және машина ішіндегі ақпараттық жасақтамадан тұрады.

Ақпараттық жасақтаманы құру үшін мыналар қажет:

• 
  ұйымның барлық басқару жүйесінің мақсатын, міндетін, функциясын анық түсіну;
  
• 
  талдау үшін ақпараттық ағындар үлгісі түрінде берілген басқарудың әр түрлі деңгейінде пайда болу кезінен бастап оны қолдануға дейін ақпараттың жылжуын анықтау;
  
• 
  құжат айналым жүйесін жетілдіру;
  
• 
  топтастыру және кодтау жүйелерінің бар болуы мен қолдануы;
  
• 
  ақпараттың өзара байланысын көрсететін концептуалды ақпаратты – логикалық модельдердің құру әдіснамасын меңгеру;
  
• 
  қазіргі техникалық жасақтаманың бар болуын талап ететін машиналық тасушыда ақпарат массивін құру.
  

Техникалық құралдар кешені мынаны құрайды:

• 
  кез келген модельдегі компьютерлерді;
  
• 
  ақпаратты жинау, жинақтау, өндеу, жіберу және шығару құрылғысын;
  
• 
  мәліметтерді жіберу мен байланыс сымдар құрылғысын;
  
• 
  оргтехника және ақпаратты автоматтық алмалы құрылғысын;
  
• 
  эксплуатациялық материалдарды және т.б.
  

• 
  жалпы жүйелік - техникалық жасақтама бойынша мемлекеттік және салалық стандарттарды енгізеді;
  
• 
  мамандырылған – техникалық жасақтаманың барлық кезендері бойынша әдістеме кешенің қамтиды;
  
• 
  нормативті-анықтамалық – техникалық жасақтама бойынша есептеулер жүргізу кезінде қолданылады.
  

Математикалық жасақтама құралына мыналар жатады:

• 
  басқару процесіндегі үлгілеу құралы;
  
• 
  басқарудың типтік есептері;
  
• 
  математикалық программалау, математикалық статистика әдістері, жаппай қызмет көрсету теориясы және т.б.
  

Программалық құралдарды өңдеуге арналған техникалық құжаттама есептің сипатталуын, алгоритмдеуге арналған есептерді, есептің экономикалық-математикалық моделін, бақылау мысалдарды қамту керек.

Ұйымдық жасақтама келесі функцияларды жүзеге асырады:

• 
  АЖ-і қолданылатын ұйымның бар басқару жүйесін талдайды және автоматтандыруға болатын есептерді анықтайды;
  
• 
  АЖ-і жобалауға араналған техникалық тапсырмалар мен оның тиімділігін техникалық-экономикалық түрде нақтылауды қоса отырып, есепті компьютерде шешуге дайындайды;
  
• 
  ұйымның құрамы мен құрлымы бойынша басқарушылық шешімдерді, басқару жүйесінің тиімділігін көтеруге бағытталған есептерді шешу әдіснамасын жасайды.
  

Құқықтық жасақтаманың құрамына заңдар, жарлықтар, бұйрықтар, мемлекеттік органдардың қаулылары, нұсқаулар мен басқа да министрліктің, ұйымның, ведомстволықтың, жергілікті органдардың нормативті құжаттары кіреді. Құқықтық жасақтамада кез келген ақпараттық жүйенің жұмыс істеуін реттейтін жалпы бөлімді пен нақты жүйенің жұмыс істеуін реттейтін жергілікті бөлімді белгілеуге болады.

Ақпараттық жүйені өңдеу кезеңдерінің құқықтық жасақтамасы өндіруші мен тапсырыс беруші арасындағы шартпен байланысты нормативті актілерді және шартты қабыл алмау құқығын реттеуді енгізеді.

АЖ-нің жұмыс істеу кезеңдерінің құқықтық жасақтамасы мыналарды енгізеді:

• 
  ақпараттық жүйе статусын;
  
• 
  қызметкерлердің құқығын, міндетін және жауапкершілігін;
  
• 
  басқару процесіндегі жеке түрлерінің құқықтық нұсқауларын;
  
• 
  ақпаратты құру мен қолдану ретін және т.б.