І бөлім. Жалпы фармакология

Жанама әсерлері: лоқсу, құсу, бас ауыру, естің бұзылуы, күндізгі ұйқышылдық, жүрісінің бұзылуы, аллергиялық өзгерістер болуы мүмкін.

Бұл дәріні қолдануға болмайтын жағдайлар: жүктілік және бала емізу кезінде, 15 жасқа дейінгі балаларға және осы дәріге сезімталдығы жоғары болғанда.

Rp.: Zolpidemi 0,005

D.t.d. № 10 in tab.

S. Ұйқыға жатарда 1 түймедақтан.

#

Зопиклон ( Имован, Пиклодорм, Релаксон, Сомнол және т.б) - ұйықтату әсері ГАМҚ (гамма-амино май қышқылы) белсенділігімен байланысты. Бұны жатарда және түн ішінде пайда болатын ұйқысыздық кезінде, содан соң негізгі жүйке қызметінің бұзылуында (невроз) пайдаланады. Түймедақ түрінде (0,0075 г) жарты сағат бұрын жатар алдында қабылдайды.
4.3. Ауырсынуды басатын дәрілер, яғни анальгетиктер.

Көптеген аурулар және күйзеліс жағдайларда ауырсыну сезім басым болады. Жарақаттану кезінде ауырсыну сезіміне байланысты есінен танып қалу байқалуы мүмкін. Сондықтан ауырсынуды басатын дәрілердің қажеттігі мол. Денеде күрделі нейрогуморальдық антиноцицептикалық жүйе және ауырсынуды тежейтін ішкі медиаторлар – энкефалин және т.б. бар. Оның қызметі төмендегенде (қорқынышты кезде) ауырсыну күшейіп, оны басу үшін әртүрлі анальгетиктер қолданады. Бірақ бұлар денедегі сана-сезімді, кейбір сезімталдықты жоймайды, тек ауырсынуды басып отырады. Бұлар наркотикалық және наркотикалық емес анальгетиктерге бөлінеді.

4.3.1. Наркотикалық анальгетиктер - олардың антагонистерінің фармакологиялық әсері – орталық жүйке жүйесіндегі және шеткері тіндердің опиаттық рецепторларымен әрекеттесуіне байланысты мынадай топтарға бөлінеді:

А) агонистер: морфин (Morphine hydrochloride), промедол (Promedolum), фентанил (Phentanylum).

Б) агонист - антагонисттер және жартылай агонист: налорфин (Nalorphini hydrochloridum), буторфанол (Butorphanol), Трамадол (Tramadol).

В) антагонистер: налоксон (Naloxone hydrochloride).

Наркотикалық анальгетиктер орталық жүйке жүйесіне тежегіш әсер етеді. Ауруды басып, ұйқыны келтіреді, жөтелді басады. Олардың көбі көңіл-күйді өзгертіп эйфорияға әкеледі, яғни психикалық, біраз өткеннен кейін физикалық тәуелділік әкеліп, нәтижесінде құмарлық пайда болады. Осы топқа жататын көптеген дәрілерді өсімдіктерден және жасанды жолмен алады. Медицинада ең көп таралған түрі – морфин. Құрамында жиырмадан астам алколойдтар бар. Бұлардың бәрі опийдан алынады. Химиялық құрамына қарай оларды фенантрен немесе изохинолин туындысына жатқызады:

1/ фенантрен туындысы – морфин, кодеин және т.б. Бұлар орталық жүйке жүйесіне әсер етеді (ауырсынуды, жөтелді басады).

2/ изохинолин қатарына – папаверин және т.б.жатады. Бұлар тегіс салалы бұлшық етке тікелей әсер етіп, босаңсытады.

Алкалойдтардың ішінен көбінесе морфин қарастырылады. Морфиннің басты әсері – ауырсынуды басу. Сезгіштік, қызулық, есту, көру қызметтеріне әсері аз. Оның ауырсынуды басу әсері екі түрден тұрады:

1.Орталық бөлімдегі афференттік жолмен нейрон аралық ауырсынудың өткізуін тежейді.

2.Ауырсынуды қабылдау, бағалау, оған деген өзгерістердің бұзылуы.