Мұғалімнің танымдық (гностикалық) іскерліктерін өздігінен тәрбиелеуі. Бұл іскерлікті өздігінен тәрбиелеу үшін мұғалім өзінің оқытатын пәні мен педагогикалық білімдерін жетілдіру мақсатында ой әрекеттерін дамытуға, қабылдау, есте сақтау, зейін қоя білу, түсіну үрдістерін жетілдіруге бағытталған арнайы психологиялық-педагогикалық әдебиеттердегі әдістемелермен танысуы қажет. Әсіресе педагогикалық ситуацияларды түсініп, оларды талдап, салыстырып және жалпылай алу дағдыларын дамыта алу өте маіызды. Сонымен қатар мұғалімнің танымдық іскерлігін дамытуда педагогикалық бақылағыштық қасиеті үлкен рөл атқарады. Мысалы, сабақ үстінде оқушылардың мінез-құлықтарын бақылай отырып, мұғалім олардың танымдық белсенділіктерін, қызығушылықтарын және өзінің қаншалықты ынталандыра алатынын танып, оқыту әдістемесінің қай қырларын дамыту қажеттілігін айқындайды.
Мұғалімнің конструктивтік (құрастыра білу) іскерліктерін өздігінен тәрбиелеуі.Мұғалімнің конструктивтік іскерлігін өздігінен тәрбиелеу үшін ол педагогикалық үрдістен күтілетін нәтижені бағамдай алуы керек. Әр істі алдын ала болжай алу кез-келген адамға беріле бермейтін қасиет, сондықтан өзін-өзі тәрбиелеу арқылы мұғалім осы ойлау ерекшеліктерін дамыту негізінде сабақтары мен сабақтан тыс іс-шаралардың мазмұнын, оларды өткізудегі тиімді құралдар, әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдай білетін болады. Педагогикалық іс-шарадан күтілетін соңғы нәтижеге жетудің тиімді жоспарын құрастыра алу мұғалімнің конструктивтік іскерлігінің даму деңгейіне тәуелді. Бұл іскерлікті дамыту үшін өз ынтасы бойынша ашық сабақтар, ашық тәрбие сағаттарын өткізіп көруге болады.
Мұғалімнің коммуникативтік (қарым-қатынас) іскерліктерін өздігінен тәрбиелеуі. Мұғалімнің қарым-қатынасты орната алу іскерлігі ең маңызды іскерліктердің бірі. Бұл іскерлікті үздіксіз дамытып отыру қажет, онсыз педагогикалық үрдістің нәтижесі тиімді болуы екіталай. Коммуникативтік іскерлікті өзігінен дамытуда өткізген сабағын немесе тәрбиелік іс-шараны видеотүсірілімін талдап көруге болады. Өзіне сырт көзбен қарап отырып мұғалім өзінің сөйлеу мәнерін, дауысын, эмоционалдық көңіл-күйін, кинесикасын толық бағалай алуға мүмкіндік ала алады. Не болмаса сабақ түсіндіру барысында диктофонды қосып қойып, кейіннен өзі қайта тыңдап көрген жағдайда да мұғалім өзінің көп кемшіліктерін анықтап алуына болады. Сонымен қатар тәжірибелі, шығармашыл ұстаздардың сабақтарына қатысып, теледидардан дикторлардың, ораторлардың сөйлеу шеберліктерін үйренуге талпынулары арқылы да мұғалім өзінің коммуникативтік іскерліктерінің кем жақтарын жетілдіре алады.
