Дауытбекова М.К., Қозғамбаева Г.Б. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті,
Қазақстан Республикасы, Алматы қ., e-mail: mar-_-zhan@mail.ru
І - дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы Түйін сөздер: Қазақстан, әлеуметтік-экономикалық, жер, салық, соғыс.
Мақалада 1914 жылдың 19 шілдесінде (1-тамыз) басталған Бірінші дүниежүзілік соғыс ауыртпалығының Қазақстанға әкелген ауыр зардаптары сөз болады. Соғысқа әскери–өнеркәсіптік жағдайы тұрғысынан да, әлеуметтік-экономикалық дамуы тұрғысынан да даярлықсыз енген Ресей мемлекеті соғыстың ауыр жүгін Қазақстан тарапына артқаны тарихи деректерден белгілі. Қазақстанның негізгі шаруашылығы малшаруашылығы болуына орай, елден майданға негізінен азық-түлік пен шикізат жіберіліп отырылды. Бұған дейінде отаршыл империя тарапынан өзгеріске ұшыраған малшаруашылығы жұмыс күшінің яғни еркектердің жаппай майданға шақыртылуына байланысты дағдарысқа ұшырады. Дәстүрлі шаруашылық тоқырауға ұшырап, есесіне елде бақша дақылдарының егіс көлемі өсіп, шошқа шаруашылығы жедел дами бастағандығы қарастырылады.
Ключевые слова: Казахстан, социально-экономический, земля, налог, война.
В статье рассматриваются негативные последствия Первой мировой войны для Казахстана. С вступлением России в войну, она столкнулась с военно-производственными и социально-экономическими проблемами. Для нужд фронта отправлялись в первую очередь продукты питания и сырье. Обесепечение войну с сырьем привела экономику Казахстан к кризису. Привлечения мужчин на тыловые работы отразилось нехваткой рабочей силы в традиционной отрасли казахов. Вырос кибиточный налог. Началось массовое изъятие казахских земель. В результате действия царских властей традиционное скотоводческое хозяйство пришло в упадок, трансформируясь чуждым элементам ведения хозяйства, таких как свиноводство, бахчеводство и др.
