І. Электрстатик а
Зарядталған сфера мен цилиндрдің өрістерінің потенциалы
жүктеу/скачать 1,99 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.11. Электрон зарядын тәжірибе арқылы анықтау. Милликен тәжірибесі
| 1.10. Зарядталған сфера мен цилиндрдің өрістерінің потенциалы
Біркелкі зарядталған сфераны қарастырайық. Бұл сфераның өріс кернеулігі (1.23) өрнегіне сәйкес: Сфераның центрінен және қашықтықтағы потенциалдар айырымын есептейік. (1.35) Сфераның бетіндегі потенциал (1.36) Енді біркелкі зарядталған шексіз ұзын цилиндрдің өрісін қарастырайық. (1.24) және (1.24а) өрнектеріне сәйкес: (1.37) 1.11. Электрон зарядын тәжірибе арқылы анықтау. Милликен тәжірибесі Жоғарыда біз зарядтың бүтін шамаға өзгеретіні жөнінде әрі элементар заряд жөнінде айтқанбыз. Осы элементар зарядты (электрон зарядын) 1910 жылы Р. Милликен анықтады (Милликен Роберт Эндрус, 1868-1953жж., американ физигі). Тәжірибе былай жүргізілді: Кернеулігі біртекті, кернеулік сызықтары жоғары вертикаль бағытталған өрісте сұйықтың өте кішкентай микроскопиялық тамшысын орналастырған. Бұл тамшы зарядымен зарядталған. Тамшыға мынадай күштер әсер етеді: ауырлық күші және Архимед көтеру күші мұндағы -тамшының массасы, ал - ығысып, жоғары көтерілген ауаның массасы; үйкеліс күші ( - тамшының жылдамдығы); кулондық күш Қалыптасқан қозғалыс жағдайында ( бірқалыпты қозғалыс) бұл күштер теңеседі. Күштердің тепе-теңдігін скаляр формада былай жазамыз: (1.38) Тамшы заряды белгілі бір шамасына өзгерген жағдайда (мысалы рентген сәулелерінің әсерінен) оның жылдамдығы да өзгереді. Сонда алдыңғы (1.38) теңдеуі былай жазылады: (1.39) Бұл жағдайда тамшы массасын өзгермейді деп алуға болады.Осы екі теңеуден заряд өзгерісін табуға болады. Милликен тәжірибе жүзінде бұл заряд өзгерісінің әруақытта шамасына бүтін еселі болатындығын көрсетті: мұндағы - элементар зарядқа тең: Бұл заряд теріс және электрон сияқты элементар бөлшектің бөлінбейтін қасиеті болып табылады. Мысалы, заряды - элементар зарядтан бірнеше мыңдаған есе көп болатын макроскопиялық зарядталған денелерде зарядты үздіксіз өзгереді деп қарастыруға болады (мысалы, біз массаны үздіксіз шама деп қарастырамыз, ал шын мәнінде ол да дискретті шама болып табылады). жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|