*****
Сөз қорын тексеруге қолданылатын тапсырма:
сиыр, ешкі, жылқы –бір сөзбен қалай атауға болады
суреттерді ата: Сабын, қасық, бас
суреттерді ата: Қарлығаш, троллейбус, милиционер
суреттерді ата: Каз- Кас
“мысық” деген сөзді естісең қолыңды қөтер
*****
Сөйлем құрау дағдыларын тексеру үшін пайдаланатын тапсырма:
кімге не керек
жануалардың төлін айта
берілген сөздерден сөйлем құра
қандай зат тұралы айттым (заттың сипаттамасыайтылады)
бала итті қуып келеді? Алдында Кім?
*****
Байланыстырып сөйлеуін тексеру үшін берілетін тапсырма:
алдымен жемісті, сосын көкөністі ата
кім, кімнен келіп тұр
тақпақты қайтала
демалысты қалай өткіздің
жұмбақты шеш
*****
Жазуын тексеру үшін пайдаланатын тапсырма:
мәтінді оқып мазмұнын айт
берілген буыннан сөз құра
кесте әліппе бойынша сөз құра
мәтінді көшіріп жаз
шана-сана, қара-қала, сөздерінің айырмашылығы неде:
*****
Дислалияда бұзылатын:
дауысы, фонациясы
ырғақтылығы мен жылдамдығы
иннервациясы мен есту қабылеті сақталғанда дыбыс айтуының бұзылуы
сөйлеу аппаратының анатомиялық-физиологиялық кемістігінің салдарынан
дауыстың әуезділігі мен дыбыс айтуының бузылуы
сөйлеу аппаратының иннервасының бұзылуының салдарынын дыбыс айтуының бұзылуы
Тіл үші төменгі қалыпта айтылатын фонетикалық топ дыбыстар:
ысқырық
таңдай
ызың
сонорлы
түйісіп- өтетін
*****
Дыбысты түзету кезеңін саны:
3
4
5
2 Е) 1
*****
Сигматизм кезінде бұзылатын дыбыстар:
дауысты
тіл арты
ысқырық
сонорлы Е) таңдай
*****
Тіс аралық сигматизмнің себептері:
мұрнының қисайуы
*****
Акустикалық-артикуляциялық диграфияны түзету жұмысының негізгі бағыты:
сөз жасау дағдыларын қалыптастыру.
көру гнозисін дамыту
фонематикалық түсінігін дамыту
уақытты бағдарлауын дамыту
кеңістікті бағдарлауын қалыптастыру
*****
68.Жазу тілінің бұзылуыны тән ерекше қателер:
стилистикалық
пунктациалық
алмастыру және шатастыру
аграмматизм
орфографиялық
*****
69.Дислексияға тән емес қате:
оқығанда дыбыстарды алмастыру және шатастыру.
әріптеп оқу
оқығанын түсінбеу
дауыстың бұзылуы
оқудағы аграмматизмдер
*****
70.Сөйлеу тілінің бұзылуының осы түрінде тыртысу байқалады:
брадилалия
тахилалия
дизартрия
логоневроз
дислалия
*****
71.Тұтықпа баланың сөйлеу тілін тексеруді осы тапсырмадан бастаған тиімді:
ауызекі сөйлеу
сурет бойынша әңгімелеу
мәтіннің мазмұнын айту
қайталап айту
бірге айту
*****
72.Тұтықпаға бейімдейтін негізгі себеп:
психикасының зақымдалуы (психотравма)
қатты қорқу
сөйлеу ортасының әсері
нерв жуйесінің әлсіреуі
сөздін материалды шамадан тыс көлемін көп беру
*****
73.Тұтықпаның невроз тәріздес түріне тән белгілер:
сөйлеу тілінің ерте қарқынды дамыу
сөздің аяғын айтпай жұтып тез сөйлеу
сөйлеудің, сөз қорының кешеуілдеп дамуы
тұтықпаның кенеттен пайда болуы
тұтықпа 2 жас мөлшерінде пайда болады
*****
74.Тұтықпаның негізгі белгісі:
вегетативтік нерв жүйесінің бұзылуы
жалпы, және ұзақ бұлшық еттердің моторикасының бұзылуы
сөйлеу кезінде тыртысу
сөйлеу тілінің жетілмеуі
жазылуының бұзылуы
*****
75.Тыртысу салдарынан сөйлеу тілінің жылдамдылығы мен ырғақтылығының бұзылуы:
тахилалия
брадилалия
тұтықпа
полтерн
баттаризм
*****
76.Тахилалияның анықтамасы:
сөйлеудің мөлшерден тыс баяулауы
тыртысусыз жылдам, ұзіп,кідіріп сөйлеу
сөйлеу тілінің, сөйлеуде зейінінің бұзылуына байланысты фразаның дұрыс қалыптаспауы
мөлшерден тыс жылдам сөйлеу
сөйлеу аппаратының бұлшық еттерінің тыртысу салдарынан. сөйлеудің жылдамдығы мен ырғақтығының бұзылуы
*****
77.Тұтықпаға тән емес:
тіл дыбыстарын дұрыс айтпайды
сөйлеуіне қоңіл бөлуі, зейін салуы сөйлеу барысын төмендетеді
таныс мәтінді жақсы оқиды
қызып сөйлеу барысында сөйлеуі нашарлайды, тұтығады
бөтен ортада сөйлеуі нашарлайды
*****
78.Емдеу-сауықтыру жұмысына жатады:
жеке тексеру
ЛФК, сылау
логопедиалық тексеру
психотерапия элементтерін пайдалану Е) логопедиялық сабақ
*****
79.Түзету – тәрбиелеу жұмысына жатады:
ата-аналармен жұмыс жүргізу
қиынықтыру шаралары
дәрімен емдеу
гипноз
ЛФК
*****
80.Тұтықпаның невротикалық түріне тән:
тыртысқақа шалыну, мүдіріп қалу ауызекі сөйлеудің даму кезінде пайда болады
тұтықпаның басталуы психотравмаға байланысты емес, біртіндеп пайда болады
тұтықпаға дейін ауызекі сөйлеуі қалыптасқан
тыртысқақ малыну мүдеру 3-4 жаста байкалады
сөйлеу кезінде өзін- өзі қадағалап, зеліп қойса сөйлеуі жеңілдейді
*****
Жас өсперімдер мен ересектердің тұтықпасын түзетуде қай автордың әдістемесін қолдануға болады:
Н. И. Рождественская
М. И. Буянов
О. С. Бот
Л. Ф. Спирова
Н. А. Чевелева
*****
Бағдарламаны оқыту барысында ауызекі сөйлеудің дағдырларын ситуативтік формадан контекстік формаға дейін дамыту қандай методикада көзделген:
Г. А. Волкова
С. А. Миронова
М. А. Рождественская
В. И. Селиверстов
М. И. Буянов
Фонепедия пәні?
дыбыс айтудың бұзылуы
естудің бұзылуы
дауыс функциясының бұзылуы
көруідің бұзылуы
зейіннің бұзылуы
*****
Дауыс аппараты бұл?
сөйлеу тілдің функционалды жүйесінің шеткі бөлігі
сөйлеу тілдің функционалды жүйесінің орталық бөлігі
сөйлеу тілінің функционалды жүйесінің жетекші бөлігі
Дауыстың пайда болуы –
акустикалыққа ауысатың бірінші реттік кеңірдектіқ дыбыс нәтижесіндегі фонация компоненті
кеңірдекті дауыстың пайда болу нәтижесіндегі фонация компоненті
дауыс перделерінің тербеліс жиілігін субъективті қабылдау
дауыс аппаратымен жүзеге асатың әр түрлі дыбыстардың сәйкестігі
дауыс перделерінің тербеліс қимыл қозғалысын сезу
*****
Дауысты безендіру –
акустикалыққа ауысатың бірінші реттік кеңірдектіқ дыбыс нәтижесіндегі фонация компоненті
кеңірдекті дауыстың пайда болу нәтижесіндегі фонация компоненті
дауыс перделерінің тербеліс жиілігін субъективті қабылдау
дауыс аппаратымен жүзеге асатың әр түрлі дыбыстардың сәйкестігі
дауыс перделерінің тербеліс қимыл қозғалысын сезу
*****
Дауыстың жоғарлығы
дауыс перделерінің тербеліс жиілігін субъективті қабылдау
ауа бөлшектерінің тербелісі
дауыс аппаратымен іске асатың әр түрлі дыбыстардың сәйкестенуі
дауыс аппаратының іске келетін тонның кезектілігі
) дауыс байламдарының қимылының жиелігін сезу
*****
Дауыс дыбысы
дауыс перделерінің тербеліс жиілігін субъективті қабылдау
ауа бөлшектерінің тербелісі
дауыс аппаратымен іске асатың әр түрлі дыбыстардың сәйкестенуі
дауыс байламдарының қимылының жиелігін субъективті сезу
дауыс аппаратының іске келетін тонның кезектілігі
*****
Дауыстың күші
дауыс қырытысының тербеліс жиілігін субъективтің қабылдауы
тығыздалған және қуатсыздалған толқын түрінде таралатын ауа бөлігінің тербелісі
дауыс аппаратымен түзілетін әр түрлі дыбыстардың үйлесуі
дауыс байланысының тербелісінің таралыуын субъективтің сезінуі
адамның дауыс аппаратымен жасалуы мүмкін тондардың кезектілігі
*****
Дауыс диапозоны
дауыс қыртысының тербеліс жиілігін субъективтің қабылдауы
тығыздалған және қуатсызданған толқын түрінде таралатын ауа бөлігінің тербелісі
дауыс аппаратымен түзілетін әр түрлі дыбыстардың үйлесуі
дауыс байланысының тербелісінің таралуын субъективтің сезінуі
адамның дауыс аппаратымен жасалуы мүмкін тондардың кезектілігі
Дауыстың дамуының ең қауіпті кезеңі
мутациялық
мутацияға дейінгі кезең
постмутациялық
толық функциялану кезеңі
адам организімінің және дауыс функциясының қалыптасуы
Дауыстың бұзылысы
сөйлеу тілін түсіну бұзылысы
дауыссыз дыбыстарды айту бұзылыстары
артикуляциялық аппараттың анатобұзылыстарымиялық
сөйлеу тілінің тептік-ырғақтылық жағының бұзылысы
дыбыс аппаратының потологиялық өзгерістерінің салдарынан фонация бөзылыстары немесе оның жоқ болуы
*****
Дауыстың органикалық бұзылысы этиология бойынша бөлінеді
фоностонияда
лорингит пен трахейде
жаңа құрулар мен оларды алып тастайтын кейінгі деңгйде
көмейдің тыртықты стенозында
дауыс қатпарларына қан құйылу салдарынан
*****
Гипер тонусты дисфония
дауыс қатпарларындағы бұлшық ет тонусының төмендеуі салдарынан болған дауыстың бұзылуы
фонацияның нейродинамикалық бұзылуы
дауыс қатпарларындағы бұлшық ет тонусының бақыланбайтын жоғарылығынан болған дауыстың бұзылуы
ризанаторлық қуыс қызыметі мен артикуляциясы, фонациясы, тыныс алу кординациясының бұзылысын сипаттайтын дауыс бұзылысы
орталықтан пайда болған дауыс бұлшық еттерінің функционалды жетіспеушілігімен негізделген дауыстың жоқтығы
*****
ЖСТД терминін алғашқы рет негіздеген:
Г. Петрова
Р. Е. Левина
В. И. Лубовский
Л. С. Выготский
Л. С. Волкова
*****
ЖСТД-ның анықтамасы
Есту қабілеті мен ой-өрісі әдеттегідей дамыған балалардың дыбыстық мағыналық жағына қатысты сөйлеу тілі құрамының компоненттерінің бұзылуынан болатын әр түрлі тіл кемістіктері
Сөйлеу тілінің мүлдем дамымауы
Фонемаларды қабылдау және айтылу ақаулықтарының салдарынан әртүрлі сөйлеу тілі бұзылған балалардың дыбыс айту жүйесінің қалыптасуының бұзылуы
Байланыстырып сөйлеуінің бұзылуы
Жазбаша сөйлеу тілінің қалыптаспауы
*****
ЖСТД қандай күрделі тіл кемістіктерінде байқалмайды
Тұтықпа
Дисграфия
Дислексия
Алалия
Дислалия
*****
ЖСТД қандай тіл кемістіктерінде байқалмайды
Афония
Брадилалия
Дизартрия
Дисорфография
Ринолалия
*****
ЖСТД қандай тіл кемістіктерінде байқалмайды
Алалия
Афазия
Ринолалия
Дислалия
Дизартрия
*****
ЖСТД-ң себебіне жатпайтын факторлар
генетикалық
тұқымқуалаушылық
Орталық нерв жүйесінің ерте жаста органикалық зақымдалуы
Туу кезінде зақымдалу
Есту қабілетінің бұзылуы
*****
ЖТСД-ң этиологиясында орын алатын фактор:
Перинатальдық энцефалопатия
Артикуляциялық аппараттың құрылысының ауытқуы
Фонематикалық қабілетінің бұзылуы
Сөйлеу аппаратының моторикасының бұзылуы
Танымдық процесстердің бұзылуы
*****
ЖСТД мәселесімен шұғылданған автор
О. В. Правдина
М. Е. Хватцев
Т. Б. Филичева
И. Н. Садовникова
О. А. Токарева
*****
ЖСТД-ң негізгі белгісі
дыбыс айтуының бұзылуы
фонематикалық қабілетінің бұзылуы
лексикалық-грамматикалық жағының бұзылуы
сөйлеу тілінің барлық компоненттердің дамымауы
әуезділігінің бұзылуы
*****
ЖСТД балалар алғашқы сөзді айта бастайтын уақыты
1-2 жаста
2-3 жаста
3-4 жаста
4-5 жаста
0-1 жаста
*****
ЖСТД балалардың қалыпты дамыған балалармен салыстырғанда артта қалмайтын біршама қалыпты дамитын жағы қандай
қимыл-қозғалыс сферасы