І тілге қҰрмет – елге қҰрмет мәуелі ағаш
жүктеу/скачать 2,15 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАРТЫЛАЙ ИОНДАЛҒАН ТЫҒЫЗ СУТЕГІ ПЛАЗМАСЫНЫҢ ТЕРМОДИНАМИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН АНЫҚТАУ Каримова А.Т., магистрант (Қазақстан)
- – – – e-a - - - p-p
| Әдебиеттер
Құлмағамбетова Б. Қазақ тілі сабақтарында техникалық құралдарды пайдалану. – Алматы. – 1983. Құлмағамбетова Б. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. – Алматы, – 2000. Әбілқаев А., Бейсенбайқызы З. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. – Алматы, – 2009. ЖАРТЫЛАЙ ИОНДАЛҒАН ТЫҒЫЗ СУТЕГІ ПЛАЗМАСЫНЫҢ ТЕРМОДИНАМИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН АНЫҚТАУ Каримова А.Т., магистрант (Қазақстан) Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Ғылыми жетекшісі: Габдуллин М.Т., ф.-м.ғ.к. Тығыз немесе идеал емес плазма деп әдетте бөлшекаралық әсерлесулер елеулі орын алатын, яғни екі бөлшектің орташа арақашықтықтағы әсерлесуінің потенциалдық энергиясының олардың жылулық энергиясына қатынасын көрсететін байланыс параметрі бірдің шамасында болатын плазманы айтады. Жартылай иондалған плазманы химиялық тепе-теңдік шарттарының негізінде атомдар, электрондар мен иондардың идеалды қоспасы деп қабылдайды. Идеал емес плазманың құрылымдық және термодинамикалық қасиеттерін зерттеуде Монте-Карло, молекулалық динамиканың компьютерлік модельдеу әдістерін пайдаланады. Дегенмен әлсіз идеалдық емес жағдайында Боголюбов-Борн-Грин-Кирквуд-Ивонның интегралдық теңдеулері, Грин функциялары, тығыздық функционалы әдісі және Орнштейн-Цернике интегралдық теңдеулері сияқты теориялық әдістерді де пайдалануға болады. Түрлі физикалық жүйелердің термодинамикалық сипаттамаларын зерттеген кезде бір бөлшектің басқа бөлшектен арақашықтықта анықталуының ықтималдығын сипаттайтын корреляциялық функциялар кеңінен қолданылатыны белгілі. Жартылай иондалған сутегі плазмасының құрылымдық қасиеттері Орнштейн-Цернике теңдеуінің негізінде зерттелді. Біркомпонетті жүйе үшін өрнек былай жазылады: , (1) мұндағы – толық корреляциялық функция, – тура корреляциялық функция. Берілген теңдеу толық және тура корреляциялық фукцияларды жұптық әсерлесу потенциалымен байланыстырады. (1) теңдеуі түрлендіруді қажет етеді. Ол үшін Орнштейн-Цернике теңдеуін шешуге мүмкіндік беретін екі жуықтау қолданылады. Біріншісі – Перкуса-Йевика жуықтауы, ол қысқа әсер етуші әсерлесу потенциалдары бар жүйелерді қарастырғанда оң нәтижелер бере алады. Екіншісі – гипертізбекті жуықтау (ГПЦ), ол негізінен кулондық жүйелер үшін қолданылады: , (2) мұндағы – бөлшектердің әсерлесу потенциалы. Электрондар, иондар мен атомдардан тұратын жартылай иондалған сутегі плазмасы үшін Орнштейн-Цернике теңдеулер жүйесі былай жазылады: , (3) мұндағы a, b, d индекстері – бөлшектердің түрлері, N – түрлер саны. Классикалық біркомпонентті плазма моделі үшін радиалды таралу функциясы келесідей жазылады: , (4) мұндағы − мостикті функция. _______ e-p – – – e-a - - - p-p – - – e-e Сурет 1 – Байланыс параметрі және тығыздық параметрі болғандағы бөлшектердің радиалды таралу функциялары Орнштейн-Цернике теңдеуі Фурье-кеңістікте былайша жазылады: , (5) мұндағы және – тура және түзу корреляциялық функциялардың Фурье түрлендірілулері, олар және функцияларының көмегімен өрнектеледі. Есептеулер кезінде төмендегі электрон-электрондық, электрон-иондық және ион-иондық әсерлесулердің эффективті потенциалдары [1] пайдаланылды: , (6) мұндағы , , − α және β сортты бөлшектердің электр зарядтары, − жылулық Де-Бройль толқын ұзындығы, − α және β сортты бөлшектердің келтірілген массасы, − Дебай радиусы. , (7) мұндағы , . Жартылай иондалған сутегі плазмасына арналған радиалды таралу функциясын күй теңдеуі және ішкі энергия сияқты термодинамикалық сипаттамалармен байланыстыратын теңдеулер мынадай түрде жазылады: , (8) . (9) Интегралдық теңдеулер сандық әдістердің көмегімен шығарылды. жалған потенциалдар негізінде (6), (7) Грин функциялары [2] – – – Монтрол-Вард жуықтауы [3] молекулалық динамика модельдеуі [4] Сурет 2 – кезіндегі тығыз жартылай иондалған сутегі плазмасының қысымы жалған потенциалдар негізінде (6), (7) [5] Монте-Карло модельдеуі [6] Сурет 3 – кезіндегі тығыз жартылай иондалған сутегі плазмасының ішкі энергиясы жүктеу/скачать 2,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|