The role of parents in extensive reading

42
43
time. so, the essential role of motivation in promoting extensive reading was definitely evidenced by educators 
studying this topic area. however, it would be of interest to learn more about the parents’ and teachers’ roles in 
motivating children to read extensively in kazakhstan in particular. 
reference 
1.becher,r.m.(1984).  parent  involvement:  a  review  of  research  and  principles  of  successful  practice. 
retrieved from: eric http://eric.ed.gov/ericWebportal/search/detailmini
2.carbo,  m.  (2008,march).  practices  for  achieving  high,  rapid  reading  Gains.  the  educational  digest. 
73(7), 57-60.retrieved from proQuest education Journals database.
3.day  &  bamford(1998).  extensive  reading  in  the  second  language  classroom.  cambridge:  cambridge 
university press.
4.day & bamford(2002).top ten principles for teaching extensive reading. retrieved from http://nflrc.hawaii.
edu/rfl/october2002/day/day.html
5.harmer,J. (2007). the practice of english language teaching(4th ed). harlow, england: pearson education 
limited.
6.klauda, s.l.(2009).the role of parents in adolescents’ reading motivation and activity. educ psychol rev, 
21:325-363.doi:10.1007/s10648-009-9112-0
7.mcclure, c.t. (2008). creating early, engaged learners. retrieved from www.districtadministration.com/
article/motivation-and-r...
8.mcrae, a& Guthrie J.t.(2012). teacher practices that impact reading motivation. retrieved from:http://
www.readingrockets.org/article/35746/#table1
9.nuttall,(2000). teaching reading skills in a foreign language. oxford, macmillan heinemann elt 
10.pang,  J.  (2008,  april)  research  on  good  and  poor  reader  characteristics:  implications  for  l2  reading 
research in china. reading in a foreign language, 20(1), 1-18
11.sprat, m, pulverness, a & Williams, m. (2011). the tkt course, modules 1, 2&3(2nd ed), cambridge; 
cambridge university press
12.trelease, J, how can something as simple as reading to a child be so effective? retrieved from: http://
www.readingrockets.org/article/55/
Педагог - ПсиХолог ҚызМетіндегі аҚПараттыҚ – 
коММуникациялыҚ теХнология ролі
есенова л. с.
«Орал қаласындағы физика-математика бағытындағы 
Назарбаев Зияткерлік мектебі» «Назарбаев Зияткерлік 
мектептері» ДББҰ филиалының педагог-психологі 
Қазақстан Республикасы
аңдатпа
бұл  мақалада  автор  мектептегі  педагог  –  психолог  қызметінде  ақпараттық  -  коммуникативтік 
технологияның рөлін сипаттаған. әрі жеке тұлғамен жан – жақты психологиялық тұрғыда жұмыстануда 
Акт көмегіне жүгіну үшін психологтың білім-біліктілігінің құзыреттілігінің қажеттігін қарастырған.
аннотация 
в данной статье описывается роль информационно-коммуникационных технологии в деятельности 
школьного педагога-психолога. рассматривается необходимость компетентности психолога при исполь-
зовании возможностей икт в психологической поддержке личности учащегося.
Abstract
the author describes the role of information and communication technologies in the function of teacher and 
psychologist at school. the author considers the essense of psycologist’s knowledge, skills and competence of 
using ict in working with individuals in the psycological context.
Қазіргі кезде елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алуда-
мыз. білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас, жаңаша қарым-қатынас пайда болды. баланың 
жеке басын тәрбиелеуде, оның жан дүниесінің рухани баюына көңіл бөлінуде. сондықтан қазіргі білім 
беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгеріп, жаңа формация мұғалімі болу – заман 
талабы.
жаңа  формация  мұғалімі  –  бұл  рухани  дамыған,  кәсіби  дағдыланған,  жаңалыққа  жаны 
құмар,  шығармашыл  тұлға.  яғни,  өз  пәнін  терең  меңгеріп  қана  қоймай,  білім  кеңістігіндегі  әр 
қатысушының орнын көріп, олардың қызметін ұйымдастырып, күтілетін нәтижені көре білуі де керек. 
бұл мұғалімнің бойында құзіреттіктің үш түрі болуы міндетті:
1. мәселені шешу құзіреттілігі.
2. Ақпараттық құзіреттілігі.
3. коммуникативтік құзіреттілігі.
негізгі құзыреттіліктер түріндегі күтілетін нәтижелер:
Мәселені шешу құзыреттілігі
әр түрлі жағдайдағы мәселелерді анықтауға, өз шешімінің нәтижесін бағалауға, өз қызметіне мақсат 
қоюға,  оны  іске  асыру  үшін  қажетті  жағдайларды  анықтауға,  ондағы  жетістіктерге  жету  процесін 
жоспарлауға  және  ұйымдастыруға,  өзіндік  бағалау  мен  қорытынды  жасауға,  технологияларды  нақты 
қабылдауға мүмкіндік туғызады.
ақпарттық құзыреттілігі
сыни тұрғыдан талданған ақпараттар негізінде саналы шешім қабылдауға, өз бетінше мақсат қоюға 
және осы мақсаттарға жету үшін танымдық қызметтерді жүзеге асыруға; өз бетінше табуға, талдауға, 
іріктеу  жасауға,  қайта  құруға,  сақтауға,  түсіндіруге  және  ақпараттарды  тасымалдауды,  оның  ішінде 
қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың көмегімен жүзеге асыруға; логикалық 
операцияларды қолдана отырып, ақпараттарды өндеуге; қызметін жоспарлау және жүзеге асыру үшін 
ақпараттарды қолдануға мүмкіндік береді.
коммуникативтік құзыреттілігі
Адамдармен өзара әрекет пен қарым - қатынас тәсілдерін білуді, түрлі әлеуметтік топтарда жұмыс 
істеу дағдыларын, қоғамдағы түрлі әлеуметтік рөлдерді орындауды, өмірдегі нақты жағдайларда шешім 
қабылдау  үшін  байланыстың  түрлі  объектілерін  қолдана  алу  білігін,  мемлекеттік  тіл  ретінде  қазақ 
тілінде, халықаралық қатынаста шетел тілінде қатынас дағдылары болуын қарастырады.
біріккен ұлттар ұйымының шешімімен «ххі ғасыр – ақпараттандыру ғасыры» деп аталады. Қазақстан 
республикасы  да  ғылыми-техникалық  прогрестің  негізгі  белгісі  –  қоғамды  ақпараттандыру  болатын 
жаңа  кезеңіне  енді.  Қоғамды  ақпараттандыру  –  экономиканың,  ғылымның,  мәдениеттің  дамуының 
негізгі шарттарының бірі. осы мәселені шешудегі басты рөл мектепке жүктеледі.
ххі ғасырда оқушылардың жанын рухани жағынан азықтандыратын, қызығушылығын арттыратын 
ақпараттық техникалық құралдар екені бәрімізге мәлім. баланы рухани дамытуда айналамен танысты-
ру, яғни ақпараттық құралдардың жақсы жағын тиімді пайдаланып, күрделі, қыр сыры көп әлеуметтік 
ортаға оқушыны бейімдеп тәрбиелеу психолог – педагог қауымының еншісінде екенін назарда ұстауымыз 
керек. оқушы ақпараттың жақсы жетістіктерін бойына сіңіріп, рухани бай тұлға ретінде әлеуметтенуі 
заман талабы.

44
45
Ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың (Акт) дамуы білімді бағалау және пайдалану 
жүйесін де уақытылы өзгертіп отыруды талап етеді. осыған байланысты білім беруде қолданылатын 
әдіс – тәсілдер, әдістемелер, технологиялар жаңартылып отырады. Акт оқушыларға ғылыми ұғымдарды 
түсіндіруді және олардың қабылдауын, түсінуін жеңілдетуге мүмкіндік беріп, мұғалімдерге сабақ беру-
де көмектесетін маңызды құрал болып отыр (мұғалімге арналған нұсқаулық, 61 бет).
Өзімді жаңа формация мұғалімі ретінде былай жетілдіремін:
мақсатым:
- кәсіби құзыреттілікті бағалау.
- қиындықтарды жеңу және жоғары нәтижеге жету әрекеттерін жоспарлау.
- жұмыс нәтижесін талдау, жалпылау, жүйелеу.
- міндеттерім:
- әдістемелік жұмысты іске асыру, біліктілікті арттыру үшін мүмкіндіктерді қолдану;
- жаңаша мінез – құлықты, жаңа педагогикалық ойлауды дамыту;
- ғылыми – зерттушілік және әдістемелік мәдениет деңгейді дамыту, арттыру;
- кәсіби әрекеттің нұсқасын жасау.
  күтілетін нәтижелерім:
- біліктілікті арттыру;
- еңбектің жеке сапалық көрсеткіштерін өзгерту; 
- оқытушы – сабақ беруші бағытынан педагог – басқарушы, педагог - әдіскер, педагог – зерттеуші
   бағытына сапалы ауысу.
Аталған мақсат, міндеттер, күтілетін нәтижелерді мектеп ұжымында жұмыс жасауда жүзеге асырып 
отырамын. бүгінгі таңда ақпарат көлемінің артуы, өмір темпінің өсуі, адами байланыстардың көлемі, 
қоғамдағы, табиғаттағы жанұядағы дағдарыстық көріністер мектептің психологиялық ахуалына әсерін 
тигізеді. социумның ең сезімтал бөлігі ретінде өсіп келе жатқан ұрпақ психолог қолдауын қажетсінеді, 
өз ойын еркін бөлісіетін дос іздейді. 
мектеп психологының міндеттеріне мыналар жатады: 
- баланың жас ерекшелігіне сәйкес тұлғалық және интеллектуалдық даму, өзін-өзі тәрбиелеу, өзін-өзі 
дамыту қабілеттерін қалыптастыруына ықпал ету;
- психологиялық-педагогикалық зерттеу негізінде әр балаға жеке қарым-қатынасты қамтамасыз ету;
-  баланың  интеллектуалдық  және  тұлғалық  дамуындағы  ауытқуларды  жеңу  және  олардың  алдын 
алу; 
- баланың психологиялық даму ерекшеліктерін анықтау. 
осы аталған міндеттерді сапалы орындау үшін психолог өз әрекетінде педагогикалық технологиялар-
ды, соның ішінде ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану қажет. 
компьютердің көмегі: психологтың орындайтын жұмыстың көлемін көбейтуге, уақытты үнемдеуге 
және түрлі бағыттағы (психоағарту және психопрофилактика, психодиагностика, психокоррекция және 
психодаму) теориялық және диагностикалық материалды жүйелеуге, 
компьютердің ең таралған және қажетті қолданысы құжаттарды рәсімдеу және сақтауда болып та-
былады.  компьютер  жылдық  жоспарды  сақтау  және  түзету,  оның  негізінде  тоқсандық  және  апталық 
жоспарларды құруға мүмкіндік береді, тренингтік сағатты жоспарлау және дайындауға көмектеседі.
Диагностика үдерісінің өзі адекваттық бола бастайды, себебі компьютер әр балаға стимульдық мате-
риалды дайындауға мүмкіндік береді. олар сауалнамалар, тест бланкісі және тағы басқа.
психологиялық  диагностика  нәтижелері  жиынтық  кестелерге  түсіріледі.  компьютердің  болуы 
әмбебап кестелерді, талдағыш анықтамаларды жасауға ыңғайлы. 
Ақпараттық технологияны қолдану бірталай тестілеудің және алынған нәтиженің өңдеуінің уақытын 
қысқартады. психологиялық қызметтің жұмысында дайын әдістемені және бағдарламаларды пайдала-
нады.
технологияның жетістігі: психометриялық деректерді қажетті уақыт аралығында негізгі көрсеткіштер 
бойынша  жинақтауға  және  толықтыруға,  алынған  көрсеткіштерді  сапалы,  салыстырмалы  және 
графикалық талдау жасауға болады. 
бұл ретте компьютерлік технологиялар кез - келген ақпаратты көріп қабылдауға әсер етеді, себебі 
ақпараттың  барлық  көлемнен  небәрі  30%  ғана  есте  сақталады.  әр  түрлі  диаграммалар  мен  кестелер 
түрінде жасалған презентациялар ақпаратты көрнекті және есте сақталатындай болады.
бағдарламалық-әдістемелік кешеннен басқа, компьютерлердірілген тесттер: равен тестінің, люшер 
тесті, Айзенк тесті, кәсіптік іріктеу тестілерін (optant бағдарламасы) 4.жинақтауға мүмкіндіктер бар. 
Автоматтандырылған  проективті  әдістерді  де  2.жеке  тұлғаны  жан  –  жақты  зерттеуде  де  қолдану  өте 
тиімді. бұл уақытты үнемдеуге және оқушылардың саны жағынан көп бөлігін қамти отырып, психоди-
агностика деректерінің математикалық өңдеуін автоматтандыруға мүмкіндік береді.
компьютер психологтің белсенді көмекшісі болып табылады, себебі оқушылар, педагогтар мен ата 
-  аналар  арасында  ғылыми-зерттеу  және  психоағартушылық  жұмысты,  түзету  –  дамыту  сабақтарын, 
дайындауда және өткізуде кез – келген материалды көркемдейді және түрлендіреді.
әсіресе  компьютерлік  технологияның  мүмкіндігін  тиімді  келісімі  және  игерушілігін  айрықша 
белгілеу жөн.
Ақпараттық  технологиялардың  арасында  таныстырылымды  қолдану  әдісі  мына  жағдайларда  өте 
тиімді:
- оқушылармен түзету – дамыту сабақтарында; 
- мұғалімдермен, оқушылармен семинарда, практикумдарда; 
- педагогикалық кеңестерде. 
интернет желісінің ресурстарын қолдану мүмкіндігі психологқа ең жаңа және қазіргі ақпараттарды 
алуға көмектеседі. 
мен,  мектепте  педагог-психолог  лауазымында  жұмыс  істей  отырып,  Акт  қолдану  білім  берудегі 
психологтың  практикалық  іс  –  әрекетінде  кең  көлемде  мүмкіндіктер  ашады,  мектеп  психологының 
дәстүрлі жұмыс формасын толықтырады, психологтың білім беру үрдісіндегі басқа қатысушыларымен 
өзара әрекет кеңейтеді деп сенімділікпен айта аламын.
педагог – психологтың оқушылармен жұмысында Акт қолданудың артықшылығы неде?
бірінші  және  бастысы  –  бұл  компьютермен  байланысты  балалардың  барлық  нәрсеге  асқан 
қызығушылығы.  екінші  -  кең  мультимедиа  мүмкіндіктері.  Үшінші  –  әр  баланың  мүмкіндіктері  мен 
жеке ерекшеліктерін ескеру мүмкіндігі. төртінші – компьютерлік бағдарламалардың интерактивтілігі. 
бесінші – уақытты үнемдеу.
психологтың кәсіби әрекетінде компьтерлік технологияны мынадай бағыттарда қолданамын: 
- түзету - дамытушылық;
- диагностикалық;
- әдістемелік;
- ағартушылық.
түзету – дамыту сабақтарында power point бағдарламасындағы таныстырылымдарды, сандық бейнені 
психопрофилактикада,  терапияда,  релаксация  кезінде  әуендерді  тыңдатуда  қолданамын.  power  point 
бағдарламасындағы презентациялар танымдық мотивацияны арттырады. 
әдебиеттер тізімі
1. http://www.openclass.ru/sub/психология (05.10.2012)
2. http://www.testkub.ru/testinfo.html (15.10.2012)
3. беспалова л. в., болсуновская н. А. технологии создания автоматизированных систем обработки 
результатов диагностики в программе microsoft excel. - м.: владос.- 2006.
4. Дюк в. А. компьютерная психодиагностика. - с-пб., - 1994.

46
47
инфорМационные коММуникационные теХнологии,
как средство ПовыШения Профессионального Мастерства учителеЙ
Жайсанбаева а. М.
КГУ «Средняя общеобразовательная школа-лицей №7» г. Семей
Республика Казахстан
аңдатпа
Қазiргi  болмыстарды  оқытушылардың  информациялық  -  коммуникациялық  құзыреттiлiктiң 
құрастыруын  қажеттiлiкке  әкелiп  соғатын  оқу-тәрбиелiк  үдеріске  ақпараттық  -  коммуникациялық 
технологиялардың енгiзуiн қажеттiлiк педагогикалық ұста құрайтын болатын оның кәсiби мiнездемесiмен 
ерiксiз көндiредi. жаңа ақпараттық - коммуникациялық технологиялардың енгiзуiмен, қазiргi оқытушы: 
меншiктi кәсiби, шығармашылық дамыту үшiн қуатты қызықтыру алады; бiлiмнiң сапасын көтередi.
аннотация 
современные реалии диктуют необходимость внедрения икт в учебно-воспитательный процесс, что 
влечет  за  собой  необходимость  формирования  икт-компетентности  преподавателей,  являющейся  его 
профессиональной  характеристикой,  составляющей  педагогического  мастерства.  с  внедрением  новых 
икт, современный преподаватель получает мощный стимул для собственного профессионального, твор-
ческого развития; повышает качество образования.
Abstract 
modern realities dictate need of introduction of information and communication technologies in teaching and 
educational process that involves need of formation of information and communication competence of the teachers 
being its professional characteristic, a component of pedagogical skill. With introduction of new information and 
communication  technologies,  the  modern  teacher:  receives  powerful  incentive  for  own  professional,  creative 
development; increases quality of education.
информационно-коммуникационные  технологии  (икт)  обладают  сегодня  колоссальными  возмож-
ностями по использованию их в образовательном процессе. со всеми своими ресурсами икт являются 
одним из существенных средств реализации целей и задач процесса обучения. во второй половине xx 
века, активно развивающиеся цифровые технологии предложили новый способ доступа и получения ин-
формации, новые виды коммуникации – электронную почту, чаты, конференции, форумы. компьютеры 
вошли во все сферы современной жизни. икт меняют процесс обучения и это уже неизбежность, это 
реалии, это факт. 
на  сегодняшний  день  у  любого  учителя  имеется  в  распоряжении  целая  гамма  возможностей  для 
применения в процессе обучения разнообразных средств икт. Это банки данных, информация из ин-
тернета, многочисленные электронные учебные пособия, словари и справочники, дидактизированный 
материал,  презентации,  программы,  автоматизирующие  контроль  знаний  (тесты,  зачеты,  вопросники, 
подготовленные с помощью языков программирования, ms excel, ms powerpoint др.), форумы для обще-
ния и многое другое. благодаря этому актуализируется содержание обучения, возможен интенсивный 
обмен информацией с партнерами извне, в том числе, интеркультурный процесс обучения принимает 
динамический характер.
при этом учитель не только образовывает, воспитывает и развивает учащихся, но с внедрением но-
вых икт он получает мощный стимул для самообразования, профессионального роста и творческого 
развития. владея икт, внедряя их в учебный процесс при подготовке будущих специалистов, которым 
предстоит реализоваться в новом, информационном обществе, учитель повышает качество образования, 
уровень подготовки учащихся, умножая при этом и свое профессиональное мастерство. 
в педагогическом словаре г.м. коджаспировой понятие «мастерство педагогическое» определяется, 
как высокий уровень овладения педагогической деятельностью; комплекс специальных знаний, умений 
и навыков, профессионально важных качеств личности, позволяющих педагогу эффективно управлять 
учебно-познавательной деятельностью учащихся и осуществлять целенаправленное педагогическое воз-
действие и взаимодействие [коджаспирова, 2000, с.82]. 
безусловно, для педагога, профессиональное мастерство – это и есть мастерство педагогическое. икт 
в современном образовательном пространстве выступает как средство повышения профессионального 
мастерства.  Для  эффективного  управления  деятельностью  учащихся  в  области  использования  икт  в 
будущей профессиональной деятельности учителю необходимо обладать икт-компетентностью, что яв-
ляется составляющей профессионального мастерства современного учителя. 
«икт-компетентность учителя-предметника», понимается, «как его готовность и способность само-
стоятельно  использовать  современные  информационно-коммуникационные  технологии  в  педагогиче-
ской деятельности для решения широкого круга образовательных задач и проектировать пути повыше-
ния квалификации в этой сфере» [урсова, 2006, с.51]. обладая икт-компетентностью, учитель должен 
не только стремиться к использованию икт в своей работе, но и моделировать и конструировать инфор-
мационно-образовательную деятельность. 
Для учителей необходимо обладать предметно-углубленной икт-компетентностью, соответствую-
щей осознанному методически грамотному использованию икт в преподавании своего предмета. так 
как современные реалии диктуют переход к информационному обществу, учителям необходимо подгото-
вить специалиста, готового войти в это общество. в соответствии с программой информатизации сферы 
образования республики казахстан, главная цель информатизации образования состоит «в подготовке 
обучаемых к полноценному и эффективному участию в бытовой, общественной и профессиональной об-
ластях жизнедеятельности в условиях информационного общества». 
переход  к  информационному  обществу  влечет  за  собой  развитие  информационной  культуры  всех 
членов общества. педагогические исследования бахтияровой л.н., викулиной м.А., кручининой г.А., 
кулик е.Ю., марковой с.м., майоровой с.н., шевцовой л.А., и др. показывают, что развитие информа-
ционной культуры обучаемых является заботой учителей всех предметных областей. 
под информационной культурой мы понимаем достигнутый уровень организации информационных 
процессов, степень удовлетворенности людей в информационном общении, уровень эффективности соз-
дания, сбора, хранения, переработки, передачи, представления и использования информации, обеспечи-
вающей целостное видение мира, предвидение последствий принимаемых решений [ильина, шилова, 
2006, с. 120-123]. 
Для того чтобы учителя имели волю и желание к внедрению информационных и коммуникационных 
технологий в образовательный процесс, желание повышать свою информационно-коммуникационную 
культуру возникает необходимость создания в школе «икт-насыщенной среды, то есть образователь-
ной среды, насыщенной аппаратными и программными средствами информационно-коммуникационных 
технологий».
 возможности этой среды должны использоваться учителями для развития у учащихся информаци-
онной  компетентности  и  информационной  культуры,  для  собственного  профессионального  развития. 
Это  важно,  так  как  информационная  компетентность  обучаемых  является  одной  из  ключевых  компе-
тентностей, которые призвана формировать образовательное учреждение. т.с. ильина и о.н. шилова 
отмечают, что информационная компетентность учителя является компонентом его профессиональной 
компетентности, а информационная культура – неотъемлемым качеством любого человека современного 
общества. [там же]. 
в настоящее время в нашей школе ведется активная работа по формированию икт-компетентности 
преподавателей.  постепенно  работа  систематизируется  и  вырабатывается  определенная  система  фор-
мирования  икт-компетентности.  Для  решения  поставленной  задачи  используются  различные  формы 
работы: курсовая подготовка, работа методических объединений, мастер-классы, индивидуальное кон-

жүктеу/скачать 4,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: