Іі халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференциясы ғылыми баяндамалар
Результаты исследований показали
жүктеу/скачать 13,88 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Использованная литература
- ДАРЫНДЫ БАЛА – ҰЛТ БАЙЛЫҒЫ Сабдина А.А.
- Восемь карточек
- Пирамида Теопса
- Әдебиеттер тізімі
- ПРОФЕССИОНАЛИЗМ ПЕДАГОГОВ, КАК ОДНО ИЗ УСЛОВИЙ ПОВЫШЕНИЯ КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ Саблукова Т. А.
Результаты исследований показали: Обучающиеся экспериментальных классов, участвующие в проекте, показывают более высокие по сравнению с обучающимися контрольных классов, не принимающих участия в проекте, межпредметные результаты освоения основной образовательной программы начального общего образования на основе формирования таких универсальных учебных действий, как осознанность целей использования компьютера в учебном процессе, его широких возможностей: В экспериментальных классах 71,2 %: показали высокий уровень осознанности целей использования компьютера (поиск информации в Интернете, подготовка к урокам, использование электронной почты). В контрольных классах этот показатель составляет 64,4 %. Учащиеся экспериментальных классов осознают роль компьютера в учебной практике, считая его важнейшим инструментом освоения новых знаний и технологий их получения (66,2 %). В контрольных классах данный показатель составляет 51,1 %. Наиболее явные различия наблюдаются между учителями экспериментальных классов (82,1 %) и контрольных классов в вопросе применения компьютеров для организации работы учащихся в классе, а также в вопросе использования возможностей использования электронной почты, Интернета (21,4 % против 3,8 %). Также более высокие показатели демонстрируют учителя экспериментальных классов в использовании компьютерных технологий для получения информации при подготовке к уроку (78,6 % против 62,1 %). Учителя контрольных классов, более сдержанно оценивающих влияние ИКТ насыщенной среды на образовательный процесс, тем не менее высоко оценивают роль ИКТ в формировании конкурентоспособной личности школьника (72,1%).
520 Мониторинг использования ИКТ в процессе обучения младших школьников: Критерии Контрольные классы Экспериментальные классы
1. Повышение результатов обучения, качества образовательного процесса 42,1 % 50,6 %
2. Развитие активных методов обучения 50,6 %
64,8 % 3. Развитие интереса к учебе, мотивация школьников 50,5 %
96,5 % 4. Повышение наглядности обучения, расширение возможностей представления учебного материала 57,9 %
89,4 % 5. Возможность организации тестирования, проверки знаний учащихся 46,8 %
75,6 % 6. Организация разноуровневого, разнотемпового обучения школьников, самостоятельное обучение 34,9 %
65,6 % 7. Развитие сотрудничества, проектной деятельности 38,5 %
71,7 % 8. Рациональная организация времени на уроке при выполнении школьниками разнообразных видов деятельности 53,5 % 42,6 %
9. Совершенствование восприятия, логического мышления, внимания школьников 46,6 % 82,5 %
10. Формирование конкурентноспособной личности школьника, человека ХХ1 века 73,3 % 82,7 %
Основными показателями в исследовании родителей, как участников образовательного процесса, стали осознание необходимости использования средств ИКТ в учебном процессе и понимание в связи с этим изменений, происходящих в развитии и универсальных учебных действиях ребенка. Родители считают, что работа с компьютером способствует лучшему усвоению учебного материала, повышает интерес к предмету, содействует формированию новой информационной культуры, повышает качество образования ребенка. Возросший уровень информационной компетенции педагогов, уровень оснащения компьютерным и интерактивным оборудованием опорной школы ресурсного центра позволяют достигать качественно новый образовательный результат. Опыт работы школы в этом направлении был представлен на V Международном форуме «Внедрение информационных систем в образовательный процесс». На этом форуме наши учителя и психологи школы совместно с фирмой Intel провели мастер-классы по внедрению программы управления классом. Из всего сказанного выше, очевидна необходимость использования существующих возможностей для применения информационных технологий. Ведь внедрение их в учебный процесс, как показывает практика, позволяет интенсифицировать обучение, реализовать идеи развивающего обучения, увеличить объем самостоятельной работы учащихся. Этому способствуют особенности компьютерного обучения: пошаговость в организации учебного процесса, а также наличие оперативной обратной связи, на основе которой осуществляются индивидуализация и дифференциация обучения, обеспечивается беспрерывный контроль за деятельностью учащегося на каждом этапе.
521 Использованная литература Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Долгосрочная стратегия развития Казахстана «Казахстан - 2030». Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 годы Концепция непрерывного педагогического образования педагога новой формации Республики Казахстан, 2005 г. Курс «Элементы» Intel® Teach, 2010 г.
Қай елдің де тірегі- білімді де білікті, іскер адамдар. Олай болса, барша адамдар ортақ күш-жігерін, табандылығы мен білімін бірлестіре алғанда ғана біздің қоғамымыз жан-жақты дамыры сөзсіз. Сол себепті, заман талабына сай қоғамды көркейтетін, дамытатын жас ұрпақты тәрбиелеу- алға қойған ең басты міндетіміздің бірі боп саналады. Жас жеткіншектің бойындағы табиғат берген ерекше қабілетті, дарындылықты тани білу, оның одан әрі дамуына бағыт-бағдар бере білу ерекше қиын іс екені айтпаса да түсінікті. Замануи психологияда «қабілет» ұғымына түрлі анықтамалар береді. Қабілет деп адам бойындағы түрлі жеке ерекшеліктерді ғана емес, тек егер сол ерекшеліктер түрлі іс-әрекеттердің жетістігіне әкелгендігін айтады. Мысалы: қабілет оның оқудағы табыстарына қатысты болуы мүмкін. Олар адамның сапалы әрі жылдам иемденген білім, білік, дағдыларымен анықталады. Қабілеттің ерекше түріне дарындылық, талант және данышпандық жатады. Дарынды деп туғаннан бойында түрлі қабілеттердің дамуына көптеген нышандары бар адамды айтады. Талантты деп қабілеттерінің дамуында түрлі табыстарға жеткен адамды айтады. Данышпан деп өзінің қабілеттерінің арқасында бір немесе бірнеше іс-әрекеттердің үздік және әлемдік 522 табыстарға жеткен адамдарды айтады. (мысалы: Аристотель, М.В.Ломоносов. Р.Декарт. Леонардо да Винчи. Г.В.Лейбниц), Баланы заманына қарай икемдеп, өз заманының озық өнегесін оның санасына сіңіре білу, оларды шығармашылық бағытта жан-жақты дамыту, ұлттық сана-сезімі, рухы жоғары етіп тәрбиелеу-бүгінгі күннің басты талабы. Дарындылық - адамның өз бейімділігі арқылы, шығармашылықпен жұмыс істеу арқылы қалыптасатын қасиет. А.И. Матюшкиннің шығармашылық дарын тұжырымдамасы бойынша шығармашылық және адамның шығармашылық дамуын сипаттайтын дарындылықтың психологиялық құрылымы мен негізгі құрылымды элементтермен түйіседі, ал шығармашылық әлует дарындылықтың дамуы үшін негіз болып табылады. Шығармашылық әлует балада туғаннан қалыптасады және өсе келе дамиды, бірақ әлуеттің өсуі оның жеке өзгешеліктеріне байланысты.[1, 29-б]. Дарынды балаларды анықтауда ғалымдарда біртұтас пікір қалыптаспаған. Н.С.Лейтес 3, ал М.А.Холодная - 6, А.Н.Савенков – 4 түрін келтірген. Мысалы, А.Н.Савенкованың топтамасына мыналар кіреді: 1. Арнайы парасат тесттілері бойынша жоғары көрсеткіштері бар балалар; 2. Жоғары деңгейлі шығармашылық қабілеттері бар балалар; 3. Белгілі бір салада үлкен табыстарға ие болған балалар (математика, шахмат, музыка т.с.с.), бұл сатыдағы балаларды көбіне талантты балалар деп атайды; 4. Мектепте үздік оқитын балалар (академиялық дарындылық). [2, 121-131-б]. «Дарынды бала-бұл белгілі бір салада жетістіктері айқын көрінетін немесе сондай жетістіктер әлеуеті мол бала» деп Н.С. Лейтс айтқандай, дарындылықтан орындалған әрекеттің табыстылығына байлынысты емес, ол оның осы табысқа жету мүмкіндігіне байланысты. Тіпті кез келген әрекеттің табысты орындалуына тек дарындылық қажет емес, сонымен қатар білім-білік қажет етеді. Қандай да керемет музыкалық дарындылығы бар адам болса да, егер ол әрдайым музыкамен айналысып, арнайы музыкалық білім алмаса, ол ешқашан опералық дирижердің немесе эстрадалық пианисттің атқаратын қызметтерін орындай алмайды.[3, 320-б]. Баланың дарындылығын анықтаудың негізі мектептен басталады. Алайда әр баланың жеке қабілетін анықтап, оны сол бағытта жетелеу- ұстаз парызы. Әр баланың бойында табиғат берер ерекше қабілеті, дарындылығы болады. «Бұлақ көрсең, көзін аш» - дегендей, осындай баланың бойындағы дарындылық қасиетін дамыту көбіне мұғалімдердің кәсіби біліктілігіне, шеберлігіне, оның тұлғалық қасиеттеріне тікелей байланысты екендігі айдан анық. Барлық мұғалімдер балаларды оқытуда барынша жоғары жетістіктерге қол жеткізу үшін қолайлы ортаны жасауға тырысады. Дарынды мен талантты балаларға қатысты бұл едәуір күрделі мәселе ойлауды, талқылауды және мұқият жоспарлауды талап етеді. 1. Мұғалімнің бағыт-бағдарына байланысты талаптар: - дарынды оқушымен жұмыстың әлеуметтік қажеттілігін сезінуі; - оқушыны жақсы көруі және қабілеті жоғары оқушылармен жақсы қарым-қатынаста болуы; - дарынды оқушымен жұмысқа тұрақты қызығу таныту және нәтижелі әдіс-тәсілдерді талмай іздеуі; -дарынды оқушының ата-анасымен тығыз байланыс орнатуы; - дарынды оқушымен жұмыс кезінде жоғары нәтижелерге жетуге ұмтылуы; 2. Мұғалімнің іскерлігіне қойылатын талаптар: - дарынды оқушыны анықтау әдістерімен жұмыс жасай алуы; - дарынды оқушыларды оқытуға арналған тереңдетілген бағдарлама құрастырып, сонымен тұрақты жұмыс жасай білуі; - оқушы дарындылығын дамытуға қажетті зерттеу жұмыстарын жүргізе алуы; - дарынды оқушыны зерттеуге психодиагностикалық күнделік жүргізуі; - оқушылармен қарым-қатынасын психологиялық тұрғыдан сауатты орната білуі; - дарынды оқушының ғылыми-ізденіс жұмыстарымен айналысуына жетекшілік етуі; 523 Дарынды балалардың даму деңгейі - Оңай оқиды; - Үлкен тіл байлығына және сөз қорына ие - Абстракттік ойлау қабілеттері ертерек қалыптасады; - Тапқыр, қажырлы, шығармашылыққа бейім - Өзгенің ұстанымын қабылдауы қиын келеді;
- Жоғары әлеуметтік мұраттарымен ерекшеленеді - Адамдардың көңіл-күйін байқағыш келеді; - Әділетсіздікке ерекше ұшқыр жауап береді Бала дарындылығын дамытуда, оның бойындағы шығармашылық, зерттеушілік, танымдылық, адамгершілік тұрғыдан өсуге деген қабілеттерін толық деңгейде жетілдіруде жеке тұлғаға бағытталған іс-әрекеттерді пайдалану тиімді болады. Баланы бастауыш сыныптардан бастап шығармашылық ойлауға, қалыптан тыс шешімдер қабылдай алуға, практикалық әрекеттерге дайын болуға әкелудің жолдарын көрсету керек. Баланың шығармашылық қабілетін дамыту мәселесін талдау ең алдымен «қабілет» ұғымының мәнін терең түсініп алуды қажет етеді. Демек, бастауыш сынып оқушыларының тұлғалылығын тәрбиелеу үшін, ең алдымен олардың қабілеттерін дамытудың мәні зор. Жеке тұлға ретінде баланың ашылуы үшін педагог-мұғалім қолдауы - пән олимпиадасындағы жетістіктері - ғылыми-жоба жарыстарындағы жетістіктері - интеллектуалдық бәсекеге қатысуы - шығармашылық байқауларға қатысуы - балалардың жетістіктерін ерекше тіркеп көрсетіп отыруы Түрлі олимпиадаларға қатысып, жетістіктерге жету үшін мектептегі таңдаулы курстар өз септігін тигізеді. Бағдарлама мазмұнында оқушының шығармашылық қабілеттерінің дамуы басты нысана болып алынуымен байланысты, жекеден жалпыны шығару, жалпыны жекелей қолдану т.б. сияқты оқушыны іскерлікке, дербестікке баулитын, ойына түрткі болып, шығармашылыққа жетелейтін, өздігінен ізденіске салатын, айналадағы дүниемен қарым-қатынысқа түсіретін, «жаңалық ашып», оның нәтижесінің «қызығына» бөлейтін әдіс-тәсілдер мен мазмұндық ойындар, қызықты тапсырмалар тұрақты жүргізіліп отырылуы біз көтеріп отырған мәселені нәтижелі ететіні нақтыланды. Қоғамға олимпиадаға дайындық жұмыстары жүретін клубы, оқушыларды ғылыми - зерттеу жұмыстарына қызығушылығын қалыптастыру мақсатында ғылыми жобалар клубы, шешендік өнерін қалыптастыратып, арттыратын дебат клубы және республикалық «Дарын» сырттай оқитын оқушылар кіреді.[4] Математикадан үйірме жұмыстарында, факультативтік сабақтарда пәнге қызығушылық танытқан оқушыларға олимпиада , логикалық есептерді талдай отырып шығарту қажет. Бұл олардың ой-өрісін математикалық қабілетін дамытудағы тура жолдың бірі. Оқушылардың математикаға қабілеттілігі-ол бір құбылыс. Ол қабілеттіліктертің төмендегідей 3 компонентін бөліп алуға болады: алгоритмдік, геометриялық, логикалық. Сондықтан оқушыларға осы 3 компонентті де қамтитындай есептер беріп отыру керек. Осындай есептерді біртіндеп шығару арқылы олардың математикалық есеп шығару мәдениеті қалыптасады. Сол себепті олимпиада есептерін таңдап алып шығарудың маңызы ерекше. Сонымен қатар, қашықтық олимпиадаларының үлесі мол. Олимпиада тапсырмалары орыс тілінде болса да, балалар қызығып орындайды. Мысалы:
Используя предложенные восемь карточек (семь цифр и знак сложения), составьте выражение, значение которого будет равно 2011. Карточку с цифрой 6 можно перевернуть и превратить в цифру 9, и наоборот. Все карточки должны быть обязательно использованы и ни одно число не должно начинаться с цифры 0. Пирамида Теопса У Теопса есть 111 одинаковых кубиков. Из этих кубиков он построил пирамиду, как на рисунке. Начиная со второго уровня снизу, каждый кубик кладется на четыре других кубиках. Теопс построил пирамиду,
524 использовав наибольшее возможное количество кубиков из имеющихся у него. Сколько неиспользованных кубиков осталось у Теопса? Қызықты математика сабақтарында да қызықты логикалық тапсырмаларды орындайды. Мысалы: Ағаш бағанның биіктігі 10м. Құмырсқа бағанмен күніне 4м жоғары өрмелейді де, 2м төмен түседі. Құмырсқа бағанның басына неше күнде шыға алады? Жауабы: 5 күнде Бастауыш сынып оқушылары үшін олимпиадалар аз. Соның бірі Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігінің «Дарын» республикалық ғылыми-практикалық орталығының қолдауымен өткізетін «Бастау» республикалық математикалық турнирі боп саналады. Турнирдің басты мақсаты –бастауыш мектеп оқушылары арасында математикаға ерекше қабілетті дарынды балаларды анықтау, дамыту және оларға қолдау көрсету. Мақсаты – оқушылардың интеллектуалдық әлеуетін және қызығушылығын дамыту, өз білімдерін үздіксіз жетілдіруге ынталандыру, топта жұмыс істеу қабілеттерін және достық қарым-қатынасын қалыптастыру. Турнирдің басты міндеттері: - математика пәні бойынша бастауыш сынып жасындағы дарынды балаларды табу, дамыту және қолдау; - математика бойынша оқушылардың олимпиада құрамасының қорын даярлауға көмектесу; - балалардың математика ғылымына деген танымдық қызығушылығын дамыту. Мектеп командасы республикалық интеллектуалды сайысқа алғашқы рет қатысты. Үш кезеңнен тұратын турнирде еліміздің барлық аймақтарынан барлығы елу команда қатысты. «Шашу» атты кезеңде команданың әр ойыншысы жеке қабілеті бойынша бағаланды -қатысушылар үш күрделі есепті шығаруы шарт болды. Әрбір дұрыс жауап үшін он балл беріліп отырды. Кезең қорытындылары бойынша үш лига құрылды. Бірінші лигаға 130дан жоғары балл, екіншіге 100 ден 130 баллға дейін, үшіншіге жүз баллдан төмен жинағандар іріктелді. Оқушыларға, әсіресе, «Көкпар» айналымы ұнады. Бұл сайыста оқушылар көштің басында болды. Берілген есептерді дұрыс және шапшаң шешіп, әділ қазылар алдында шешімдерді қорғап шықты. «Бәйге» турында командалар 90 минуттың ішінде жеті есеп шығарып үлгерді. Нәтижесінде «Эрудит» командасы (жетекшісі - Баян Тлеужановна Нуртазинова) 1 лигада үшінші орынды алды. «Өрлеу» командасы (жетекшісі - Айнур Амантаевна Сабдина) Бас жүлдені ұтып алды. Гран-При иегерлері боп мына оқушылар аталды: Ұзақбаев Қанат, Сейітқали Темірлан, Байлин Әмірхан, Аманкелдi Құдiретұлла, Зейнолла Әділ Қазақстанның инвестициялық-тартымды адамдары листингіндегі «Ұлт болашағы» аталымында өздерінің тіркелгендігін растайтын VIPlisting.biz куәлігімен марапатталды. Қатысушылар туралы ақпарат әлемнің 86 еліндегі жетекші университеттер, жас таланттарды қолдайтын халықаралық қорларға жіберіледі. Менің ойымша, бұл жетістік баланың бойындағы дарындылығын дамытудағы үлкен мүмкіндік. Сайыс барысында балалардың шығармашылық қабілеттері ерекше болатыны айқындалды. Себебі, олар мақсаты айқын, өмірдің әрбір көрінісін сезінуге ұмтылды. Шығармашылық тұлға үздіксіз жұмыс үстінде. Ол – белсенді, аңғарымды зерек, білімқұмар, тартымды, қызық жан. Баланы шығармашылық тұлға етіп тәрбиелеуде ата-ананың да үлесі зор. Сондықтан, дарынды баланың ата-анасымен тығыз байланыс орнату қажет.
«Бүгінгі дарын - болашақ ғалым» демекші оқушылардың қабілетін аша білуде оларды жан-жақты зерттеп алу қажет. Оқушыларды зерттеу кезеңіндегі асығыстық, салғырттық, енжарлық тек қана бір оқушының болашағына ғана балта шабу емес, бір мемлекеттің ғылым саласының ілгерілеуіне елеулі кедергілер келтірері сөзсіз. Оқушыларды ғылым жолына жетелеудің алғашқы баспалдағы, оларды ғылыми- зерттеу жұмыстарымен айналысуға баулу. Білуге деген құштарлық, бақылауға тырысушылық, тәжірибеден өткізуге дайын тұру, әлем туралы жаңа мәлімет жинауға талпынушылық қасиеттер балаға тән дәстүрлі мінез болып саналады. Ендеше зерттеушілік, ізденушілік - бала табиғатына тән құбылыс. Бұл белсенділік оның жеке
525 дамуына, өзіндік көзқарасының қалыптасуына игі ықпал етеді. Биік танымдық қабілет, тұрмыс-тіршіліктің сырын ұғуға талпыныс баланың ерте жасынан туындайтынын ескерсек, оқушыны ізденушілікке баулу бастауыш кластан басталады десем, қателеспеймін. Өйткені бастауыш класс оқушысы түрлі сөздіктер мен қызықты әдебиеттерді іздеп табуға, оқып, танысуға құштар болады. Назарбаев Зияткерлік мектебінің бастауыш сынып оқушылары мектеп ашылған жылдан бастап өздерінің зерттеу жұмыстарын жүргізуде. Мектепішілік, облыстық, республикалық сайыстарға қатысып, жүлделі орын алуда. Аталған жұмыстарды жүргізе отырып түйіндегенім оқушыны ізденуге баулу, зерттеу жұмыстарына тарту, интеллектуалды сайыстарға қатысу, оның қоршаған орта, қоғамға деген дұрыс көзқарасын қалыптастырып, болашаққа сеніммен қарауына жол ашады. Әдебиеттер тізімі 1. Матюшкин А.М. Концепция творческой одаренности // Вопросы психологии. №6. 1989., 29-3-с. 2. Савенков А.И. Детская одаренность и школьное обучение. Теоретическая модель обогащения содержания образования // Школьные технологии, №1-2.1999. 121-131-с. 3. Лейтес Н.С. Возрастная одаренность школьников: Учеб. пособие для студ. высш. пед. уеб. заведений. – М.: Издательский центр.:Академия. 2001., 320-с. 4. Математика пәнінен дарынды балаларды анықтау және қолдау matematik.kz/nsaular/12-
526 В эпоху интенсивного развития средств ком муникации, которые меняют образ жизни, общения и мышления, одной из актуальных проблем казахстанского общества является формирование конкурентоспособной лич ности, готовой не только жить в меняющих ся социальных и экономических условиях, но и активно влиять на существующую действи тельность, изменяя ее к лучшему. В связи с этим на первый план выходят определенные требования к такой личности - креатив ность, активность, социальная ответствен ность, обладание развитым интеллектом, высокий уровень профессиональной грамот ности, устойчивая мотивация познаватель ной деятельности. Возрос интерес к природной поисковой активности ребенка как важнейшему образовательному ресурсу. В связи с этим учителю необходимо активизировать учебную работу детей, придав ей исследовательский, творческий характер, и таким образом передать учащимся инициативу в организации своей познавательной деятельности. Необходимо с самого начала целенаправленно формировать у учащихся представления об относительности, неполноте и противоречивости знаний, в основе которых лежат противоречивость и неопределенность развивающегося мира. Необходимо также вооружить учащихся средствами разного уровня для практической и познавательной деятельности, в том числе средствами решения комплексных задач и средствами самостоятельного исследовательского поведения. Именно это позволит детям в дальнейшем самостоятельно ставить и решать сложные жизненные проблемы. Основным фактором развития креативности ребенка, как свидетельствуют многие исследования, является не столько его включенность в творческую деятельность, сколько наличие в его окружении «образца творческой деятельности». В связи с этим к учителю предъявляются высокие требования. Для того чтобы учить других, нужно знать больше, чем обучаемые. Ак цент с информирующей функции педагога, переносится на функции координатора, кон сультанта, организатора самостоятельной познавательной деятельности и творческой активности учащихся. Педагоги в современном образовательном пространстве должны, как никогда, владеть актуальной, фундаментальной информацией по предмету; иметь серьезную гуманитарную подготовку, чтобы понимать мир и человека, который в нем живет; технологическое обеспечение уроков должно серьезно обновляться; информационные технологии должны быть постигнуты всеми; каждый работник должен быть профессионально здоров; каждый педагог, где бы ни работал, - в селе или городе - должен предоставлять детям качественные образовательные услуги, которые будут венчаться хорошими результатами учащихся. Обозначилась необходимость построения принципиально иной схемы образовательного процесса, так как происходит, во-первых, использование новых подходов к конструированию учебного процесса; во-вторых, внедрение организационных форм и методов активного обучения в образовательный процесс изменит роль и место преподавателя и обучающегося во время учебного взаимодействия. Образовательное пространство, выдвигая высокие требования к общей культуре и социальным знаниям учителя, делает необходимым постоянное совершенствование его общепедагогического и методического уровня. Учитель чувствует, что его подготовка и переподготовка должны теперь заключаться не столько в заучивании готовых ответов на вопросы, «что и как преподавать», сколько в развитии у него исследовательских и изобретательских способностей, которые позволят ему оперативно, точно и самостоятельно: находить на эти вопросы конструктивные ответы в стремительно изменяющихся обстоятельствах. Именно на это направлена «Программа курсов повышения квалификации педагогов общеобразовательных школ Республики Казахстан» (далее - Программа). Сущность ведущих целей Программы заключается, прежде всего, в воспитании у молодежи уважения к культуре своей страны, во-вторых - в обучении молодых людей критическому мышлению, позволяющему им использовать свои знания в жизненных ситуациях, которые предоставят им возможность быть уверенными и успешными в стремительно меняющемся мире [1, с. 129]. Последовательность изучения и применения методов и приемов в рамках Программы соответствует структуре процесса познания: первичный анализ – синтез – вторичный анализ. На первом этапе анализу
527 подвергаются как собственный опыт учителя, так и материалы Программы. Педагоги отвечают на вопросы: «Где я сейчас?», анализируют свою практику по таким позициям, как: доволен ли я текущей деятельностью, готов ли к грядущим переменам? Анализ фокусируется на выявлении сильных и слабых мест в практике, в структуре умений. «Где я хочу оказаться?» Ответ на этот вопрос должен указать, какие аспекты деятельности следует изменить. Он включает формулировку определенных учебных целей, сроки их достижения, выбор методов и определение доступных и необходимых ресурсов. «Как мне вести мониторинг прогресса?» определяют показатели, в соответствии с которыми будут отслеживаться изменения и рост. На втором этапе идеи Программы проектируются в практическую деятельность учителя и апробируются в учебных классах. На третьем этапе анализируется практическая деятельность с внесенными в нее изменениями. «Одним из новых подходов, включенных в содержание Программы, является требование от учителя системного размышления о своей практике и проведения им локальных исследований в действии на уровне класса»[1, с. 130]. Рефлексия процесса обучения координирует работу педагога и воздействует на будущую педагогическую практику. Активный режим профессионального сотрудничества и взаимообучения создается посредством организации тренингов. Тренинги в группах, при правильной организации и проведении, имеют ряд неоценимых преимуществ, которыми можно воспользоваться для получения намеченных результатов. Эти особенности касаются, прежде всего, изменения роли преподавателя (тренера), участника обучения и самой группы как ключевого средства организации обучения. Если при традиционном подходе преподаватель играет активную и доминирующую роль, которая сводится, в основном, к передаче знаний, то в групповом тренинге основной задачей тренера является организация групповой работы и управление движением группы и ее отдельных членов. Знания, получаемые в группе, слагаются из предшествующего опыта участников и того личного опыта, который они получили работая в группе, и рефлексии групповой работы по достижению поставленных целей. Таким образом, знания оказываются тесно связанными с личной траекторией, а также с индивидуальной и групповой практикой участников тренинга. Другой тип знаний, получаемых в группе, составляют собственно теоретические знания, схемы и подходы, которые представляет тренер в ходе групповой работы. Однако и здесь роль тренера не сводится к простой передаче знаний. Его задача заключается в сопоставлении личного опыта и умений участников группы с представленными теоретическими конструкциями на первом шаге и в содействии в практическом овладении ими в дальнейшем. В тренинге используется, прежде всего, реальный социокультурный опыт: их самоопределение, цели, деятельностные стереотипы. Предшествующая практика становится основанием для другой формы практики - группового тренинга. В ходе тренинга участники с помощью Тренера и группы получают возможность проанализировать предшествующую практику, свои представления и навыки работы. Расширение практических и теоретических знаний дополняется практикой групповой работы, требующей от участника новых для него средств ее реализации [4, с. 7]. По результатам опроса, тренинг является наиболее эффективной для личностного роста формой работы с педагогами. Групповые занятия дают прекрасную возможность идентифицировать с другими членами группы, отработать коммуникативные умения и рефлексивные навыки. Активные методы обучения занимают прочные позиции в рамках трехмесячных курсов. Изменился характер лекционных занятий на основе активных подходов к обучению, чаще используются лекции с визуальной информацией (компьютерные презентации); лекции проблемного характера, которые способствуют мыслительной активности слушателей, приобщают слушателей к объективным противоречиям развития научного знания и способам их преодоления; лекции, с заранее запланированными ошибками, которые позволяют развивать у слушателей умение оперативно анализировать профессиональные ситуации, выступать в роли экспертов, оппонентов, рецензентов, выделять неверную и неточную информацию. Деловые игры в настоящее время в процессе обучения занимают одно из ведущих мест. «Известно, - что в существующих деловых играх имитируется определенная реальная коллективная деятельность
528 людей и через ее осуществление происходит их обучение» [3, с. 34]. Игры обеспечивают достижение ряда образовательных целей: 1) стимулирование мотивации и интереса в области предмета изучения; 2) расширенное осознание различных проблем; 3) развитие навыков: критического мышления, принятия решений, взаимодействия, коммуникации; 4) изменение установок социальных ценностей, восприятие интересов других участников; 5) осознание уровня собственной образованности, приобретение лидерских качеств. Игровая форма обеспечивает личностное включение участников в процесс овладения предметным содержанием профессиональной деятельности. Рефлексивный, поисковый, мыслительный и организационный компоненты игровой деятельности формируют у субъектов исследовательское и творческое отношение к действительности. Как известно, развивающим является обучение, в процессе которого осуществляются прогрессивные изменения в познавательной деятельности учащихся, где обучение ведет за собой развитие, опираясь на «зону ближайшего развития» ребенка. Основным звеном развивающего обучения является формирование мышления учащихся как общей, интегративной способности личности, направленной на достижение целей обучения. Для того, чтобы создать развивающую среду учитель должен знать, как работать в такой обстановке, как справиться с сомнениями, обладать опытом и смелостью принимать ответственные решения на основе имеющихся фактов. Основной составляющей новой образовательной практики являются деятельностные формы. Под деятельностной составляющей учебного процесса понимается усиление роли самостоятельности учащихся, ориентация на активные методы обучения. Проведение учебных занятий на основе деятельностного подхода, на наш взгляд, обеспечивает включенность каждого ученика в учебный процесс на уровне индивидуального мышления, действия, рефлексии, коммуникации. Из анализа практической деятельности учителей в рамках дистанционного обучения видно, что педагоги чаще всего используют те стратегии, по которым они сами работали в рамках первого этапа «Лицом к лицу» - это денотантный граф, диаграмма Венна, ЗХУ, чтение с пометками на полях, кластер, синквейн. Совместное обсуждение вопросов: Как изменилось Ваше понимание критического мышления? Какие аргументы Вы приведётё в пользу развития критического мышления? Какие приемы помогли Вам глубже осмыслить понятие «критическое мышление»? Какие методы критического мышления Вы сможете использовать в своей работе? Какие надо освоить? определило задачу развития критического мышления как лично значимую задачу. Акцент с предметных знаний, умений и навыков как основной цели обучения перенесен на развитие общеучебных компетентностей учащихся. При такой парадигме образования традиционная «отметочная» система оценивания имеет ряд проблем, в связи с тем что: - распространена практика оценивать объем и форму выполненной работы, а не качество достижений учащихся; - акцент делается на сравнение учеников друг с другом, что снижает активность и мотивацию, деморализует менее успешных учеников и не позволяет полноценно прогрессировать наиболее успешным ученикам. Востребованным оказывается такой подход к оцениванию достижений учащихся, который позволил бы устранить негативные моменты в обучении, способствовал бы индивидуализации учебного процесса, повышению учебной мотивации и учебной самостоятельности учащихся. Одним из таких подходов является формативное (формирующее) оценивание, которое можно еще назвать оцениванием для улучшения обучения. [5, с. 4] Немаловажным является оценивание и в построении индивидуальной траектории развития профессионального мастерства педагога. Применение разных видов, методов и техник оценивания для сбора данных об уровне понимания темы, сформированности навыков участников тренинга позволяет учесть потребности и возможности каждого, а участникам – контролировать собственное обучение и сформировать максимум компетенций, необходимых
529 им как в процессе обучения, так и в дальнейшей жизни. Формативное оценивание позволяет участникам осознавать и отслеживать собственный прогресс и планировать дальнейшие шаги самим или с помощью тренера. Программа курсов повышения квалификации педагогов общеобразовательных школ Республики Казахстан направлена на развитие учителя, соответствует целям стратегических планов развития казахстанского образования, демонстрируя пример взаимной интеграции достоверных результатов современных научных исследований и передового опыта преподавания. В процессе повышения квалификации учитель планирует свое собственное развитие как личности и профессионала, что является основой для компетентной работы. жүктеу/скачать 13,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|