Iii beynəlxalq türk dünyasi araşdirmalari simpoziumu III. Uluslararasi türk dünyasi araştirmalari sempozyumu ІІІ халықаралық ТҮркі әлемі зерттеулері симпозиумы
“Kabile Edebiyatlarının Ortaya Çıkışı”
жүктеу/скачать 42,43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- “Kazak Edebiyatı”
- “Yeni Özbek Edebiyatı”
- ORHUN YAZITLARINDAKİ METAFORLAR
- Anahtar Kelimeler
- Keywords
“Kabile Edebiyatlarının Ortaya Çıkışı” 19. yüzyılın ortalarına kadar Türkistan’da ve Doğu Türkistan’da Kazak ve Kazan bölgelerinin hepsinde edebi Çağatay dili kullanılıyordu. Devletin resmi dili ve halkın günlük dili de bu dil idi. Fakat 18. ve 19. yüzyıllarda Türkistan Rus işgali altına girince edebi dilin yerini kabile lehçeleri almaya başlamıştır. Bu ufak kabile dillerinin ortaya çıkması, Rus medeniyetinin bu topraklarda yayılmasına ve bu esnada kendisine karşı koymayacak ve belki de emellerine hizmet edecek bir güç teşkil etmesi bakımından faydalı olmuştur. Ancak bu dönemde mahallî dil ve edebiyatların ortaya çıkması şuursuz bir şekilde oluyordu. Rus okullarında eğitim gören ancak milliyetçi olan kişiler sadece kendi köy ve kasabasının lehçesini biliyor ve o lehçede yazıyordu, kendi aralarında Rusça konuşuyorlardı. Son derece millî maksatla yola çıkan Özbek, Kazak, Tatar, Başkurt ve Türkmen gençleri tamamen mahallî bir lehçede yazılan eserler meydana getiriyordu.
Sadece hükümet daireleri değil aynı zamanda Rus misyonerleri de kabile lehçelerinde edebiyat meydana getirilmesi yolunda çalışmalar yapmış ve ilgili kişilere desteklerini kendi çıkarları ile ters düşmediği müddetçe esirgememişlerdir. Bu dönemde Kazak edebiyatının ortaya çıkmasında ve gelişmesinde önem arz eden kişiler ve faaliyetleri aşağıda verilmiştir: Edebî Şahsiyetler Faaliyetleri Kayyum Nâsirî Tatarca öğretmeni, medrese hocasıdır. Kazan-Tatar edebiyatını oluşturmuş, İslam edebiyatından ve Osmanlı eserlerinden haberdar olup Osmanlıca eserlere Tatarca nazireler yazmıştır. İbrahim Altınsarın Rusların emrine göre Rus harfleriyle Kazakça okuma kitapları yazmış, sonrasında bunları Arap harfleriyle de yayımlamıştır. Kazak milliyetperveridir. Ona göre Kazaklar ayrı bir millettir. Kazak aydınları arasında Ruslara en yakın olanlardan birisi olmakla beraber Kazaklar arasında Hristiyanlık propagandası yapılmasının zararlı olduğunu dile getirmiştir. Hakiki bir Müslüman olan Altınsarın İslam’ı öğretmek için Kazak dilini uygulayanların öncüsü olmuştur. Dinî, ilmi ve kültürel eserlerin halkın anlayacağı bir dilde olmasını savunmuştur. Dr. Kulayev Mevcut edebî dilden farklı bir Başkurt edebî dili oluşturmaya çalışıp bu dilin alfabe ve dilbilgisini yazmıştır. Mangışlaklı Ebu Bekir Molla Tobılda Mevlikey Molla İslamiyet’in yayılmasına ve Kazaklar’da yaşayan millî Türk ananelerinin korunmasına hizmet etmişlerdir. Şeyhülislâmoğlu Yusufbek İslamiyet’in yayılmasına ve Kazaklar’da yaşayan millî Türk ananelerinin korunmasına olan hizmetinin yanı sıra İslami-İran eserlerini Kazak hayatına uygun bir şekilde yazmıştır. Eserlerinde Türk-Kazak tipini oluşturup İslam ananelerinin yayılmasına hizmet etmiştir. Dilinin Kazak olmayan Türklerce de anlaşılması ve eski Çağatay imlasını kullanması nedeniyle geniş halk kitlelerine ulaşmayı başarmıştır. Şahmerdan Molla Kazaklar arasında mollalık eden Tatarlardan birisidir. Bu Tatar mollalar edebiyata hizmet etmişlerdir ancak dilleri bozuk bir şivededir. Kunanbayoğlu Abay Edebiyatın modern fikirleri işlemesinde ve modern bir şekil almasında öncülük etmiştir. Eserlerinde Sa’di, Nevayi ve Fuzuli’nin etkisi görülür. Vezin düzgünlüğü, şiiriyet ve mana bakımından mükemmel şiirler kaleme almıştır. Hem bir şair hem de Doğu ve Batı edebiyatlarını bilen bir yazar ve 509 Okt. Nimet ALPASLAN/”Bugünkü Türk İli Türkistan ve Yakın Tarihi”inde Türkistan Edebiyatına Dair filozoftur. Dili, en karmaşık felsefi meseleleri sıradan insanların dahi anlayacağı kadar sadedir. Halktan beslenerek kaleme aldığı şiirleri göçebe hayatı tasvir eden eşsiz eserlerdir. Abay mektebini oluşturmuş ve Kekitay, Bukeyhanoğlu Alikhan ve Şahkerim Hacı gibi isimlerin yetişmesini sağlamıştır. Köpeyoğlu Yusuf Ruslar ve Rusça bilen Kazak aydınlarla bir araya gelerek yeni fikirler edinmiştir. Rus gazetelerinde Kazak halk edebiyatından numuneler yayımlamıştır. Baytusunoğlu Ahmed Kazak halkını yenileşmeye davet eden ve eski hayatı eleştiren yazıları ve okul kitapları vardır. Kazak lehçesinin dilbilgisi kitabını yazmış ve imlasını kesin bir şekilde belirlemiştir. Güzel lirik şiirlerinin yanı sıra Rus şairi Krılov’un masallarının manzum tercümesini yapmıştır. Şiirlerinde kötümser ruh hali hâkimdir. Mir Caqıp ile beraber Qazak adlı bir gazete çıkarmıştır. Dulatoğlu Mir Caqıp Kazak halkını yenileşmeye davet eden ve eski hayatı eleştiren yazıları ve okul kitapları yazmasının yanı sıra Kazakların istiklâl aşkını dile getirmiştir. Ayrıca Kazakların kutsal değerlerini ve inançlarını Rusların aşağıladığını ve yok etmeye çalıştığını acı bir şekilde dile getirerek Kazakları isyana davet etmiştir. Rus-Japon savaşında Rusların mağlup olmasını bir bilmece vasıtasıyla dile getirerek doğunun bu zaferini yüceltmiştir. Bahtsız Cemal isimli romanı yayımlanmıştır. Bütün bu faaliyetleri sonucunda Kazakların millî rehberlerinden biri haline gelmiştir. Bükeyhanoğlu Alikhan Çar hükümetine karşı inkılâp hareketlerine katıldığı ve Viburg Hitabnamesi’ni imzaladığı için iki defa hapsedilmiştir. Çeşitli konularda yazdığı makalelerinin yanı sıra Abay’a ait makaleleri yayımlaması önemlidir. Ayrıca Kazak destanlarına ait yazdığı makaleler ile Kazak millî fikrinin uyanmasında etkili olmuştur. Mir Caqıp ve Baytusun oğlu Ahmed ile beraber Qazak adlı bir gazete çıkarıp Kazak millî edebiyatının oluşmasında önemli bir yer edinmişlerdir. Ayrıca Kazak edebiyatı ile anane ve halkiyatını da iyi bilmektedir. Sırtlanoğlu Barlıbek Türk dil birliği alanında çalışan Doğu bilimcilere yardım etmiştir. Marsikoğlu ve Balgınbayoğlu Millî edebiyat ve kültüre ait makaleleri Qazak gazetesinde yayımlanmıştır. Mehmed Can Siralin Aykab adında iki haftalık bir mecmua çıkarmıştır. Bu mecmuada Kazak tarihi ve halk edebiyatına ait makaleler yayımlandı. Firdevsî’nin Rüstem ve Suhram isimli eserini Kazakça’ya çevirdi. Ömer Karaşı ile beraber Kazak ve Noğay halk edebiyatına ait kitapçıklar yayımladı. 1917 İnkılâbı’ndan sonraki dönemde ise Kazakistan’da Qazak gazetesi yayın hayatına devam ederken Alikhan Bükeykhan ve arkadaşlarının fikirlerine katılmayan bir kısım aydın Üç Cüz gazetesini, Kazak milliyetçileri ise Birlik Tuvi, Sarı Arka ve Uran gazetelerini çıkardılar. Bolşevik devrinde millî edebiyat oldukça zayıf kalırken 1925 yılından sonraki dönemde ise hükümet yayınlarıyla sınırlı kalmıştır. Ancak 1923 yılından sonraki dönemde milliyetçi gençler sayesinde gazetecilik faaliyetleri iyi duruma gelmiştir. Kazakistan’da Enbek Tuvi, Enbekçil Qazak, Kidey Sözi, Avul
ile ilmi-edebî Sana dergilerine ilaveten Qızıl Qazakistan, Cana Mekteb, Ayal Tenkdigi, Lenişil Cas ve Tañ dergileri çıkarılmıştır. Özellikle Tan dergisinde edebiyat ve halkiyata dair makaleler sıklıkla bulunmaktadır. Cana Edebiyyat adlı aylık edebî dergide ise halk edebiyatı, millî tiyatro ve sanat meseleleri ele alınmıştır.
Özbeklerin yeni edebiyatı Avrupa ve Rus medeniyetlerinin etkisi altında ortaya çıkmıştır. Tercüme ve gazetecilik faaliyetlerinin önemli olduğu bu dönemde öne çıkan edebî şahsiyetler ve faaliyetleri aşağıda verilmiştir: Şahmerdan İbrahimov H. Çanişov Tuzemmi Gazit gazetesinin yazarlarıdır. Bu gazetede 1883 yılına kadar Bin Bir Gece çevirileri ve resmi haberler yer alır. 510 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Mikola Ostroumov
1 edebiyatı muhiti” meydana getirir. Şair Firkat’ı kendi gazetesine çekip ona yazdırdığı şiirler ile Rusya ve Avrupa’ya giden Özbeklerin seyahatnameleri bu gazetede yayımlanır. Gazetenin dili bozuk bir şivede idi ve bu dili Tatarca ve Kazakça’dan uzaklaştırmak için özel yöntemler kullanmıştır. Mahmudkhoca Behbudi Ahmed Vasli Behrambek Devletşahyef Havı Mu’in Şükrullah Khokadda Aşur Ali Zahiri Yeni Özbek edebiyatını Ostroumov Okulu’nun hâkimiyetinden kurtarmak için çalışmışlardır. Millî terbiye görüp Rus mektebi terbiyesinden uzak kalmışlardır. Gaspıralı İsmail Bey’in yayımlarından fikir edinmişlerdir. Eserleri dönemin Türkistan’ı için yeni oluşan mevzulara dair ders kitapları ve eski hayatı eleştiren tiyatro ve hikâye kitaplarından oluşmaktadır. Behbudî
Abdurrahim Taci Özbekçenin düzgün kullanıldığı güzel şiirleri vardır. Bu eserlerin yanı sıra 1905 inkılabından sonra gazete ve dergi çalışmaları da ilerlemiştir. Bu dönemde çıkarılan gazeteler Terakki, Khurşîd, Şöhret, Asiya, Bukhara-i Şerîf, Turan, Semerkand, Seday-i
dair Türkmenler içinde ayrıca edebî bir hareket görülmemiştir. 1917 İnkılabından sonraki dönemde de gazetecilik faaliyetleri devam etti ve Necat, Kiñeş, Turan,
etrafında bir grup toplamakla beraber birkaç yeni şair kendisine yer bulabilmiştir. Tüm Türkistan’da olduğu gibi Özbekistan’da da Bolşevik devrinde millî edebiyat oldukça zayıf kalmış, 1925 yılından sonraki dönemde ise hükümet yayınlarıyla sınırlandırılmıştır. Gazetecilik faaliyetleri ise Qızıl Bayraq, Qızıl Türkstan, Fergane, Azad Bukhara, Zerefşan ve Yardım gazeteleri ile devam etmiştir. Tañ, Bilim Ocağı, Maarif ve Oqutğuçı, Yertüzi ile Bizniñ Yol isimli dergiler yayımlanmıştır. Özbekler mizahı sevmektedir, bu anlamda Muştum ve Meşreb önemlidir. Kalenderi’nin tarzında klasik edebiyat ölçü ve üslubunda hiciv şiirleri yayımlanmıştır. Bu dönemde her ne kadar Türkistan’ın geçmişi ve mevcut durumunu anlatan romanlar yazılsa da bunlar millî bir şuurla yazıldıkları için Rus işgali altında yayımlanmaları mümkün olmamıştır. Bunlar arasında Abdullah Kadiri’nin Ütken Künler isimli romanı önemlidir. Başlangıçta Türkmenlerde kendilerine ait ayrı bir edebiyat geliştirme girişimi olmayıp Kazan, Taşkent ve Baku yayımlarını okuyorlardı. Bolşeviklerin bağımsız Türkmen edebiyatı geliştirme girişimleri neticesinde, 1925 yılında dili Azerbaycan ve Özbek Türkçesi arasında olan Türkmenistan gazetesi çıkarıldı, ancak sonrasında komünistlere devredilip dili Türkmence’ye çevrildi. Türkmenler’de yazar ve şairler bulunmadığı için Rus yazarların eserleri bu dönemde Türkmenceye çevrilmiştir. Türklüğe karşı Taciklik siyasetinin başlaması ile beraber Tacik edebiyatının genişletilmesi çalışmaları da başlamıştır. Bu amaçla Bukharâ, Turan, Âvâz-ı Tâcikhây-i Kembağal, ve Bidâri-i Tâcik gazetelerinin yanı sıra Meş’ala-ı İnkİlâb ve Dâniş u Âmuzgâr dergileri çıkarılmıştır. Bu yayınlarda Türklere karşı Tacik millî duygularını kabartacak makaleler yazılmaktaydı. Tacik Edebiyatı Tarihi isimli bir kitap yayımlanmıştır. Bu dönemde, Türkistan’da ilim ve kültür cemiyetleri, kütüphane, müze, tiyatro ve musiki müesseselerinin artış göstermesi ve özellikle 1922-1923 yıllarında hem ilim hem de kültür alanındaki faaliyetleri önemlidir. Kurulan ilim merkezleri vasıtasıyla destan, halk hikâyesi, atasözü ve bilmeceler derlenmiştir. Rusça-Özbekçe Lügat ve Qazakça-Rusça Tilmaç yayımlanmıştır. Bu sözlüklerde Rusça kelimelerin karşılıkları Osmanlıcaya aykırı olarak tek bir Türkçe kelime ile verilmiştir. Yine bu dönemde millî tiyatro eserleri ile çeşitli şiir ve hikâyeler kaleme alınmıştır. Bunlardan Kazak kadınlarını resmeden şiir ve hikâyeler dikkati çekmektedir. Ayrıca Abay’ın Şiirlerini Tahlil isimli makale de özellikle zikredilmelidir. Ancak Orta Türklerde millî-medeni her türlü girişim bir süre sonra Rusların müdahalesiyle sekteye uğramış ya da şeklini değiştirmek zorunda kalmıştır. Bütün türlerde millî unsurlar giderek azalmak zorunda kalmıştır.
Buraya kadar verilen bilgilerden anlıyoruz ki Ahmet Zeki Velidi Togan, 1947’de kalem aldığı Bugünkü Türk İli Türkistan ve Yakın Tarihi adlı eserinde Türkistan’daki mevcut edebiyatın durumunu ve
1 Ruslar Türkistan Türklerine sart adı verirler. 511 Okt. Nimet ALPASLAN/”Bugünkü Türk İli Türkistan ve Yakın Tarihi”inde Türkistan Edebiyatına Dair Ruslar tarafından nasıl şekillendirildiğini izaha çalışmıştır. Milliyetperver ve vatansever şair ve yazarların millî duygularla kaleme aldığı eserlerin birçoğunun işgal dönemi şartlarında basılamadığı ya da bunları yayımlamayı başaran kişilerin ise cezalandırıldıkları eserde vurgulanmaktadır. Bütün zorluklara rağmen Türkistan edebiyatının 20. yüzyılın başındaki görünümü hiç de küçümsenmeyecek ölçüde güçlüdür. Oldukça geniş bir edebi faaliyet dergi ve gazeteler sayesinde varlığını devam ettirebilmiştir. Bizim kanaatimize göre bu dönemin edebiyatını tam anlamıyla inceleyebilmek için mutlaka Togan’ın işaret ettiği şahsiyetler, eserler, dergi ve gazetelerin mutlaka incelenmesi gerekir.
Baykara, T. (1989). Zeki Velidi Togan. Ankara, Kültür Bakanlığı Yay. Togan, A. Z. V. (1981). Bugünkü Türk İli Türkistan ve Yakın Tarihi. İstanbul, Enderun Kitabevi.
512 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu
ORHUN YAZITLARINDAKİ METAFORLAR Arş. Gör. Nurullah ŞAHİN
Özet: Orhun Yazıtları Türk dili tarihinin mihenk taşlarından biridir. Türk yazı dilinin geçmişini göstermesi bakımından çok önemli verileri bünyesinde barındıran abideler üzerinde birçok çalışma yapılmıştır ve hâlâ da yapılmaktadır. Biz de bu çalışmamızda yazıtlardaki metaforları tespit etmeye çalıştık. Çalışma tarama modelinde yapılmış bir araştırmanın ürünüdür. Doküman incelemesi tekniğinin kullanıldığı araştırmada, Orhun Yazıtlarında 16 adet farklı metafor üretildiği tespit edilmiştir. Yazıtlarda toplam 26 yerde kullanılan bu metaforlar genellikle anlamı pekiştirmek, düşünceyi kuvvetlendirmek, sözün gücünü ve etkinliğini artırmak, söylenilenin kalıcılığını yani hatırlanabilirliğini artırmak gibi amaçlarla kullanılmışlardır.
of studies have been conducted about the monuments that include very significant data showing the background of Turkish transcript language, and the related studies are still in progress. In this study, we have aimed to determine the metaphors on the inscriptions. The sudy is the result of a research carried out with survey model. In the study, in which document research technique has been used, ıt has been observed that 16 different metaphors were produced on Orhon inscriptions. These metaphors, used totally in 26 parts, have generally been employed in order to consolidate the meaning, strengthen the idea, increase the efficiency and power of the word and enhance permanence, that is, memorability of speech. Keywords: Metaphor, Orhon inscriptions, Kültigin inscription, Bilge Kağan inscription, Tonyukuk inscription. Giriş Araştırmacılar tarafından Türk yazı dilinin en eski örnekleri olarak gösterilen Orhun Yazıtları, Türk dili, edebiyatı, kültürü ve tarihi için çok önemlidirler.
Üzerinde yerli ve yabancı bilim adamlarınca çok fazla çalışma ve araştırma yapılmış olan Orhun Yazıtları, gerçekten de Türkçenin ilk yazılı ürünleri midir? Bu konuyla ilgili araştırmacılar tarafından ortaya atılmış farklı görüşler vardır. İslâm Ansiklopedisi’nin Türkler maddesinde verilen bilgilere göre Hunların dili Türkçedir. Hunların dilinin Türkçe olup olmadığı da bilim adamlarınca uzun süre tartışıldı. Elimizde bu döneme ait yazılı bir metin yoksa da, Çin kaynaklarında geçen adlar, sanlar ve sözcükler, bize, Türkçenin Asya’da Hunlar tarafından konuşulduğunu kanıtlamaktadır. Yapılan birçok araştırma ve elde edilen birçok bulgu bu yöndedir. Asya Hunlarının en azından yönetici boylarının Türk, dillerinin Türkçe olması, Türkçenin yaşını bir anda M.Ö. VIII. yüzyıla taşımaktadır. Ne var ki, bu tarih de Türk dilinin başlangıcı olamaz. Bu konuya ilişkin olarak birçok kanıtın olduğunu söyleyen ve bunlardan bir kısmını “İslamlıktan Önce Türk Dili ve Edebiyatı” (2002) adlı eserinde paylaşan Koç, sonuç bölümünde şunları söylemektedir: “Türk dili en az Sümerceye kadar uzanan bir dildir. Türkçenin apaçık görülen bu yaşı, Türk tarihinin başlangıcına da ışık tutmaktadır. Türk tarihini Hunlarla başlatmak, bağışlanamaz bir yanlış tutumdur. Çünkü Türk tarihi Sümer tarihiyle başlar” (Koç, 2002: 66).
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, nsahin.86@gmail.com Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, mefo3@hotmail.com 514 III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Barutcu Özönder (2002) ise Kazakistan’da Esik Tas kurganından çıkarılan bir gümüş kap üzerindeki 26 karakterden oluşan ve M.Ö. V.-VI. yüzyıllara ait yazıtın, Türk dilinin tarihini bir bin yıl daha geriye götürdüğünü vurgulamaktadır. Dili düşüncenin evi olarak gören Tepeli (1997) ise bu düşünce evlerinin en mükemmellerinden biri olan Türkçenin eski ve köklü dillerden biri olduğunu vurgulamaktadır. Alyılmaz (2004: 9) ise yazıtların dil özelliklerinden bahsederek konuyla ilgili şu bilgilere yer vermektedir:
(Kök)türkçenin tıpkı Uygurca gibi bir yazı dili olduğunu vurgulayarak söze başlayan Aksan ise kendisinin “ileri ögeler” olarak adlandırdığı bazı sözcükleri örnek vererek şunları söylemektedir:
Runik harflerle yazılı Orhun abidelerinin dili yeteri kadar işlenmiş bir dil olarak kabul edilebilir. Bunu kanıtlayan, konuşma düsturlarının ve kelime birleşmelerinin bol çeşitliliğidir. Dil düsturlarının zenginliği ve bolluğu Runik abideler dilinin folklor dili ve halk hukukunun diliyle sıkı sıkıya bağlı olduğunu gösteriyor (Tenişev, 1986). Bazı araştırmacılar tarafından Türk dilinin ilk yazılı eserleri olarak gösterilen Orhun yazıtlarının aslında Türkçenin ilk yazılı eserleri olmadığını açıkça gösterir nitelikte yüzlerce bulgu ve belgenin olduğunu belirten Alyılmaz (2004), bilim adamlarınca gerçekleştirilen arkeolojik kazılar ve araştırmalar sonucu elde edilen bilgi, belge ve bulguların Türk milletinin ve edebiyatının tarihini milattan öncesine taşımaya açıkça imkân verdiğini söylemektedir. Ayrıca Alyılmaz (2004: 23) Türk dilinin tarihinin eskiliğine delil olması bakımından şunları da kaydetmektedir:
Türk yazı dilinin ilk örnekleri olmasa bile en görkemli örneklerinden biri olan Orhun Yazıtları, o dönem için Türkçenin ne denli gelişmiş ve edebî bir dil olduğunu göstermesi bakımından son derece önemlidir. Vücuda getirildiği dil olan Türkçenin geçmişinin kendinden çok daha eskilere gittiğinin açık bir delili niteliğinde olan Orhun Yazıtları üzerinde şimdiye kadar birçok çalışma yapılmıştır. Biz de bu çalışmamızda Türkçenin yazı dilinin, dönemine göre en yetkin örneklerinden biri olan Orhun Yazıtlarındaki metaforları ele alacağız. Yazıtlardaki bu metaforlar, hem yazıtların edebî anlamdaki sağlamlığını hem de Türk tarihine damga vurmuş olan kağan ve kumandanların o zamanki algı dünyalarını gözler önüne serecektir. Yazıtlardaki metaforlara geçmeden önce “metafor” kavramı ile ilgili bazı bilgileri vermek konunun daha kolay ifade edilmesine yardımcı olacaktır. Metaforlar, insan konuşmalarını süslemek açısından önemli söz sanatlarından biri olmakla beraber aynı zamanda içinde bulunduğumuz dünyayı anlamamıza yardımcı olan düşünsel ve görsel bir araçtır
515 Arş. Gör Nurullah ŞAHİN-Yrd. Doç. Dr. M. Fatih ÖZCAN/Orhun Yazıtlarındaki Metaforlar (Boydak Özan ve Demir, 2011: 108). Metaforlar, yeni bilgiler ile eski bilgiler arasındaki benzerliklerden yola çıkarak bu iki bilgi türü arasındaki ilişkileri ortaya koyar ve elde edilen yeni bilgilerin somut bir şekilde açıklanmasına olanak tanır. Metaforlar, edebiyatla sıkı bir ilişki içinde olmasının yanı sıra eğitim alanında da anlatılmak istenilen düşüncelerin estetik, süsleyici ve pedagojik açıdan aktarılmasına önemli bir katkı sağlar. Bireyin bedensel ve toplumsal gerçekliği kavrayış şeklinin metaforik olduğu hakkındaki görüşler, konuya yönelik akademik ilgiyi de arttırmıştır (Yalçınkaya, 2013: 98). Metaforik algılar, insanların günlük yaşamlarında yararlandıkları bazı benzetme biçimlerini ve açıklığa kavuşturamadıkları bazı olay ve nesneleri açıklamaları sonucunda zihinlerinde yer alan olay ve nesnelerin meydana gelmesi yönünden önem taşırlar (Gömleksiz, Kan ve Öner, 2012: 421).
жүктеу/скачать 42,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|