Iii болім • Модерндік теориядан постмодерндік әлеумепік теорията дейік



Дата18.10.2023
өлшемі8,52 Kb.
#118974


614 III болім • Модерндік теориядан постмодерндік әлеумепік теорията дейік (және одан кейінгілер)



лы отаршыллық (қүлдардың сауда-саттығын да қа.мтнтын) зорлық-зомбылық- ты зандастырды.
Нәсіл мен отаршылдықгың көптеген теориялары бар. Сондықтан біз бүл тарауда барлық теорияға толық сипаттама бере алмаіі.мыз. Есесіне, осы кітап- тағы басқа теориялық козкарастарға негізделген аса ықпалды теорияларды, сондаіі-ақ теориялық конвенцияға бірегей қиындық тудыратын қазіргі теорня- лартуралы ой қозгауды жөн деп тантық Сонымен қатар нәсіл әлеуметгік ын- тымақтастықгың көзі бола түра (ЕшігЬауег аікі Везпюмі, 20! 5), осы тарауда сипатталған теориялардыц көпіпілігі нәсіл үгымының әлеуметтік басымдығы- на байланысты нәсіл түжырымдамасынасыни түрғыдан қарайды. Осы нәсілдік сыни пікірлер батыстық ғылы.м мен әлеуметтану сыны ретінде жиі коріиіс та- бады. ІІІындыққа және объективтілікке ү.мтылатынына карамастан, Батыстың білі.мі (біз осы мөтін бойынша талқылаган) коп жағдайда нәсілшілдік процесі- не ықнал етті. Басқаша айтканда, Батыстың ойлары нәсілдің шынайы жәнета- биғи категория екені туралы идеяны ныгайтуға көмектескен үгымдар үсынды. Сонымен қатар нөсілді анықтау және сипаттау кезінде Батыс галы.мдары но- сілшілдікке үшыраған адамдардың көзкарастарын жокка шыгарды. Ііү.і тарихи кезендеәйелдердің даусы социологиялықканоннан шеттетілген процеске үқсас (12-тарауды қарацыз) болды. Осы тараудыңсоцгы болі.мдерінде батыстықемес, байырғы білімге негізделген кейінгі теориялар қарастырылады. Бүл перспекти- валар әлеуметтану теорияшыларына теория мен оның қолданылуын түсінуге байыппен қарауды үсынады.
Фанон және отаршылдық
Франц Фаноннан (1925 1961) бастай.мыз. Фанон Францияның Мартини- ка колониясында дүниеге келген психиатр және философ. Кейінірек Солтүс- тік Африкада, Алжир мемлекетінде нсихиатр болып жү.мыс істеді. Онда ол Алжирдің антиколониялық Тәуелсіздік соғысына белсене катысты. Әлеумет- тануіны бол.маса да, нәсілдік, отаршылдық және іюстколониалды әлеумет- тік теорияларга ықиалы айтарлықгай болды (ВһаЬһа, 2004; Со, 2014; Согсіоп, 8һагрІеу-\\'һігіп& аші \\'Іше, 1996). Отаршылдықгыц адамгершілікке жат әсерін теорияландырып, антііколониялық козғалыстардың кең қанат жаііып келе жатканын айтты. Оның психологиялық багытына қарамастан, отарніыл- дық психопатологияныц әлеумсттік және экономикалық тамыры бар екенін анық түсінді. ВІасһ $һіп, \\'һі(е Мазһз («Қара нәсіл, ақ бетперле») кітабының (| 1952 | 2008:хіұ) алғаиіқы беттерінде: «Біз жүргізген талдау психологиялық талдау. Сонымен қатар біз үінін қара нәсілді адамның шын мөнінде шеттетілуі өлеу.меттікжөнеэконо.микалықшындыкгың қатаңдыгын білдіретіні анық». Біз- ге Фанонның «Қара носі.і, ақ бетперде» және \\ггеісһед о/гһе Еагіһ («Каргысқа үшыраган жер») атты екі кітабы жаксы таныс.
Қара нәсіл, ақ бетперде
Фанон *Кара носі.і, ақ бетперде* кітабында отарінылдықгың отарланушы адам- дарга психолопіялық әсерін зерттейді. Біз осы тараудан окитын отаршылдық билік ақ, еуропалық «нәсілдер» мен басқа «дамымаған», «карабайыр» нәсіл- дер арасындагы кец ауқы.мды нәсілдік айыр.машылықтарға негізделеді. Фанон

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет