Ііі қорытынды IV пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе
Диплом жұмысының өзектілігі
жүктеу/скачать 218,5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Диплом жұмысының мақсаты мен міндеті.
- Диалектілік варианты Әдеби тіл варианты.
| Диплом жұмысының өзектілігі.
Менің диплом жұмысымның объектісі – Шымкент төңірегі қазақтарының тіліндегі диалект сөздер. Мен келтіретін мысалдар тек Шымкент өңірінің қазақтарына ғана тән. Бұл сөздерді Қазақстанның өзге өңірі білмейді де, түсінбейді де, қолданбайды да. Диплом жұмысының мақсаты мен міндеті. Мен бұл сөздерді біле отырып, зерттей отырып дәл осындай сөздерді сөйлей барысында қолданбау тіліміздің әдеби тілінің нормаларын сақтай отырып, туған тілімізді өркендету, әлде қалай біреулер қолданған жағдайда, оның әдеби қалай біреулер қолданған жағдайда, оның әдеби тілдегі вариантымен ауыстыруын талап ету. Осындай жұмысты жүргізе отырып, мен өзіме де, өзгеге де әдеби тіл нормасын сақтауға, диалектілермен сөйлемеу талабын қойып жүрмін. Зерттеу жүргізген аз ғана уақыт ішінде өзім өмір сүріп жүрген ортада әдеби нормадағы емес, жергілікті халық сөйлейтін төмендегідей сөздер бар екендігін аңғардым. Диалектілік варианты Әдеби тіл варианты. Тұқым, мәйек – жұмыртқа Шәйнек, пәрнек – аққұман шемішке, шекілдеуік – пісте Ауқат – тамақ Беймарал – алаңсыз Араба – арба Шалбар – сым Тәрізі – түрі, беті, әлпеті. Әулі – аула Әсел – бал Тава, тәпен – тапа Дарбаза – қақпа Бесақа – айыр Көрші – қоңсы Дәліз – ауыз үй Шиша – Бөтелке Ашық – машық – топса Ащты – ащы Ақша, пұл – қаражат Бұрыштама – тәртіп Нұқыл, өңшең – ылғи Бәдірең, әгуршік – қияр Пішіней – күлше Желеткі – нынша, күртешік Әкәндоз, кәкәндоз – қалақ Тәпішке – пайпақ Шөлки – шұлық Мысалы: Диалектілік варианты Әдеби тіл варианты. Ауқат - тамақ Әтешкір - қысқаш Әтубер - абырой Бақуат - қуатты Бәдірең - қияр Бігіз - біз Білік, пілік - білте бітпе - жазба Дава - таба Дақыл - нәрсе, зат Датқай - өсекші Дәке - марлі Дәс орамал - қол орамал Дезмал - үтік Дуал - қабырға Дүр - шебер Екше - кимешек Елік, елгезер - елеуіш Етмал - ықтимал Жуалдыз - тебен, ине Зілмендей - зілдей Жемелек - шашбау Қам - шикі Кеуірт, күкірт - сіріңке Кәттә - зор, үлкен Рәнәті - түрі Азанда - таңартең Дәу - үлкен Пиялай - кесе Шара - керсен Жүдә, тіпті - өте Кәртішке - картоп Дүмбіл - сабық Дөбелеу - ұру, сабау Ұйытқы - тамызық Мада - маш, есек Шайдос - жезқұман Іптәр - ауызашар Табақ - тостақ Қошеметтеу - марапаттау Айғай - айқай Зығыр май - пісте май Шашық, орамал - сүлгі Бөпе, шақалақ - нәресте Шаппа, мүштәр - бәкі Кірпіш - қыш Ауышқан - ауысқан Сапа нан - нан салма Әйнек - шыны, терезе Құдай нан - жеті шелпек, жеті нан Тапта мата - товар мата Қыжым - доғаба Нұқыл - неғи Кеуірт, күкірт - сіріңке ши, оттық, шақпақ Кепе - жер үй Тесе - кетпен Егер - ер Сыпыра - теріден істелген дастархан Мойынтұрық - мойынағаш Мият - жақтаушы Кірлен - леген Айуан, дәліз - ауыз үй Топы - тақия жүктеу/скачать 218,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|