«Қиын» балалардың мінез – құлқын түзетудің психологиялық мәселелері
«Қиын» оқушылармен жұмыс әдістемесі
жүктеу/скачать 42,32 Kb.
|
киын бала
- Бұл бет үшін навигация:
- Әңгімелесу әдісі
- Сұхбаттасу әдісі
- Құжаттарды тексеру
- «Қиын» жасөспірімдермен жұмыс әдістемесі
| «Қиын» оқушылармен жұмыс әдістемесі.
«Қиын» оқушы ұғымына ғылыми әдебиеттерде бірнеше анықтама түрлері беріледі: «өмірі ауыр жағдайдағы балалар», «ата-анасының қарауынсыз қалған балалар», «қауіпті әлеуметтік жағдайдағы балалар», «мемлекеттік көмекті қажет ететін балалар», «қоғамдық тәрбиені қажет ететін балалар» және т.б. «Ауыр жағдайдағы балалар» қатарына мынандай критерийдегі балаларды жатқызуға болады; ата-анасының қарауынсыз қалған балалар; мүгедектер, физикалық және психикалық дамуында кемістігі бар балалар; ұлтаралық және қаруланған қақтығыстардың құрбандарының, экологиялық және техногендік апаттардың, басқа елден еріксіз қоныс аударған «босқындардың» балалары, зорлық – зомбылық көрген балалар, бас бостандығынан айырылып өз кінасын тәрбиелеу колонияларында өтеген балалар; «қиын» балаларға арналған оқыту-тәрбиелеу арнайы мекемелердегі, аз қамтылған отбасындағы балалар; мінезінде кемістігі бар балалар; әртүрлі жағдайлардан бұзылған, оны өз бетімен не жанұясы шеше алмайтын отбасындағы балалар. Көріп отырғанымыздай «қиын» топтағы балалар, тамыры терең кеткен әртүрлі әлеуметтік жағдайлардан болатыны белгілі болды. Сондықтан осы топтағы балаларға жекелей жұмыс, педагогикалық әдістемлер қажет. Ол үшін баламен жұмысты қалай жүргізуге болады: «әлеуметтік педагог және бала» - бір-біріне деген сенім атмосферасының қалыптасуы; мемлекет тарапынан әлеуметтік қолдау және баланың балалық шағын қорғау туралы үрдістерді іске қосу; баланың жанұясымен үнемі тығыз байланыста болу; үнемі әлеуметтік қорғау туралы қосымша мағлұматтармен, құжаттармен танысу. Әлеуметтік педагогтың жұмысындағы ең белгілі әдістерінің бірі – бақылау әдісі. Баланың іс-қимылын, сөзін әртүрлі іс-шаралардан байқау. Жүйелі және нәтижеліжұмыс арқылы ол баланың мінезінде аутқушылықтар болса, сөзінде береке болмаса, ол баламен жеке жұмыс ұйымдастыру керек. Бақылауды қалыпты жағдайларда жүргізу өте тиімді: ойын кезінде, сабақта, әртүрлі іс-шараларда үнемі көңіл аударып, жүйелі жұмыс жүргізу керек. Әңгімелесу әдісі – бұл баламен сөйлесу арқылы оның ішкі дүниесіне ену, проблемасын білу, түсіну және оны шешуге бағыт-бағдар сілтеу. Сауалнама жазу арқылы бала туралы ақпарат жинау. Сауалнаманың мазмұнында негізгі проблема ғана болуы тиіс. Ойы Мінезі Әлеуметтік-демографиялық жағдайы Белгілі бір бағыт бойынша қызығушылығы Сұрақтар мынандай түрде болуы мүмкін: сұрақ (дайын жауаптардан керегін бала өзі таңдайды) өз бетімен жауап беру тура жауаптар жанама жауаптар Сұхбаттасу әдісі – алдын-ала дайындалған сұрақтарға жауап алу. Бұл әдісте мына жағдайларды есте ұстаған абзал: қарапайым жағдайда сөйлеу; баланың үнемі болатын ортасында сұхбаттасу; жауап беру мүмкіндігін ескеру; белгілі бір уақыт ішінде жауап беру керектігін айту; үшінші адамның көмегінсіз әңгімелесу. Тест әдісі – стандартты тапсырмалар арқылы зерттеу. Дамыту, графикалық, ассоциациялық тестер болуы мүмкін. Жауаптарды белгілі бір жүйе арқылы сараптау, талдау қажет. Құжаттарды тексеру – бұл әдісті үнемі қолдануға болады. Құжаттар мынандай түрде кездеседі: жеке, жанұялық не сыныптық т.б. алғашқы (бақылау не әңгімелесу кезінде алынған жауап), соңғы (сараптаудан өткен нәтиже) негізделген және негізделмеген (официальный и не официальный). Бұл әдісті қолдану бала туралы ақпараттарды тез арада жинауға көмектеседі, бірақ ақпараттың кейбір түрлері белгілі бір уақытқа ғана жарамды болды, оны жаңартып отыру қажеттігі туындайды. Енді «девиация» ұғымына тоқталайық. Девиант мінезді балалар кімдер? Оны қалай білеміз? Әр баланың мінезі жүре қалыптасады. Кейбір кездерде әртүрлі оқиғаға бала жүрегімен беріледі, өзінше қайғырады, содан барып түрліше мінез көрсететін кездері де болады. Әке-шешесінің айырылысуынан, үлкендердің өз уайымдары өздерінде болады, бұл балаға кері девиантты әсерін тигізеді, бала осы уақытта кез-келген нәрсені жүрегіне жақын қабылдап, шамкостеніп кетеді. Жақын адамын жоғалту; бала өзіне ең маңызды адамды жоғалтқандықтан мінезінің өзгеруі мүмкін, уайым девиациясы пайда болады. Жанұядағы жаңадан жас сәби келген кезде балада қызғаныш девиациясы туындайды, өзіне деген көңіл аз бөлінеді деген қорқыныш пайда болады. Жанұядағы балаға деген кері көзқарас: үрсу, соғу, жәбірлеу, намысына тиетін сөз айту баланы басқадан өзін кем сезіну девиациясын тудырады. Сексуалды зорлық-зомбылық көрген бала да осылай болады. әрине, бұл әдістерді әр баланың жас ерекшелігіне, даму ерекшеліктеріне қарай керегінше қолданған абзал. «Қиын» жасөспірімдермен жұмыс әдістемесі 1. Қолдау әдістемесі - ең әуелі олардың сабаққа деген құлшынысын қолдап отыру т.б. ой-пікірлерін, ұсыныстарын қолдау. 2. Жеке талап қою әдістемесі, оқушының өзіне деген сенімін бекіте түсу үшін оның мүмкіндігіне қарай сабақ жүктемелерін беру. 3. Жеке тұлғалық қатынас әдістемесі. Өзінің мүмкіндігін ескере отырып, түрлі іс-әрекет түрлеріне қатыстыру арқылы дамуына ықпал ету. 4. Оқушының жетістігі жағдаяттарын туғызу әдістемесі. Бұл арқылы сынып ұжымында оқушының беделін, оның мектепке деген көзқарасын қалыптастыру. Ал мектеп ішінде ерекше қадағалауды қажет ететін оқушылармен түзету жұмысы үшін мектепте психологиялық-педагогикалық консилиум құрылады. Осыған тоқтала кетейік. жүктеу/скачать 42,32 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|