25.Сұрақ.Бел остеохандрозы.Этиологиясы. Патогенезі, клиникалық көрінісі, заманауи зерттеу әдістері ,емдеу принциптері. Бел остеохондрозы - бұл бел аймағындағы омыртқаның деформациясы. Ауру омыртқааралық дискілерге, шеміршек тіндеріне, жұлын тамырларына және жүйке талшықтарына әсер етеді және арқадағы ауырсынуды тудырады.
Этиологиясы: - Омыртқа аномалиясы;
- Люмбализация немесе сакрализация;
- Омыртқааралық буындар қуыстарының асимметриялы орналасуы;
- Омыртқалық каналдың туа біткен тарлығы;
- Спондилогенді соматикалық жəне бұлшықеттік ауыру;
- Физикалық зорығу;
- Жарақат;
- Вибрация, мысалы, транспорт жүргізу кезінде;
- Психоэмоционалдық факторлар;
- Аз қозғалысты өмір салты;
- Темкі тарту;
- Семіздік.
Бел остеохондрозының патогенезінің осындай кезеңдері бар:
Омыртқааралық дискілерде және іргелес құрылымдарда қан айналымын бұзылуы.
Денедегі және омыртқааралық дискілердегі гормоналды деңгей мен метаболизмнің бұзылуы, атап айтқанда.
Пульпосус ядросының деградациялық процестері. Бұл кезеңде омыртқааралық дискінің құрылымы өзгереді - ядро азаяды, дискінің өзі жұқарады, сақиналық фиброзға жүктеме артады, бұл әр түрлі стратификацияға, микрокрактарға, кейде жарылуларға алып келеді
Омыртқааралық дискілердің шығуы - бұл омыртқааралық дискілер тіндерінің, көбінесе жұлын каналына қарай шығып, оны қысып, қатты ауырсынуды тудырады.
Омыртқааралық грыжа.Дискілердің ұлғаюы прогрессиясы байламдардың бұзылуына, дискінің биіктігі мен пішінінің өзгеруіне әкеледі, бұл өз кезегінде грыжалардың пайда болуына түрткі болады.
Радикулярлық артериялардың қысылуы.
Жұлынның қанмен қамтамасыз етілуінің созылмалы жеткіліксіздігі.
Бел деңгейіндегі остеохондроздың клиникалық көріністері. (Люмбаго. Люмбалгия.
Люмбоишалгия. Алмұрттəрізді бұлшықет синдромы. Кокцигодиния. Компрессиондық синдром.)
Люмбаго: физикалық ширығу, ыңғайсыз қозғалыс, ұзақ ширығу, мұздау кезіндегі, кейде анық себепсіз бел ауыруы. Кенеттен немесе бірнеше минут немесе сағат ішінде, жиі жағдайда оқ тəрізді. Ауыру қозғалыс кезінде ауыр көтергенде күшейеді. Тыныштық жағдайында ауру сезімі кетеді.
Люмбалгия жіті басталмайды, бірнеше күннің ішінде жайлап басталады.
Люмбоишалгия: арқа, бел аумағындағы ауырсыну, бөксеге жəне санның артқы бетімен табанға жетпей таралып ауыруы.
Симптомдардың қарқындылығы мен сипаты аурудың сатысына байланысты. Науқас люмбосакральды остеохондроз белгілерін неғұрлым тезірек анықтаса, емдеу соғұрлым тиімді болады. Жалпы симптомдар: төменгі арқадағы қатты ауырсыну, ол аяққа, іштің ішкі мүшелеріне және кіші жамбасқа таралуы мүмкін; бүйректің және сакрумның ауыруы; омыртқа мен арқадағы бел және шаршағыштық; Денені қозғалту, жүру, иілу және айналдыру қиындықтары; мерзімді арқа; аздап жүктелгеннен кейін тез шаршау; арқадағы дағдарыс, қозғалғыштығының бұзылуы, тыныш күйдегі ауырсыну; аяқ-қолдың ұйып қалуы; бұлшықет спазмы және құрысулар; бас айналу; әлсіздік және күштің жоғалуы; бұлшықет тонусы мен сезімталдығының төмендеуі. Ерлер мен әйелдерде бел остеохондрозының көрінісі әр түрлі болуы мүмкін. Еркектерде потенциал проблемалары болуы мүмкін. Әйелдер жамбас ауруымен жиі ауырады. Деформацияланған омыртқа артқы жағын толық көтере алмаған кезде жатыр мен қосалқылар қосымша стрессті бастан кешіреді, кейде қалыпты физиологиялық жағдайға қатысты ауысады.
Төрт кезең бойынша патологияның динамикасын өтеді:
Біріншіден. Симптомдар айқын көрінбейді - олар рентген арқылы диагноз қойылады. Кезең шамадан тыс кептірілген дискінің пульпалық қуысындағы патологиялық процестерден және сақиналық фиброздың микрокрактарынан басталады.
Екінші. Омыртқааралық дискілердің биіктігі төмендейді, бұл омыртқаларды бір-біріне жақын орналастырады. Бұл омыртқалардың сырғуын және жылжуын тудырады, бұл қозғалыс кезінде ауырсынумен бірге жүреді.
Үшінші. Бұл дененің коксиксада, белде және сакрумда қаттылығымен, тұрақсыздығымен сипатталады. Мұны омыртқалардың шығыңқы болуымен, шығыңқы жерлерімен, буындардың шығуы және омыртқа артрозымен түсіндіруге болады.
Төртінші. Ең ауыр дәреже. Онда жұлын бағанасының қызметі бұзылып, сүйек өсінділері (остеофиттер) түзіледі. Өсінділер нервтерді қысып немесе омыртқалардың тұтастығын бұзуы мүмкін.