Дәрістің мақсаты: Халық статистикасының негізгі міндеттері мен мақсаттарын көрсету, теориялық біліммен қатар қазіргі кезде республикамызда орын алған халық туралы мәліметтерді студенттерге беру. Сонымен қатар еңбек ресурстары туралы ақпараттармен студенттерді қамтамасыз ету, оның ерекшелігін, көрсеткіштерінің жүйесін анықтау.
Тақырып бойынша негізгі түсініктер:халық саны, миграция, халық статистикасы, еңбек ресурстары
Дәрістің конспектісі 1 сұрақ. Халық саны – белгілі бір аймақта тұратын және сандық өлшенген жиынтығы. Бұл өлшем туу мен өлуге сондай-ақ аймақ бойынша орын ауыстырумен байланысты үздіксіз өзгеріп отырады, сол себептен халық санын нақты есепке алу дұрыс болу үшін есеп жургізілетін аймақты және уақытын белгілеу керек. Халық саны туралы ақпарат санақ, тұрақты жүргізілетін есеп жүйесі негізінде алынады. Есепке алудың барлық түрінде халық саны белгілі бір күнде,уақытты, ал санақ кезінде уақыттың критикалық мезгілін көрсетеді.
Санақтар аралығында жеке аймақтарға халық саны соңғы санақ пен балнстық схема арқылы бойынша халықтың табиғи және механикалық қозғалысының ағымдық есебі ақпараттар арқылы анықталады.
Жыл басындағы халық саны + 1 жылда туғандар саны - өлгендер саны + келгендер саны – кеткендер саны 1 жылда = жыл соңындағы халық саны болады. Санақ халықтың тұрақты немесе нақты категориясына, ал регистрлер заңды немесе тұрақты категориясына негізделеді. Сондықтан халық саны туралы ақпараттард салыстырғанда халықтың категориясын нақты анықтау керек. Экономикалық талдау тәжірибесінде белгілі бір уақыт кезеңіндегі халықтың орташа жылдық саны туралы мәлімет қажет.Ол халықтың жыл басы мен соңындағы саны белгілі болса,келесі формуламен анықталады.
S=
Егер халық саны туралы мәліметтер уақыттың кейбір мезеттерінде ғана көрсетілсе және күндер арасындағы интервал бірдей болса,онда халық саны орташа хронологиялық формуламен анықталады:
S= S1+S2+……..Sn-1+ Sn/n-1
Мұндағы n- қатар деңгейің саны.