Ілияс есенберлин


Ахметқали – Ілиястың немере бауыры – 29, 52, 218



Pdf көрінісі
бет16/18
Дата09.03.2017
өлшемі16,33 Mb.
#8609
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18

Ахметқали – Ілиястың немере бауыры – 29, 52, 218 
Ахтанов  Тахауи  (1923-1994  жж.)  –  Қазақстанның  Халық  жазушысы,
1953-1957 жж. «Жұлдыз» журналының редакторы, Қазақстан Жазушылар
одағы  басқармасының  хатшысы,  Қазақстан  мемлекеттік  силығының
лауреаты – 69
Аяған Бүркітбай Ғелманұлы – ҚР Ұлттық кеңесінің мүшесі, ҚР БҒМ
ҒК  Мемлекет  тарихы  институтының  директоры,  тарих  ғылымдарының
докторы, профессор, – 11, 141
Ә
Әбділдин  Серікболсын  Әбділдәұлы  –  қоғам  қайраткері,  экономика
ғылымдарының  докторы,  профессор,  бұрынғы  Қазақстанның  Жоғарғы
кеңесінің төрағасы – 198
Әбдірахман – Ілиястың әкесі Есенберлі осы кісінің үлкен ұлы – 218
Әбсеметов  Марат  Оралбайұлы  –  міржақыптанушы,  тарих
ғылымдарының докторы, ҚР Ұлттық мұрағатының бас директоры – 86
Әбу Насыр әл-Фараби (Әбу Насыр Мұхаммад ибн Тархан ибн Узлағ әл-
Фараби - 870 - 950 ж. ш.) – әлемге әйгілі ойшыл, философ, энциклопедист
ғалым – 62, 81, 82, 108, 133, 148, 189
Әбілқайыр  хан  –  Жошының  ұлы  Шайбанидің  ұрпақтарының  бірі,
«Өзбектер Ұлысының» ханы – 135, 136, 150

243
Әбілхайыр  хан  (Әбілқайыр  Махаммед  Қазы  баһадүр  хан)  1693-1748
жж.) – қолбасшы, Кіші жүз ханы – 14, 31, 122, 135, 146, 151, 153, 154, 155
Әбілмәмбет хан (1690-1771 жж.) – Орта жүздің ханы, Тәуке ханның
немересі, Болат ханның үлкен ұлы – 197
Әбілфайыз – Абылай ханның әкесі (С. Мұқанов «Жарқын жұлдыздар»
кітабында  Шоқанның  арғы  тегі  туралы  былай  дейді:  «Шоқанның  одан
кейінгі  білікті  атасы  –  Орта  жүздің  ханы  Абылай  (1713-1781).  Қазақтың
өлеңінде  «Абылайдың  атасы  Әбілфайыз»  деген  сөз  бар.  Дәл  әкесі  екені
әзірге мәлімсіз») – 167
Әбішев Әлжаппар (1907 ж.т) - Қазақстанның халық жазушысы, қазақ
театры ардагерлерінің бірі - 53 
Әбдірайымұлы Серік – жазушы, публицист – 125
Әзірбаев  Кенен  (1884-1976)  -  қазақтың  халық  ақыны,  композитор.
Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері – 166
Әлімжанов  Әнуар  Тұрлыбекұлы  (1930-1993  жж.)  –  жазушы,
журналист, Қазақстан Мемлекеттік силығының, Джвахарлар Неру атындағы
халықаралық силықтың лауреаты – 171, 220, 239
Әмір  Темір  (Құтбуддин  Темір  Гуркап,  Саһиб  Қыран  Ағзам  Жанат
Мақан) (1336-1405 жж.) – қолбасшы, мемлекет қайраткері. Орта Азияның
әйгілі билеушісі – 31, 133, 135, 136, 146, 153
Әмірова  Клара  Әмірқызы  (1925-2002  жж.)  –  өлкетанушы,  үздік
мәдениет қызметкері, Атбасар өлкетану мұражайының директоры, Атбасар
қаласында  І.Есенберлин  атындағы  мұражайдың  ашылуына  үлкен  үлес
қосқан – 34, 40
Әуезов  Мұхтар  Омарханұлы  (1897-1961  жж.)  –  қазақтың  ұлы
жазушысы,  қоғам  қайраткері,  ғалым,  Қазақстан  Ғылым  Академиясының
академигі,  филология  ғылымдарының  докторы,  профессор,  Қазақ  КСР
еңбек сіңірген ғылым қайраткері, «Абай жолы» роман-эпопеясының авторы
– 38, 93, 94, 97, 99, 101, 105, 150, 168, 220
Әшімов Асанәлі - актер, режиссер, Қазақстанның халық әртісі, КСРО
халық әртісі – 75
Әбжанов  Хангелді  Махмұтұлы  –  Ш.  Уәлиханов  атындағы  тарих
және этнология институтының директоры, тарих ғылымдарының докторы,
профессор – 10, 150
Б
Байзақов Иса (1900-1946 жж.) – кішкентай кезінен «әнші Иса» атанған
ақын, әнші-композитор – 207
Баймағамбетов Сұлтан Біржанұлы (1920-1943 жж.) – Кеңес Одағы

244
батыры, 1943 ж. болған шайқастардың бірінде жау отын кеудесімен жауып,
ерлікпен қаза тапқан – 83
Байтұрсынов Ахмет Байтұрсынұлы (1873-1937 жж.) - қазақ халқының
1920-шы  жылдардағы  ұлт-азаттық  қозғалысының  жетекшілерінің  бірі,
мемлекеттік қайраткері, ақын, публицист, «Қазақ» газеті редакторларының
бірі, Алашорда қайраткері, ағартушы, қазақтың «Жаңа емле» атты әліпбиін
жасаған – 10, 94, 96, 97, 137, 138, 212  
Байбосын Сайлау – Атбасарлық өлкетанушы-зерттеуші – 7
Бараев Александр Иванович (1908-1980) – Қазақстанның еңбек сіңірген
қайраткері,  Қазақ  егіншілік  ғылыми-зерттеу  институтының  директоры
(1950-1953),  өмірінң  соңына  дейін  Бүкілодақтық  астық  шаруашылығы
ғылыми-зерттеу институтының директоры (Шортанды, Ақмола облысы) –
187
Баруздин Сергей Алексеевич (1926-1991 жж.) – орыс кеңес жазушысы,
«Дружба народов» журналының бас редакторы – 214 
Бахтиярұлы М. – ҚР Парламенті Сенатының депутаты – 217
Баянбай  батыр  (1709-1767  жж.)  -  бүкіл  өмірін  қазақ  жұртының
тәуелсіздігі жолындағы күреске арнаған ержүрек ардагерлердің бірі. Ерекше
тапқырлығымен Абылай ханның ерекше құрметіне бөленген, қазақ-жоңғар
шайқастарына қатысып, «Батыр Баян» атанған – 237
Бейсембаева  Алтыншаш  –  Ақмола  облысы  Ерементау  ауылының
тұрғыны. 1979 жылы Неміс автономиясының құрылуына наразылық білдіріп
сол кездегі облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы Н. Морозовтың
алдына дейін барған ержүрек те, батыл қыз. – 72
Бекмаханов Ермұхан Бекмаханұлы (1915-1966 жж.) - ғалым, тарих
ғылымдарының  докторы,  профессор,  Қазақ  КСР  ҒА-ның  корреспондент
мүшесі. «ХІХ ғасырдың 20-40-жылдарындағы «Қазақстан» атты кітабында
Кенесары  Қасымұлының  көтерілісін  (1837-1847  жж.)  қазақ  халқының
ұлт-азаттық қозғалысы ретінде бағалағандығы үшін саяси қуғын-сүргінге
ұшыраған. 25 жылға сотталған. 1954 жылы ақталған – 4, 85, 100, 101, 103,
112, 149, 171, 223
Бектасов Әшімбек – халық комиссары, Қазақстан КП ОК мүшелігіне 3
рет таласқа түскен кандидат – 206
Бекхожин Қалижан Нұрғожаұлы (1913-1990 жж.) – ақын, Қазақстан-
ның халық жазушысы – 69, 112
Белинский Виссарион Григорьевич (1811-1848 жж.) – орыс ойшылы,
жазушы, әдебиет сыншысы, публицист – 127
Беляев Н. – орыс ғалымы, металлург, тарихшы – 77
Берга Ф.Ф. – орыс әскери және мемлекет қайраткері, дипломат, географ–

245
123
Бижанов Ақан Құсайынұлы – саяси ғылымдарының докторы, Саяси
ғылымдар  академиясының  вице-президенті,  ҚР  Парламенті  Сенатының
депутаты – 217
Бодықов  Ораз  –  драматург,  Шәмші  Қалдаяқов  туралы  көптеген
естеліктер жазған қаламгер, Ақмола облыстық қазақ драма театрында оның
сценариі негізінде алғашқы рет Шәмші Қалдаяқовқа арналған «Арайлым-
Ақмаңдайлым» спетаклі көрермендер назарына ұсынылған - 172
Бокин Тоқаш (1890-1918 жж.) – 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісінің
жетекшілерінің бірі. Жетісуда Кеңес үкіметін орнатуға белсене араласқан.
Ақ гвардияшылардың қолынан қаза тапқан – 82
Бөкейханов  Әлихан  Нұрмұхамедұлы  (1866-1937  жж.)  –  қоғам
қайраткері,  ұстаз,  этнограф-ғалым,  Қазақстанды  «Алаш»  партиясын
құру  барысында  белсенділік  көрсеткен  басшыларының  бірі,  Алаш
автономиясының төрағасы, Қазақстан автономды республикасының тұңғыш
премьер-министрі – 60, 104
Брежнев  Леонид  Ильич  (1907-1982  жж.)  –  Қазақстан  Коммунистер
партиясының  хатшысы,  мемлекет  және  партия  қайраткері,  1960-80  жж.
Кеңестік  коммунистер  партиясы  Орталық  Комитетінің  Бас  хатшысы,
Қазақстанда  тың  және  тыңайған  жерлерді  игеруге  тікелей  басшылық
жасаған мемлекет қайраткері – 77, 102, 127
Бұхар жырау Қалқаманұлы (1693-1787 жж.) – ақын, жырау, қазақ ауыз
әдебиетінің көрнекті өкілі, Абылай ханның кеңесшісі – 31, 97, 124, 125
Біржан сал Қожағұлұлы (1834-1897 жж.) – ақын, композитор – 81, 82
Бітеубаев  Шәкір  –  Есенберлиндердің  аталарының  бірі  Бітеубайдың
атына  жазылған    туысқаны.  Болжам  бойынша  Алматы  облысы  Талғарда
тұрып, қызметте болған осы кісі болуға тиіс. – 23
Бітеубай – Ілиястың атасы (Есенберлінің әкесі) – 51
В
Ваккас  би  –  ХV  ғасырдағы  Орта  Азия  билеушілерінің  бірі.  Атбасар
маңында билігін жүргізіп тұрған Мұстафа хан осы адамның әскерлерінен
жеңіліп, Орта Азия жаққа кетуге мәжбүр болған - 17
Верещагин Василий Васильевич (1842-1904 жж.) – Ресей мемлекетінің
Орта Азияға жасаған жорықтарына (1876-1878 жж.) қатынасқан көрнекті
орыс  суретшісі.  жоғарыдағы  жорықтарға  байланысты  «Апофеоз  войны»
және де басқа суреттердің авторы. Орыс мемлекетінің отарлау саясатына
қарсы болған - 74, 75, 122, 123

246
Г
Гайдар Аркадий Петрович (1904-1941 жж.) – кеңестік жазушы, «Тимур
және  оның  командасы»  және  балаларға  арналған  басқа  да  шығармалары
патриоттық тәрбие берудің негізгі көздері ретінде пайдаланылатын – 33
Геродот  Галикарнасский  (б.з.д.  484-б.з.д.  425  жж.)  –  көне  грек
тарихшысы,  тарих  туралы  алғашқы  кең  де,  ауқымды  «Тарих»  еңбегінің
авторы. Оның төртінші томы «Клио» деп аталып, онда Қазақстан жерінде
мекендеген  сақтар  тайпалары  бірлестігі  көптеген  деректер  келтіріледі.
Геродотты кезінде «тарихтың әкесі» деп те атаған – 133, 157, 208
Генрих Гейне(1797-1856) – неміс ақыны - 6, 105
Гончаров  Иван  Александрович  (1812-1891  жж.)  –  орыс  жазушысы,
Петербург ғылым академиясының корреспондент мүшесі – 105, 236
Горбачев  Михаил  Сергеевич  –  мемлекет  және  қоғам  қайраткері
КСРО-ның тұңғыш және соңғы президенті – 76
Ғ
Ғалымжанова  Ләйля  Ғалиевна  (1924  ж.т.)  –  театр  және  кино
актриссасы,  бірнеше  кинофильмдерге  сценарий  жазған,  1959-1980  жж.
Қазақстан  мемлекеті  мәдениет  министрінің  орынбасары,  Мәдениет
министрі, Мемлекттік кинематография комитетінің төрайымы, – 67, 69
Д
Дайырқожа – Әбілхайыр ханның (XV ғ.) атақты ақылшысы– 31
Дәнекер,  Болат,  Роллан  –  Есенберлиннің  туған  балдыздары,  әйелі
Диляраның інілері - 53, 55
Деняшкевич Б.П. – КСРО ҒА Физикалық жоғарғы қысым институтының
ғылымы бойынша консультанты, ғалым хатшысы – 75
Джонатан Уильям Патрик Айткен – ағылшын биографы, саясаткер
және жазушысы – 133
Джузеппе  Боффа  (1923-1998  жж.)  –  итальяндық  тарихшы  және
журналист, Шығыс Еуропа елдері тарихы бойынша беделді мамандардың
бірі.  Оның  «История  Советского  Союза»  атты  еңбегі  1980-жылдардың
соңында ресми түрде орыс тіліне аударылып, Кеңестік тарихнамаға енген
алғашқы шетелдік шығармалардың бірі – 182, 183
Домбровский  Юрий  Осипович  (1909-1978  жж.)  –  ақын,  прозаик,
әдебиет сыншысы. І.Есенберлиннің еңбектерін орыс тіліне аударған автор

247
– 103
Досжанұлы  (Досжан)  Дүкенбай  -  (1942-2013  жж.)  –  жазушы,  ҚР
Мемлекеттік  сыйлығының,  М.  Әуезов  атындағы  Ұлттық  сыйлықтардың
лауреаты – 224, 225, 227
Дудин – Амангелді Имановтың серіктестерінің бірі – 115
Дулатұлы  Міржақып  (1885-1935  жж.)  –  ақын,  жазушы,  Алашорда
үкіметі  басшыларының  бірі,  Қазақстандағы  ұлт-азаттық  қозғалыстың
жетекшісі. Сонымен қатар Мадияр, Азамат, Таймінер, Түрік баласы және
Арғын баласы деген бүркеншік есімдермен белгілі – 20
Е
Едіге батыр (1352, кейбір деректерде 1360 – 1419/23) – Ақ Орданың
әміршісі – 31, 137
Елеукенов Шериаздан Рүстемұлы – мемлекет және қоғам қайраткері,
ғалым,  Қазақстанға  еңбегі  сіңген  мәдениет  қызметкері,  ҚР  Мемлекеттік
сыйлығының лауреаты – 171
Еңсегенов  Сәрсенбай  Құрманұлы  –  ҚР  Парламенті  Сенатының
депутаты – 217
Ерғалиев Жабал Ерғалиұлы – ҚР Парламенті Сенатының депутаты
– 217
Ермеков  Әлімхан  Әбеуұлы(1891-1970  жж.)  –  мемлекет  және  қоғам
қайраткері, «Алаш» партиясының мүшесі, ғалым, қазақтан шыққан тұңғыш
профессор-математик – 5, 212
Ермолов Алексей Петрович (1777-1861 жж.) – орыс қолбасшысы және
мемлекет қайраткері, алғашқы Кавказ соғыстары кезінде әскери қолбасшы
– 104
Есеналиев  Т.  –  Жамбыл  облысы,  Шу  ауданы  тұрғыны.  Есімі  І.
Есенберлинге жазған оқырмандардың хаттарында кездеседі – 161
Есенберлин Қозы-Көрпеш Ілиясұлы – Ілияс Есенберлиннің жалғыз
ұлы – 28, 43, 55, 205, 227
Есет  Көтібарұлы  (1807-1888  жж.)  –  Ресей  империясының  отарлық
саясатына қарсы ұлт-азаттық қозғалысының басшысы, Жоламан батырмен
бірге Хиуа және Қоқон хандықтарына қарсы шыққан батыр – 106
Есімов (Есім) Ғарифолла – саяси қайраткер, философия ғылымдарының
докторы, профессор, Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ философия кафедрасының
меңгерушісі - 78
Есмағамбетұлы Есенберлі – Ілиястың әкесі – 38, 51
Есім  хан  (1565-1828  жж.)  –  қазақ  ханы,  «Есім  ханның  ескі  жолы»

248
атты  заңдар  жинағын  енгізген.  1598  жылы  ағасы  Тәуекел  ханмен  бірге
Мәуереннахрға  жасаған  жорықта  ерекше  көзге  түскені  үшін  «Еңсегей
бойлы ер Есім» деген де атпен белгілі – 133
Ж
Жазкен – Ілияс Есеберлиннің апасы Назымның ұлы – 43
Жағыпарұлы Жылқыбай – «Егемен Қазақстан» газетінің шолушысы
- 86
Жақсыбаев Ахат – жазушы Алаш азаматтарының бірінің образында
І. Есенберлиннің «Қатерлі өткел» романына енген кейіпкер – 220
Жамбыл  Жабайұлы  (1846-1945)  –  қазақ  халық  поэзиясының  әйгілі
тұлғасы, өлең сөздің дүлдүлі, ұлы ақын, жырау, жыршы – 97
Жанайдаров Мейрам – ХІХ ғ. алғашқы атбасарлық кәсіпкер – 17
Жанділдин  Нұрымбек  (1918-1990)  –  ғалым,  Қазақстан  Ғылым
Академиясының  корреспондент  мүшесі  философия  ғылымдарының
докторы, профессор, – 67
Жансүгіров Ілияс (1894-1938 жж.) – ақын, қазақ әдебиетінің классик
жазушысы,  Қазақстан  Жазушылар  одағының  тұңғыш  төрағасы  –  53,  99,
207
Жәнібек хан (Әбу Сайд) (15ғ. басы-1470 ж.) – Керей ханмен бірге Қазақ
хандығының негізін қалаған хандардың бірі. Орыс ханның ұрпағы. Барақ
ханның кіші ұлы. Керей ханнан соң 1465/66-1470жж. Қазақ хандығының
екінші ханы – 14, 31, 133, 135, 136, 146, 151, 153, 154, 235
Жекебатыр,  Аймолда,  Манырбай,  Сенгірбай,  Есімбек,  Алтай, 
Арғын – Ілияс Есенберлин туралы деректерде жазушының арғы аталары
деп те көрсетіледі - 37, 38, 51
Жириновский  Владимир  Вольфович  (1964  жылға  дейін  – 
Эйдельштейн. Алматы қаласында тұрған). - Қазіргі кезде Ресей азаматы.
Саяси  қайраткері,  Ресей  Либералды-демократиялық  партиясының  негізін
қалаушы  және  төрағасы,  Еуропа  Кеңесі  Парламенті  ассамблеясының
мүшесі. Қазақстанда мемлекет болған деп жүргендердің бірі – 162, 235
Жошы  хан  (1187-1227  жж.)  –  Шыңғыс  ханның  үлкен  ұлы.  Әкесінің
жанында  жүріп  моңғол  әскерлерін  басқарған.  Алтын  Орданың  негізін
қалаушы – 135, 153
Жұбанов Ахмет Қуанұлы (1906-1968 жж.) – қазақ музыкасын зерттеуші
көрнекті ғалым, әйгілі композитор, дирижер, Қазақстанның халық артисі,
өнертану ғылымдарының докторы, профессор, академик – 68, 150
Жұмабаев Мағжан (Әбілмағжан) Бекенұлы (1893-1938 жж.) – Алаш

249
қозғалысының қайраткері, қазақ әдебиетінің жарық жұлдыздарының бірі,
ақын – 10, 50, 55, 95, 96, 97, 237
Жұмабек – Ілияс Есенберлиннің туыс ағайыны – 52
Жұмағазиев  Бейсенғали  –  Гурьев  (қазіргі  Атырау)  облысы,  Индер
ауданы, Индеборск поселкесінің тұрғыны. Есімі І. Есенберлинге жазылған
оқырмандар хаттарында кездеседі – 160, 206
Жұмағалиев Қайрат – ақын, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі
– 159
Жұмаділов Қабдеш (1936 ж.т.) – Қазақстанның халық жазушысы. Ілияс
Есеберлиннің шығармаларының жарыққа шығуына көп көмектескен қазақ
азаматтарының  бірі.  1950-ші  жылдардағы  Қытайдағы  саяси  науқандарға
байланысты,  «ұлтшыл»  деген  айып  тағылып,  қуғынға  ұшыраған.  Бақты
шекарасын бұзып өткен қазақ жастарымен бірге Қазақстанға оралған – 56,
89, 91, 150, 166, 168, 169, 208, 213, 234
Жұпбай – Ілиястің әкесі Есенберлінің інісі – 29, 38, 39, 40, 41, 218
Жұртбай Тұрсын Құдакелдіұлы – жазушы, абайтанушы, әуезовтанушы,
алаштанушы,  филология  ғылымдарының  докторы,  профессор,  Ілияс
Есенберлинмен жақын жүрген азамат - 207, 209, 212, 218, 227
Жүсіпбек  ақсақал  (Диляраның  әкесі  –  Хамза  Жүсіпбековтың  әкесі.
1950-ші жылдары Ақмола маңында тұрған) – 56 
Жүнісов  Сұлтан  Хан  Аққұлұлы  –  әлихантанушы,  Л.Н.  Гумилев
атындағы Еуразия ұлттық университеті, Алаштану орталығының директоры
– 104, 150
Жүсіпбеков  Хамза  (1900-1938  жж.)  –  Есенберлиннің  жұбайы
Диляраның туған әкесі. Мемлекет қайраткері, аудармашы, Қазақстандағы
бірінші Әділет халық комиссары – 22, 53, 55, 228
Жүсіпбекова Диляра Хамзақызы – Ілиястың жұбайы – 27, 28, 36, 37,
52, 53, 55, 56, 57, 227, 228
Жюль  Верн  (1828-1905  жж.)  –  француз  географы  және  жазушысы,
ғылыми  фантастика  негізін  қалаушылардың  бірі.  Қазақтың  ұлт-азаттық
қозғалысының  жетекшісі  Кенесары  Қасымовты  өзінің  «Курьер  царя
(Строганов) атты еңбегінде басты кейіпкер ретінде көрсеткен (Феофан) –
110, 111
З
Залыгин Сергей Павлович (1913-2000 жж.) – жазушы, РҒА академигі,
«Новый мир» журналының бас редакторы – 48, 189

250
И
Иван  Грозный  (Иоанн  IV  Васильевич  –  1530-1584  жж.)  –  Мәскеу
және Русьтің ұлы князі – 177
Иманов  Амангелді  Үдербайұлы  (1873-1919  жж.)  –  батыр,  мерген,
Торғайда  1916  жылғы  ұлт-азаттық  қозғалыстың  басшысы.  Оның  атасы
Иман – Кенесарының сардарларының бірі болған – 106, 115
Имашев  Саттар  Нұрмашұлы  (1925-1984  жж.)  –  Қазақ  КСР  партия
және мемлекет қайраткері – 166, 167, 171, 234
Исабаев Қалмұқан (1925 ж.т) – жазушы, 1955-1985 жж. «Социалистік
Қазақстан»  газетінде  әдеби  қызметкер,  «Жұлдыз»  журналының  бөлім
меңгерушісі – 36
Исатай Тайманұлы (1791-1838 жж.) – 1836-1838 жж. Бөкей Ордасы
мен Кіші жүздегі азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі – 106
Исиналиев  (Есеналиев)  Михаил  Иванович  (1928-1999  жж.)  –
мемлекет  және  партия  қайраткері,  дипломат,  1981-1989  жж.  Қазақ  КСР
Сыртқы істер министрі – 71, 75, 92, 133, 135
Исмаилов Е. – Жезқазған облыстық партия комитетінің хатшысы – 47,
112
К
Камалиденов Зақаш Камалиденович (1934 ж.т.) – партия, мемлекет
қайраткері - 225
Карелин Григорий Силыч (1801-1872) – Қазақстанның батыс бөлігін
(Қарабұға  көлді),  Каспий  теңізінің  шығыс  бөлігін  зерттеуші  ретінде
танымалы болған орыс зерттеушісі – 123
Кәкбай (Қақбай) – қазақтардың ішіндегі қырғыз руынан шыққан ақын.
Көне аңыздар мен жырларды домбырада орындаушы. Торғайдағы Балуанкөл
деген жерде тұрған. Бұл жерге бала кезінде Ілияс көп келетін. Жазушы кейін
өзінің тарихи шығармаларындағы батырлар, хандар мен билер туралы осы
кісіден естіген – 30, 31
Кейкі  (Нұрмағамбет)  Көкембайұлы  –  1916  жылы  Торғайдағы  ұлт-
азаттық көтерілісінің батыры, Амангелді Имановтың серігі – 115
Кекілбаев Әбіш - Қазақстанның халық жазушысы, мемлекет және қоғам
қайраткері,  Қазақстан  Республикасының  алғашқы  Мемлекеттік  хатшысы,
Парламент Сенатының депутаты – 68, 150, 214
Кенесары  Қасымұлы  –  қазақтардың  соңғы  ханы,  1837-1847  жж.
Ресейдің отаршылдың саясатына қарсы ұлтазаттық қозғалыс жетекшісі –

251
31, 92, 103, 104, 105, 106, 110, 111, 112, 113, 115, 139, 159, 208, 228
Кенжебаев Сабыр – Неміс автономиясының құрылуына қарсы Атбасар
қаласында ұйымдастырушылардың бірі – 72
Керей хан – Қазақ хандығының тұңғыш ханы – 14, 31, 133, 146, 151,
153, 235
Киров  (Костриков)  Сергей  Миронович  (1886-1934  жж.)  –  Кеңес
Одағының мемлекет және саяси қайраткері – 176, 186
Колбин  Геннадий  Васильевич  (1927-1998  жж.)  –  саяси  қайраткер,
Ульянов облыстық партия комитетінің хатшысы, Қазақстан КП ОК бірінші
хатшысы 1986-1989 жж. Бұл қызметке 1986 жылғы желтоқсан қозғалысынан
кейін Д.А. Қонаевтың орнына тағайындалған.– 71, 76
Крупская  Надежда  Константиновна  (1839-1939  жж.)  –  орыс
революционері,  кеңестік  партия,  қоғам  және  мәдениет  қайраткері,  В.  И.
Лениннің жұбайы – 177
Кухистани  Масуд  бин  Осман  (т.-ө.ж.б.)  –  15  ғасырдағы  көшпелі
өзбектердің  тарихы  жайлы  жазылған  «тарих-и  Абулхайр-хани»  атты
еңбектің авторы - 17
Қ
Қадыр  Мырза  Әлі  –  ақын,  Қазақстанның  халық  жазушысы,  ҚР
Әнұранының сөзін жазған авторлардың бірі – 131, 219, 220, 221, 222, 224,
225, 226
Қазтуған Сүйіншіұлы (1420 ж. - ө.ж.б.) – жырау – 153
Қайсарина  Күлнәзия  Рақымқызы  –  Атбасар  қаласындағы  Ілияс
Есенберлин атындағы әдеби мұражай директоры болған – 198
Қайырбеков  Әділғазы  –  ақын,  Халықаралық  «Алаш»  сыйлығының
лауреаты – 138
Қайырбеков  Ғафу  (1928-1994  жж.)  -  ақын,  Мемлекеттік  сыйлықтың
иегері, халық жазушысы – 220, 221
Қалдаяқов Шәмші (Жәмшит) (1930-1992 жж.) - композитор, көрнекті
сазгер,  ән  жанрының  әйгілі  майталманы,  Қазақстан  мәдениетіне  еңбегі
сіңген қайраткер, осы заманғы қазақ эстрадасының негізін салушылардың
бірі,  Қазақстанның  халық  әртісі.1956  жылы  Қазақстан  Республикасының
қазіргі Әнұранының негізіне алынған «Менің Қазақстаным» өлеңінің сөзін
жазған – 172, 173
Қанжығалы  Бөгенбай  (1680-1778  жж.)  –  қазақ-жоңғар  соғыстары
кезінде Үш жүз қазақтарының қолын бастаған шебер қолбасшы, дипломат
– 184

252
Қаратаев  Бақытжан  –  Қазақтың  бірінші  құқықтанушысы,  мемлекет
және қоғам қайраткері, ағартушы, демократ – 60
Қарсақбаев А. - «Қилы кезең» толық метражды кең экранды көркем
фильмінің авторы – 75
Қасқабасов  Сейіт  –  академик,  филология  ғылымдарының  докторы,
пофессор, әдебиеттанушы, Қазақстанның қоғам қайраткері – 215
Қасым сұлтан (т.ө.ж.б.) – Орта жүздің сұлтаны. Кенесары Қасымұлының
әкесі – 133, 151, 154, 155
Қасым  хан  (шамамен  1445  -  1518  жж.),  -  қазақ  ханы  (1503/1511  –
1518/1523), қазақ хандығының негізін салушылардың бірі – Жәнібек ханның
баласы – 235
Қобыланды батыр - Есенберлиннің «Алмас қылыш» романында Ақжол
батырмен жекпе-жекке шығып, оны өлтірген батыр – 31, 150, 153
Қожа  Ахмет  Иссауи  (Яссауи),  Әзірет  сұлтан  (шамамен  1093-1116 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет