Жеңіл ақыл-ой кемістігі (зияты бұзыл.) бар білім алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктері)
Ақыл-ой кемістігі бар (интеллектуалды бұзылулар) білім алушылардың танымдық, эмоционалды-еріктік және жеке салаларының дамымауы нормадан сапалық және сандық ауытқуларда ғана емес, сонымен бірге олардың әлеуметтенуінің терең өзіндік ерекшелігінде де көрінеді. Олар дамуға қабілетті, бірақ ол баяу, атипті, кейде баланың барлық психикалық белсенділігінің күрт өзгеруімен жүзеге асырылады. Сонымен қатар, осы бұзушылық құрылымының жеке нұсқаларының алуан түрлілігіне қарамастан, ақыл-есі кем (интеллектуалды бұзылулар) балалардың білім алу перспективалары негізінен интеллекттің дамымау дәрежесімен анықталады, ал білім беру кез-келген жағдайда құнды емес болып қалады.
Жеңіл ақыл-ой кемістігі (зияты бұзылулары) бар білім алушылар үшін мынадай Ерекше білім беру қажеттіліктері тән:
білім беру құралдарымен арнайы көмекті ерте алу;∙
пәндік салалардың мазмұны арқылы да, түзету жұмысы процесінде де іске асырылатын түзету-дамыту процесінің үздіксіздігінің міндеттілігі;∙
ғылыми, практикалық-бағдарланған, білім беру мазмұнының пәрменді сипаты;∙ білім беру процесінде іске асырылатын танымдық міндеттер мазмұнының қолжетімділігі;∙
білім алушыларда қалыптасқан білім мен дағдыларды жүйелі өзектендіру;
оқу, танымдық, еңбек және басқа да жағдайлардың өзгеретін жағдайларын ескере отырып, оларды "ауыстыруға" арнайы оқыту;∙
орталық жүйке жүйесінің функционалдық жай-күйін және ақыл-ой кемістігі (зияткерлік бұзылулары) бар білім алушылардың психикалық процестерінің нейродинамикасын ескере отырып, жалпы білім беру ортасын ерекше кеңістіктік және уақытша ұйымдастыруды қамтамасыз ету);∙
білім алушылардың қызметі мен мінез-құлқын ынталандырудың оң құралдарын пайдалану, оларға тілектестік және құрметпен қарауды көрсету;баланың жас және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, қоршаған ортаны білуге және қоршаған ортамен әлеуметтік өзара әрекеттесуге мотивацияны және қызығушылықты дамыту;әлеуметтік тәжірибені игеру әдістеріне арнайы оқыту-ауызша нұсқауларға сәйкес ересектермен бірге әрекет ету, көрсету, еліктеу;∙
танымдық белсенділікті ынталандыру, қоршаған әлемге оң көзқарас қалыптастыру.
Аутизм-адамның әлеуметтік бейімделуінің, сөйлеу функциясының, психикалық дамуының бұзылуымен байланысты ауру. Балалардағы аутизмнің ерте диагнозымен емдеудің айтарлықтай нәтижелері болуы мүмкін, ал терапияның негізгі бағыты — баланы оқыту және әлеуметтендіру. Ресейде аутизмді тану және емдеу арқылы жағдай қарапайым емес, аутизмді уақтылы диагностикалау және түзету ең алдымен ата-аналардың міндетіне айналады.
Өткен ғасырдың ортасында аутизм өте сирек кездесетін ауру болды. Бірақ уақыт өте келе, онымен ауыратын балалар көбейіп келеді. АҚШ-та келтірілген статистика бұл аурумен тығыз байланысты. 1970 жылдары 10 мың балаға бір аутистің, 15 жыл бұрын — 250 балаға бір аутистің, қазір — 88 балаға бір аутистің немесе 52 ұл мен 250 қызға бір аутистің қатынасы болды.
