Институты ежелгі дәуір әдебиетінің антологиясы бес томдық ислдмғд дейімгі әдеби жәдігерлер I том ежелгі д ә у ір ә д е б и е т ін ің а н т о л о г и я с ы
жүктеу/скачать 24,62 Mb. Pdf көрінісі
|
ezhelgi duir debietinin antologiiasy tom 1
| 4 5 7
f Һ Г Т Н Һ ЕЖЕЛГІ Д Ә У І Р Ә Д Е Б И Е Т ІН ІҢ А Н Т О Л О Г И Я С Ы берсең, қарны ң аш ады , көзің қарайы п, аш тан , не ш өлден өлесің. О сы ағаш ты түб ірім ен ж ұлы п кетпесең , ай д алад а қасқы рм ен ит-құсқа жем боласы ң», - деді. Қ ара Қ ойш ы ж ұл қы н а-ж ұлқ ы н а қара ағаш ты түбірім ен қопары п арқалап алы п, Қ азанды қуы п ж етті. Қ азан арты н а караса, Қ ойш ы д эу ағаш ты арқалап келе ж а ты р екен. С онд а Қ азан: «У а, Қ ойш ы м , бүл ағаш ты қайтесің?» - деп сұрады . Қ ойш ы : « Ей, бей бақ әкем, Қ азан-ай. Бүл теректің қасиеті зор. С енің жауды ж еңетін ің хак, еол күндері еенің қарны ң аш ады . С онда мен осы ағаш ты отқа ж ағы п, саған там ақ істеп берем ін», - деді. Бұл сөзге Қ азан ри за болды да, аты нан түсіп, Қ ара Қ ойш ы н ы ң қолдары н байлаудан босаты п , м аңдайы нан сүйді. «Егер тэңірі ж ар болы п, елім ді жаудан қүтқарсам , мен сені ж ы лқы б асы н а қоярмы н», - деді Қ азан. С өйтіп, екеуі бірлесіп ж олға түсті. Б үлар Ш өкли п атш а елін е келіп ж етті. П атш а гәуірл ерге үлкен той беріп, іш іп -ж еп , м әз-м ей р ам болы п ж аты р еді. Тойда оты рған Ш өкли: «У а, бектерім , Қ азан д ы қорлау үш ін оған қан д ай ж а м ан д ы қ істес ек ж ар асад ы ? Б орлі сүлуды м ү н д а алы п келің д ер, то й ға қы зм ет істеп , кесе тар ататы н б олсы н », - деді. Бүл сөзді сү ң ғақ бойлы Б өрлі сүл у естіп қалд ы да, ж ү регі от болы п ж аны п , ж аны н қоярға ж ер тап п ад ы . Ө зім ен б ірге тү тқ ы н болы п келген қы ры қ қы з нөкеріне б ары п , ақ ы лд асты : «Е гер гэу ір л ер келіп Қ азан б аты рды ң әй елі қай сы ң деп сұ р аса, б эр ің б ірдей «М ен !» деп ж ауап б ерің д ер» , - деді. Ш өкли п атш аны ң ж іб ер ген адам ы келіп: «Қ азан б ектің әй елі қай сы ң боласы ң ? - д еп сүрап еді, қ ы зд ард ы ң бэрі бірдей: «М ен !» - д еп ж ауап берді. Г әу ір лер Қ азан н ы ң әйелі кім екен ін біле алм ады . О лард ы ң ай тқаны : « Б іреу ін ен сұ р а сақ бэрі бірдей үн қатты , Қ азан н ы ң әй елі кім екен ін тан и алм ад ы қ», - деген сөз болды . С о н д а гэуір тұры п : « Қ ай та б ар ы ң д ар да, Қ азан н ы ң б аласы О разды о сы н д а алы п келің д ер, өзін ш әң гекке іліп қой ы п, ақ етін е п ы ш ақ салы п б ір-бір ж апы рақтан кесіп ал ы ң д ар. С ол етті отқа кәуәп қы л ы п п ісіріп , бектің қы ры қ қы зы на тарты ң дар . К әуәп ті ж еген кы зд ар б өтен і де, ж ем еген і анасы болады , сол әй елді алы п келіп кесе тар тқ ы зы ң д а р » , - деді. С ұ ң ғақ бойлы Бөрлі сүлу ба- л асы н а ж ы л ап келіп , бүл сөзді ж еткізді. Т ы ңдаң ы з, хан ием , не ай тқан екен ол: «О , ү л ы м , балам ! Б асы ң а қара күн туған ы н б іл д ің бе сен? М ен гәуірлерд ің не ойлап ж атқан ы н білдім . О, м ен ің ал ты н үй ім д е өскен ү лы м , бозторғайы м ! Қ аздай қ алқ ы ған сүлу қы зд ар ы м н ы ң гүлі! М ы ңнан бір гүлі аш ы л м аған үлым! Тар қ ү р сақ та тоғы з ай сактап , он ы н ш ы ай д а тол ғаты п туған балам ! С ені мен ал ты н м ен әд іп теген ж өргекте тәр б и ел еп , б есікте өсірдім . Г эу ір лер д ің патш асы м ы н ад ай б үй р ы қ беріпті: «Қ азан н ы ң бал асы О разды зы н д ан н ан алы п келіп, м ой н ы н а қы л аркан байлап д ар ға асы ң д ар. Екі и ы ғы н ан ш әңгекке іліп қойы п, ақ етін ен б ір-бір ж ап ы р ақ тан кесіп алы п , отқа қақтап , қара кэуэп п ісірің д ер де, соны б ектің қы ры қ нөкер қы зд ар ы н а б еріңдер, соны ж егені оған бөтен, ж ем еген Қ азан н ы ң әй елі болады . С ол әй елді о сы н д а алы п келіңдер, бізбен тө секте басы н қосы п , кесе тар тс ы н » , - деп ті. ¥ л ы м , сен ің етіңді мен қалай |